الوقت- در شرایطی که رژیم صهیونیستی دامنه جنایات خود در کرانه باختری را تشدید کرده است و گروههای فلسطینی نیاز به اتحاد و انسجام بیشتری دارند تا بتوانند در برابر اشغالگران مقاومت کنند اما اختلافات بین فلسطینیان علاوه بر کرانه باختری و غزه، به خارج از مرزهای فلسطین هم کشیده شده است.
در همین رابطه، از شنبه شب در اردوگاه عین الحلوه، که مرکز آوارگان فلسطینیان در جنوب لبنان است، درگیریهای مسلحانه‌ای رخ داده است که تاکنون 9 نفر کشته و بیش از 30 تن دیگر زخمی شده‌اند. بر اساس گزارش رسانه‌های لبنانی، به توجه به تداوم درگیریها بیش از 60 درصد از ساکنان این اردوگاه فلسطینی آواره شده و به مناطق امن در شهر صیدا فرار کرده‌اند.
از شنبه شب تاکنون چند دور میانجیگری بین طرف های فلسطینی در داخل اردوگاه برای برقراری آتش بس و حل و فصل اوضاع آن به نتیجه نرسیده است و بعد از یک دوره کوتاه آرامش، درگیری ها از سرگرفته شده است. در همین راستا «ماهر شبایطه»، دبیر جنبش فتح در شهر صیدا گفت ما به آتش‌بس پایبند بودیم، اما آنچه اکنون جریان دارد، از سوی گروههای افراطی است که خواهان پایبندی به آتش‌بس نیستند. شبایطه تاکید کرد:«عناصر گروه سلفی «جندالشام» به سمت مواضع ما آتش گشودند و جوانان ما به این حمله پاسخ می‌دهند».
گزارش رسانه‌ای حاکی است که این درگیری میان نیروهای جنبش فتح و یک گروه مسلح افراطی به نام «الشباب المسلم» رخ داد. در جریان این درگیری «ابواشرف العرموشی» فرمانده امنیت ملی فلسطین وابسته به جنبش فتح بر اثر تیراندازی به خودروی حامل وی، جان خود را از دست داد. جنبش فتح در لبنان در بیانیه‌ای اعلام کرد که العرموشی در کمینی مسلحانه ترور شده است. این جنبش از بسیج نیروهای خود در اردوگاههای لبنان به منظور نابودی افراد مسلح (وابسته به گروه انصار) که در ترور این مسئول فلسطینی دست داشتند، خبر داد.
هم‌زمان با تشدید درگیریها در اردوگاه عین الحلوه، مقامات لبنان در صیدا، اقدامات امنیتی اتخاذ کرده و مانع تردد خودروها در خیابان‌های منتهی به این اردوگاه شده‌اند. ارتش لبنان در داخل اردوگاه های فلسطینی حضور نظامی ندارد و امنیت داخل آن بعهده گروههای فلسطینی است و فقط برای تامین امنیت در پیرامون اردوگاه پست‌های نگهبانی و بازرسی وجود دارد.
اردوگاه عین الحلوه با 3 کیلومترمربع مساحت و بیش از 70 هزار آواره فلسطینی، بزرگترین اردوگاه در لبنان محسوب می‌شود که آوارگان فلسطینی را در خود جای داده است. این اردوگاه به دلیل گستردگی و حجم بالای جمعیت و وجود تونل‌های زیرزمینی بسیار پیچیده و نامنظم، بستر مناسبی را برای استقرار و تجمع عناصر و گروههای سلفی فراهم کرده است؛ به گونه‌ای که کنترل آن از عهده ارتش لبنان خارج شده است.
در حال حاضر، 12 اردوگاه در لبنان وجود دارد که مهم‌ترین آنها اردوگاه نهرالبارد در شمال، اردوگاه عین الحلوه در جنوب، اردوگاه دبیه و اردوگاه مایه به اضافه اردوگاه مار الیاس در بیروت است. لبنان یکی از کشورهایی عربی است که میزبان اردوگاههای آوارگان فلسطینی است و پس از تاسیس رژیم صهیونیستی در می 1948، ده‌ها هزار فلسطینی به کشورهای همسایه پناه ببرند و در نتیجه برخی از آنها به لبنان آمدند و تاکنون در این اردوگاهها ساکن هستند.
دستهای پشت پرده خارجی
درگیری بین فلسطینیان در عین الحلوه، نگرانی مقامات لبنانی را در پی داشته است. نجیب میقاتی، نخست‌وزیر دولت پیشبرد امور لبنان، هم‌زمانی درگیری گروههای فلسطینی در اردوگاه عین الحلوه لبنان با شرایط منطقه‌ای و بین‌المللی موجود را مشکوک دانست. میقاتی درگیریهای جاری در اردوگاه عین الحلوه را در راستای تلاش‌های متعدد جهت بکارگیری فضای لبنان برای تسویه حساب‌های بیگانگان عنوان کرد. میقاتی گفت:«این درگیریها، اردوگاه عین الحلوه را به عنوان محلی خارج از کنترل حکومت لبنان نشان می‌دهد؛ اما این موضوع به هیچ‌وجه پذیرفتنی نیست و رهبران فلسطینی باید جهت احترام به حاکمیت لبنان، قوانین ذی‌ربط و اصول مهمان‌نوازی، تصمیمی قاطع بگیرند».
از سوی دیگر، بسام حمود، رئیس دفتر سیاسی جمعیت اسلامی لبنان، نسبت به پروژه فتنه در اردوگاه عین الحلوه هشدار داد و گفت:«گویا دستانی پشت پرده این ماجرا هستند که قصد دارند این اردوگاه و مسئله فلسطین را هدف قرار دهند و به آنها آسیب بزنند».
اظهارات مقامات لبنانی نسبت به دستهای پشت پرده خارجی در درگیریهای عین الحلوه، درحالی است که در هفته‌های اخیر تنش بین حزب‌الله و ارتش لبنان با رژیم صهیونیستی در مزارع شبعا شدت گرفته است و بعید نیست که صهیونیست‌ها در بحران آفرینی بین فلسطینیان در عین الحلوه، نقش داشته باشند. زیرا درگیری در این اردوگاه، سبب می‌شود تا ارتش و حزب‌الله به برقراری آرامش بین گروههای فلسطینی متمرکز شوند، و نمی‌توانند به تحولات سرزمینهای اشغالی بپردازند.
آیا پای تشکیلات خودگردان در میان است؟
هنوز معلوم نیست جرقه‌ای که منجر به درگیری خونین در اردوگاه عین الحلوه شد، از دلایل ترور فرمانده جنبش فتح در اردوگاه و اینکه چه کسی پشت این ترور بوده و اهداف این ترور چه بوده است، اما آنچه مسلم است اینکه درگیریها احتمالاً گسترش خواهد یافت و می‌تواند منجر به عواقب فاجعه آمیزی شود مگر اینکه موضوع به سرعت متوقف شود.
اگرچه در ظاهر کشته شدن فرمانده جنبش فتح نقطه شروع درگیریها در این اردوگاه بود اما برخی تحلیلگران معتقدند که این تنشها چند روز پس از سفر «ماجد فرج»، مدیر اطلاعات فلسطین به لبنان صورت گرفت و مشخص نیست که این سفر چه اهدافی را دنبال می‌کند. رسانه‌های لبنانی هم گزارش دادند که این سفر با هدف افزایش قدرت نظامی تشکیلات خودگردان فلسطین در اردوگاههای فلسطینی در داخل لبنان انجام می‌شود. از جمله اینکه تشکیلت خودگردان از سالها پیش سعی دارد تا یک پلیس فلسطینی را برای کنترل امنیتی در این اردوگاهها تاسیس کند و با موافقت مقامات بیروت، صدها عنصر در داخل اردوگاه رشیدیه برای این کار آموزش دیده‌اند.
در حال حاضر، جنبش فتح به رهبری «محمد دحلان» به لحاظ نظامی قدرت بیشتری در اردوگاههای فلسطینی در لبنان دارد و از سوی کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس هم منابع مالی زیادی دریافت می‌کند. فتح همچنین بیشترین کنترل را بر روی اردوگاهها دارد و این کنترل به صورت توزیع مقامات امنیتی در هر اردوگاه و همچنین ایجاد دفاتر و کمیته‌های سیاسی صورت می‌گیرد و نقش آنها تنها به اردوگاهها محدود نمی‌شود، بلکه تا امکان تأثیرگذاری بر سیاست لبنان هم فراتر می‌رود.
از سوی دیگر، به گفته برخی منابع فلسطینی، «اخیرا گزارش‌هایی مبنی بر حضور نیروهای «جهاد اسلامی» در اردوگاههای فلسطینی‌ها منتشر شد و این نگرانی‌ها را افزایش داد که «حماس» و «جهاد اسلامی» در حال تلاش برای ایجاد تشکیلات جدیدی با ساختار نظامی با پوشش حزب‌الله در جنوب لبنان هستند».
اگرچه صحت و سقم ادعاهای این منابع فلسطینی زیر سوال است اما این درحالی است که حماس و جهاد اسلامی سعی دارند تا همکاریهای امنیتی با حزب‌الله را در جنوب لبنان افزایش دهند تا در برابر ماجراجوییهای رژیم صهیونیستی مقابله کنند. در اردیبهشت ماه گذشته هم که تنش بین فلسطینی‌ها و اشغالگران تشدید شده بود، بیش از 40 راکت از جنوب لبنان به سمت سرزمینهای اشغالی شلیک شد تا هشداری برای دشمن باشد که اگر دچار محاسبات اشتباهی شود، گروههای مقاومت فلسطین از جبهه‌های محتلف سرزمینهای اشغالی را هدف قرار خواهند داد.
این منبع سیاسی فلسطینی در ادامه اظهارات خود تایید کرد که تشکیلات خودگردان فلسطین مقامات امنیتی لبنان را مقصر اصلی بحران در اردوگاههای فلسطینی می‌داند زیرا تسهیلاتی در اختیار حماس، جهاد اسلامی و شبه نظامیان برای آوردن سلاح و بودجه به داخل لبنان قرار داده است. به همین منظور، تشکیلت خودگردان سعی دارد اوضاع امنیتی را در اردوگاهها متشنج نگه دارد و احتمالا ماجد فرج، سیگنالی برای تشدید تنش در این اردوگاه داده است.
برخی ناظران بر این باورند که فرج که در سودای ریاست بر جنبش فتح است پیشتر یک جناحی را در اردوگاههای فلسطینی در لبنان تاسیس کرده که در نقطه مقابل جناح محمد دحلان قرار دارد و با کشورهای عربی خلیج فارس هم دیدارها زیادی انجام داده است. بر این اساس شاید شروع درگیریها در اردوگاه الحلوه با این هدف انجام می‌شود تا نشان دهد که فرج نسبت به دحلان گزینه بهتری برای قرار گرفتن در راس جنبش فتح است و اینگونه دحلان را برای برقراری امنیت در اردوگاه فلسطینیان ناکارآمد نشان دهد. همچنین این ناظران معتقدند که فرج با این اقدامات اعلام می‌کند که جناح وابسته به او قوی‌ترین حزب فلسطینی است که از حمایت آمریکا برای جانشینی محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان برخوردار است.
لازم به ذکر است که تشکیلات خودگردان با وجود توافقات ظاهری با گروههای مقاومت غزه، اما در عمل به دنبال تضعیف این گروهها در کرانه باختری و حتی در اردوگاههای فلسطینی در خارج از مرزها است و دستگیری و بازداشت اعضای حماس و جهاد اسلامی در کرانه باختری و تحویل آنها به تل‌آویو بخشی از پروژه محمود عباس برای خوش خدمتی به اربابان صهیونیستی است.
با توجه به اینکه تشکیلات خودگردان خود را نماینده قانونی تمام فلسطینیان در جهان می‌داند، سعی دارد علاوه‌بر کرانه باختری، اردوگاههای فلسطین در خارج از مرزها را هم تحت کنترل خود داشته باشد. برخی گزارشها حاکی حکایت از این دارد که تشکیلات خودگردان احساس می‌کند در اردوگاههای فلسطینیان، قدرت چندانی ندارد و به همین دلیل برخی طرفهای خارجی سعی دارند تا جایگاه عباس و این سازمان را در اردوگاههای داخل لبنان تقویت کنند. زیرا هر چه نفوذ امنیتی تشکیلات خودگردان در اردوگاههای داخل لبنان بیشتر باشد، به نفع اسرائیل خواهد بود و امنیت سرزمینهای اشغالی از جانب جبهه شمالی افزایش خواهد یافت.
مع الوصف، تداوم درگیریها در اردوگاه الحلوه می‌تواند عواقب ناگواری داشته باشد. چرا که می‌تواند به داخل لبنان نیز کشیده شود و این کشور را که در چهار سال گذشته با موجی از بحرانهای سیاسی و اقتصادی دست و پنجه نرم می‌کند، وارد چالش جدیدی خواهد کرد. از طرفی، این درگیریها به شکاف داخلی بین فلسطینی‌ها دامن خواهد زد و شاید پای گروههای مقاومت غزه را به میان بکشد و می‌تواند به تقابل جدی بین تشکیلات خودگردان فلسطین و این گروهها منجر شود، چیزی که به نفع رژیم صهیونیستی است تا بتواند نشقه‌های شوم خود را بر علیه فلسطینی‌ها اجرایی کند. چرا که مقامات تندرو صهیونیستی که با موجی از بحران در داخل مواجه هستند، از درگیری با گروههای مقاومت فلسطین و حزب‌الله نگران هستند و سعی دارند تا سر آنها را در جایی گرم کرده و حداقل برای مدتی از تهدیدات خارجی علیه سرزمینهای اشغالی در امان بمانند.
