الوقت- نوسانات دلاری هفته‌های اخیر در عراق علاوه بر تأثیرت اقتصادی بر بازار و قیمت کالاها برخی تشنجات سیاسی را نیز در پی داشته است. پنج‌شنبه گذشته، کمیته مالی پارلمان اعلام کرد که قصد دارد کمیته‌ای را برای پیگیری تاخیر دولت در ارسال پیش‌نویس قانون بودجه سال 2023 تشکیل دهد. در واقع نوسانات دلاری موجب شد تا دولت تازه تشکیل شده السودانی نتواند لایحه بودجه را برای تصویب در پارلمان به موقع ارائه کند. برخی این اقدام را در نتیجه تلاش دولت برای بازگرداندن ثبات ارز به کشور پیش از تنظم بودجه می‌دانند زیرا کاهش نرخ دینار احتملاً برنامه‌ریزی‌های پیشینی شده در لایحه برای تعیین بودجه بخش‌های مختف اقتصادی را بر هم زده بود.
اقدامات دولت در هفته‌های اخیر شامل شاخص داخلی مجموعه تمهیداتی است که بانک مرکزی عراق در خصوص افزایش مبالغ ارزی اعطایی به مسافران چه در سطح گردشگری و درمان و چه در سطح تحصیلی با نرخ مصوب آغاز کرده است.
همچنین از آنجا که تقریباً برای همه روشن بود که ریشه اصلی بحران در خارج و به فشارهای آمریکا و جنگ اقتصادی که واشنگتن علیه بغداد به راه انداخت، باز می‌گردد دولت ابتدا به دنبال حل این موضوع از طریق مذاکره بود.
در همین راستا روز جمعه گذشته محمد شیعه السودانی نخست وزیر عراق در تماس تلفنی با جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا، درباره بحران اقتصادی و تلاش برای دستیابی به فرمول راه حل نهایی حل اختلافات گفت و گو کرد. همزمان، السودانی هیئتی بلندپایه از مسئولان اقتصادی شامل سامی وزیر دارایی و علی العلق رئیس بانک مرکزی را برای گفتگو با مقامات اقتصادی آمریکایی بویژه نماینده فدرال بانک راهی استانبول ترکیه کرد.
بازگشت ثبات پس از جلسه استانبول
پس از جلسات مذاکرات مقامات عراقی و آمریکایی، نرخ دلار تا به امروز شاهد کاهش قابل توجهی در بازارهای مالی عراق بود، به طوری که 100 دلار پس از رسیدن ثبت رقم بی سابقه 177 هزار دینار، اکنون به 164 هزار دینار کاهش یافته است.
اخبار منتشره نشان می‌دهد که یکی از توافقات مهم مروبط به انعطاف‌پذیری فدرال رزرو آمریکا برای دادن مهلت به عراق به منظور اجرای رویه‌ها و شرایط مالی برای تجار بویژه در بحث قاچاق ارز است.
در نتیجه این توافق روز یکشنبه کمیته مالی پارلمان پیش بینی کرد که بودجه سال جاری تا پایان هفته به پارلمان ارسال شود؛ بودجه ای که باید به بحران سفته بازی دلار پایان دهد و ارزش دینار را افزایش دهد.
جمال کوگر عضو کمیته در بیانیه ای به المعلومه گفت: دولت مصمم است بودجه را در روزهای آینده ارسال کند و انتظار می رود در پایان هفته به مجلس برسد.
وی افزود: «بحران دلار نمی تواند ادامه پیدا کند، بنابراین تصویب بودجه یک شاخص مثبت برای دینار عراق است، زیرا در ازای مبادله دلار، حدود 200 تریلیون دینار در بازار هزینه می شود».
وی خاطرنشان کرد: ویژگی های بودجه سال جاری با سال های گذشته تفاوت اساسی دارد و شامل اقدامات اصلاحی در برنامه تدوینی دولت می شود.
تداوم نگرانی از بازگشت بحران
ازنگاه کارشناسان کاهش قابل توجه نرخ دلار ممکن است سرآغاز بازگشت قیمت ها به آنچه قبلا بوده یا ورود به مرحله ای خطرناک تر از آنچه عراق در حال حاضر تجربه می کند، باشد.
در واقع بسیاری معتقدند که موفقیت دولت در توقف ریزش ارزش دینار در برابر دلار، به معنای خلاصی کامل از بحران نیست، زیرا آمریکا به سیاست "بدخواهانه" و استفاده سیاسی از ابزار دلار معروف است و می تواند از این ابزار هر زمان که بخواهد استفاده کند و مجدداً به التهات اقتصادی در عراق دامن بزند.
در این راستا سهیله السلطانی، یکی از اعضای مجلس نمایندگان به نوبه خود نسبت به تداوم کنترل آمریکا بر اقتصاد عراق از طریق کنترل اوراق دلار هشدار داد و تأکید کرد که تداوم این وضعیت موجب کاهش حاکمیت دولت عراق می‌شود.
السلطانی با اشاره به اینکه واشنگتن امروز با از طریق بانک فدرال رزرو، هژمونی خود را به طور غیر طبیعی بر عراق تحمیل می کند، خاطرنشان کرد: پول کشور و آنچه در نتیجه فروش نفت به دست می آورد به آمریکا می رود و دولت آمریکا با دستورات [و شروط] خاصی مبالغ دلاری را در اختیار بغداد می‌گذارد».
السلطانی نسبت به ادامه سیاست‌های آمریکا و تهدید اقتصاد عراق از طریق دلار هشدار داد و تاکید کرد: این وضعیت بمب ساعتی و تهدیدی برای منفجر کردن جامعه عراق خواهد بود.
همچنین ایاد علاوی، رهبر ائتلاف ملی روز یکشنبه، ایالات متحده آمریکا را به باج خواهی علیه دولت سودانی متهم کرد که نشان می دهد تصمیمات فدرال رزرو آمریکا برای سلطه بر عراق است. وی افزود: افزایش قیمت دلار و تصمیمات بانک فدرال آمریکا تصادفی نبوده و می تواند از عوامل فشار بر دولت باشد.
علاوی در یک مصاحبه تلویزیونی گفت: «عراق باید به سمت فروش نفت به هند، چین و سایر کشورها برود تا به شکلی فوری و بدون وارد شدن به بحران، دلار به دست آورد، همانطور که اکنون اتفاق می افتد».
وی خاطرنشان کرد: وزیر امور خارجه برای گفتگو در مورد بحران دلار و حذف عراق از فصل هفتم با تعهد به سیاست پولی روشن به واشنگتن سفر خواهد کرد».
