الوقت- درحالی روز شمارجنگ در غزه ۱۴۳ روز را نشان میدهد که نه تنها آتش بس موثری در جهت تسهیل ورود کمکهای بشردوستانه و غذا و دارو و خاتمه یافتن جنایات صهیونیستها علیه غیرنظامیان به دست نیامده است بلکه افزایش دامنه در گیری ها از شمال غزه به جنوب این باریکه مقامات سازمان ملل را بر آن داشته است مکررا درباره بروز فاجعه انسانی قحطی و نبود امکانات بهداشتی هشدار دهند.
با این حال در روزهای اخیر تحرکات سیاسی برای دست یافتن به یک توافق آتش بس افزایش یافته و طرفهای غربی مذاکره کننده در پاریس از احتمال نتیجه بخش بودن این دور از مذاکرات سخن میگویند.
در این میان حتی برخی از منابع رسانهای از در جریان بودن طرحهایی برای ادغام گروههای فلسطینی در یک کابینه تکنوکراتیک خبر داده اند و استعفای روز گذشته محمد اشتیه نخست وزیر تشکیلات خودگردان را مقدمه ای برای اجرای این طرح عنوان میکنند.
با این حال علی رغم این خوشبینیها مقامات صهیونیستی و در راس آنها بنیامین نتانیاهو با وجود فشارهای گسترده داخلی از سوی مخالفان و خانوادههای اسرا، از عزم جزم این رژیم برای تداوم جنگ حتی در صورت توافق موقت با حماس دم میزنند. موضوعی که حماسیها آن را کاملاً غیرقابل پذیرش برای به ثمر رسیدن هرگونه توفقی میدانند و خواستار لزوم تضمینهای بین المللی برای توقف تجاوزات رژیم و اجرای تعهدات شده اند.
دولت آمریکا نیز که مدعی فشار بر تل آویو برای پذیرش توافق و آتش بس هستند در عملی خلاف با این ادعا به رویه وتو کردن قطعنامههای پیشنهادی سایر کشورها در شورای امنیت برای توقف جنگ همچنان ادامه میدهند؛ موضوعی که صداقت مواضع کاخ سفید را زیر سوال برده است.
با توجه به ابهامات و برای اطلاع دقیقتر از روند مذاکرات پاریس و سناریوهای آن،«الوقت» با اصغر زارعی کارشناس مسائل منطقه به گفت وگو پرداخته است.
مذاکرات پاریس در جریان است آیا پیشرفت قابل توجهی در نزدیک شدن دیدگاه ها تا رسیدن به توافق حاصل شده است؟
زارعی: با توجه با اخباری که در رسانه ها منتشر شده است توافقاتی صورت گرفته مبنی بر اینکه یک آتش بس یک هفته ای برقرار شود و اسرایی که در اختیار حماس هست در قبال تعداد زیادی از زندانیانی که توسط رژیم صهیونیسیتی مبادله شود. اما هنوز توافق محکمی صورت نگرفته است.
چند کشور اروپایی، قطر، مصر، فرانسه و رژیم صهیونیستی در این مذاکرات حضور دارند اما هیچ گونه چشمانداز روشنی نسبت به این مسئله وجود ندارد. ارسال کمک های بشردوستانه و توقف عملیات نظامی در غزه پیش شرط مهمی است که حماس برآن تاکید دارد و بعد از برقراری آتش بس مهم ترین مسئله تبادل اسرا است. نتانیاهو هم در مصاحبهای گفته بود از بابت آزادی اسرا فشار زیادی بر روی ماست و اعتراف کرده است که یکی از اهداف مهم ما آزادی اسرا بوده است، هنوز تحقق پیدا نکرده است. ضمن اینکه خبرگزاری ها و مراکز اطلاعاتی و امنیتی آمریکا در آخرین برآورد خودشان اعلام کرده اند درصد زیادی از نیروهای حماس همچنان در نوار غزه باقی مانده اند و رژیم صهیونیستی نتوانسته است آنها را وادار به تسلیم کند. میتوان گفت این توانمندی است که در اختیار نیروهای حماس است. همین مسئله فشار زیادی به نتانیاهو ورژیم صهیونیستی وارد کرده است.
نتانیاهو اعلام کرده که حتی در صورت توافق حمله به رفح را ادامه میدهد نگرش مقامات صهیونیستی به شرایط میدان جنگ و میز مذاکرات چیست؟ آیا اسرائیل در حال وقت کشی و به بن بست رساندن مذاکرات است؟
زارعی: تداوم جنگ به بیش از چهارماه سماجت و لجاجت نتانیاهو و کابینه صهیونیستی را در ادامه جنگ افروزیها نشان میدهد. همانطور که گفتم هیچ کدام از اهداف صهیونیستها در غزه محقق نشده است.
موضوعی که امروز جامعه جهانی و نهادهای بینالمللی هم بر آن اصرار دارند اولین شرطی که میتواند مذاکرات را به موفقیت نزدیک کند این است که شخص نتانیاهو موضوع توقف عملیات نظامی در غزه و رفح را بپذیرد. تا شرابیط برای مذاکره آماده شود. هرگونه اقدام مانند تبادل اسرا بعد از این موضوع امکانپذیر است.
در این میان طرح پیشنهادی اعراب برای ادغام گروه های فلسطینی از جمله حماس در یک دولت تکنوکراتیک مطرح شده است. اول اینکه این طرح با چه هدفی طراحی شده است و دوم اینکه با در نظر گرفتن مخالفت مقامات تشکیلات خد گردان آیا را به جایی خواهد برد؟
زارعی : معتقدم این طرح توطئه جدیدی است. مقامات حماس نباید در برابر آن تسلیم شود. یکی از هدفهایی که از رژیم صهیونیستی از آغاز در گیری دنبال میکرده است همین موضوع بوده است. از بین بردن حماس هدف اصلی صهیونیستها بوده است و حالا که با وجود گذشت چهار ماه از تداوم جنگ نتوانسته است حماس را وادار به تسلیم کند و از طریق نظامی و با به راه انداختن کشتار به اهداف مورد نظر خود برسد با سران برخی از سران کشورهای سازش کار عرب به نوعی یک جریان سازشکارانه بتوانند در آینده در فلسطین به راه بیندازند. مانند آن جریانی که محمود عباس و طرفدارانش درکرانه باختری ایجاد کردند را در کل فلسطین و غزه پیاده کنند. که در این صورت باید فاتحه مقاوت در این منطقه را خواند.
در حالی کشورهای غربی -عربی اجرای طرح دو دولتی را در مذاکرات آتش بس دنبال می کنند که دو طرف اصلی یعنی حماس ورژیم صهیونیستی مقاصد مربوط به جنگ را مدنظر دارند با وجود این تعارض اهداف آیا می توان توافق احتمالی را مشتمل بر طرح دو دولتی پیش بینی کرد؟
زارعی: غرب این طرح را دنبال می کند. مکرون رییس جمهور فرانسه در مصاحبهای به موضوع دو دولتی در سرزمینهای اشغالی اشاره و به تلاش طرفین برای خاتمه دادن به جنگ تاکید میکند. البته این طرح قدیمی است و از پیش هم مطرح بوده است اما دولت صهیونیستی قائل به این مسئله نبوده و حاضر به پذیرش دولت فلسطینی با شاخصهای مستقل نیست.
طرفداران حماس اسماعیل هنیه را به عنوان رهبر پذیرفتند اما در کرانه باختری اقای محمود عباس با توطئه دولت سازش کاری را در کرانه باختری تشکیل دادند. همین مسئله باعث شده تا رژیم صهیونیستی از این شکاف میان جریانات فلسطینی سواستفاده کند و موضوع پذیرش و تشکیل دو دولتی را رد کند. من فکر می کنم نتانیاهو و کابینه جنگ طلبش به دنبال این هستند که موضوع فلسطین و غزه را با ادامه جنگ یکسره کنند. اجماع جهانی و بیداری افکار عمومی از جنایات اسرائیل بزرگترین مشکلی که نتانیاهو با آن مواجه است.
واشنگتن نیز چندان صادق نیست. آمریکا از طرفی رسیدن به توافق آتش بس در مذاکرات را مطرح می کند اما از طرف دیگر با وتو قطعنامه های شورای امنیت مانع خاتمه یافتن جنگ میشود. برنامه غربی ها از نقش آفرینی در مذاکرات آتش بس چیست؟
زارعی: دولت های غربی در رأس آنها امریکا از سیاست منافقانه همیشگی خود در قبال کشورهای منطقه پیروی می کنند.از یک طرف به تلاش برای برقراری آتش بس تظاهر می کنند. از سویی دیگر هیچ گونه اقدام عملی در راستای برقراری صلح و امنیت در غزه انجام نمی دهند. حتی درمقابل چند قطعنامه پیشنهادی شورای امنیت سازمان ملل که آخرین آنها از سوی الجزایر مبنی بر توقف جنگ مطرح شد کاملا با وتوی آمریکا عملا از حیز انتفاع ساقط شده است. با وجود اینکه سازمان های حقوق بشری خواستار توقف ارسال جنگندههای اف-۳۵ آمریکایی که در هلند ذخیره شده اند به رژیم صهیونیستی شده بود اما دولتهای اروپایی همچنان به ارسال و فروش تجهیزات نظامی برای رژیم صهیونیستی ادامه می دهند.
اراده جدی برای فشار به نتانیاهو و کابینه اش برای توقف جنگ وجود ندارد در واقع این پنتاگون است که با شروع عملیات طوفان الاقصی مدیریت میدان جنگ را برعهده داشته است. و از طریق پهپاد بر فراز غزه اطلاعات جنگی را در اختیار مقامات نظامی صهیونیست قرار می دهند و از طرق مختلف کلیه حمایت های لجستیکی اطلاعاتی و تسلیحاتی را از این رژیم را بدون توقف دنبال می کنند. اینها صرفاً نمایش و پروپاگاندای سیاسی توسط کاخ سفید و دولت های اروپایی است. شاهد بودیم وزیرخارجه آلمان صراحتا اعلام کرد ما هیچ گونه منعی برای حمایت از اسرائیل نداریم و از کلیه امکانات خود در جهت پیشبرد اهداف اسرائیل بهره خواهیم برد. فشار مخالفان تاثیری در این حمایت ها نخواهد داشت.