الوقت- درحالی که یازده ماه از شروع جنگ اوکراین می‌گذرد، ابعاد و دامنه این ماجرا به دلیل افزایش مداخلات غرب روز به روز در حال گسترش است به صورتی که روسیه و ناتو اکنون خود را بیش از هر زمان دیگری در مسیر درگیری مستقیم می‌بینند.
هر چند در ماههای اخیر فرکانس‌های کوتاهی از احتمال آمدن روسیه و اوکراین به میز مذاکره مخابره شد اما به یکبار ورق کاملاً برگشت و همان غربی‌هایی که دم از صلح می‌زدند مواضعشان را تغییر دادند. پس از ارسال هزاران تن سلاح از سوی آمریکا و اروپا و اختصاص میلیاردها دلار به اوکراین برای مقاومت در برابر روسها، این بار گزینه ارسال تانک روی میز ناتو قرار گرفته است تا معادلات میدانی را تغییر دهند.
توسل به تانک لئوپارد
با وجود اجماع غربی‌ها برای تجهیز اوکراین اما طی روزهای گذشته میان اعضای ناتو اختلاف بر سر ارسال تانک به اوکراین بالا گرفت. آلمان که قرار است مسئولیت این تدارکات را برعهده بگیرد حاضر نبود تانکهای پیشرفته خود با نام «لئوپارد 2» را تحویل اوکراین دهد. آلمانی‌ها ارسال تانک‌هایشان را مشروط به اقدام مشابه آمریکا در ارسال تانکهای آبرامز کرده بود. این اختلاف دیدگاه موجب شد تا کشورهای عضو ناتو در نشست «رامشتاین» که اخیرا برگزار شد، گرد هم آیند تا مقامات برلین را متقاعد کنند از شروط خود عقبنشینی کند. در نهایت نیز برلین تلویحا پذیرفته که 19 عدد تانک را به اوکراین تحویل دهد ولی گفته که در روزهای اینده تصمیم نهایی را اعلام خواهد کرد. آلمان نگران است که اوکراین از تانکهای ارسالی برای حمله مستقیم به خاک روسیه از آن استفاده کند و همین امر از نظر مسکو به‌عنوان تجاوز کشورهای کمک‌کننده به کی‌یف، به این کشور محسوب شود.
هر کدام از کشورهای عضو ناتو قرار است تعدادی تانک در اختیار کی‌یف قرار دهند و انگلیس 14 دستگاه تانک چلنجر ۲ را وعده داده است اما تانکهای لئوپارد بهترین گزینه برای اوکراین در مقیاس بزرگ دانسته می‌شوند. آمریکا هم که رهبری جنگ افروزان غربی را برعهده دارد، تاکنون تعهدی در این زمینه نداده و به جای آن به ارسال سایر سلاحها اقدام خواهد کرد.
غربی‌ها و مقامات اوکراین خواستار ارسال تانکهای پیشرفته لئوپارد آلمان هستند و اطمینان دارند که این سلاح جدید در نبرد با روسها تاثیر شگرفی خواهد داشت. طبق گزارش روزنامه آلمانی فرانکفورتر آلگماینه زایتونگ، لئوپارد ۲ به نوعی مانند خودرو گلف (فولکس‌واگن) صنعت تانک آلمان است؛ یک خودروی همه‌کاره با شهرتی جهانی. این تانک رادارگریز به یک توپ ۱۲۰ میلی‌متری مجهز بوده و می‌تواند با سرعت ۷۰ کیلومتر در ساعت با برد ۵۰۰ کیلومتر حرکت کند. به گفته شرکت سازنده، این تانکها همچنین از سربازان در برابر طیف کاملی از تهدیدات مانند مین، شلیک ضدتانک و دستگاه‌های انفجاری دست‌ساز، محافظت می‌کنند.
واشنگتن معتقد است که تامین تجهیزات جدید اوکراین یک موضوع فوری است و دبیرکل ناتو هم اخیرا از همه اعضا خواست تا هرچه سریعتر کمک‌هایشان را به اوکراین ارسال کنند که به ادعای او هر گونه تعلل در این زمینه به نفع روسیه است.
علاوه بر تانک، تسلیحات دیگری هم قرار است روانه اوکراین شوند و بر اساس توافقات انجام شده بریتانیا ۶۰۰ موشک بریمستون، دانمارک، ۱۹ هویتزر سزار ساخت فرانسه، استونی: مهمات، هویتزر، موشک‌های ضدتانک و خودروهای پشتیبانی، لتونی: سیستم دفاع هوایی استینگر، دو هلیکوپتر و چند پهپاد، لیتوانی: مسلسل‌های ضدهوایی و دو هلیکوپتر، لهستان: مسلسل ضدهوایی اس ۶۰ و ۷۰ هزار قطعه مهمات، جمهوری چک: هویتزر و نفربرهای زرهی را به زودی به اوکراین ارسال خواهند کرد. اخیرا نیز آمریکا وعده داد که سامانه‌های موشکی پاتریوت را به کی‌یف تحویل دهد.
ارسال تسلیحات پیشرفته به اوکراین در شرایطی انجام می‌شود که مقامات آمریکایی و اروپایی مدعی هستند که روسیه در حالت ضعف قرار گرفته و با طولانی شدن جنگ و تجهیز کی‌یف به سلاحهای مدرن، می‌توانند رقیب سنتی خود را شکست دهند. این درحالی است که در یازده ماه گذشته انواع تسلیحات از نوع موشک، جنگنده و تانک به اوکراین ارسال شده ولی این کمکها تاثیری در عرصه میدانی نداشته است و حتی این کشور 15 درصد از خاک خود را تقدیم روسها کرده است. به نظر می‌رسد غربی‌ها کاهش حملات روسها را نشانه ضعف آن در نظر گرفته و به پیروزی خود امیدوار هستند اما مقامات مسکو گفته‌اند که به قدری سلاح در اختیار دارند که می‌توانند همزمان با کل ناتو وارد جنگ شوند.
کشورهای اروپایی مدعی هستند اگر جلوی روسیه را در اوکراین نگیرند در آینده خودشان قربانی ماشین جنگی این کشور خواهند شد و با همه توان به حمایت کی‌یف شتافته‌اند تا به هر نحوی شده پیروز میدان شوند. مقامات کرملین پیش از این هشدار داده بودند که غرب نباید از خطوط قرمز روسیه عبور کند که تخطی از این مسئله تبعات جبران ناپذیری خواهد داشت. افزایش بودجه نظامی آمریکا و کشورهای اروپایی در یکسال گذشته بیانگر این است که غرب خود را برای جنگ طولانی با روسیه آماده می‌کند و هر چه این جنگ طولانی شود، راه رسیدن به صلح هم دشوارتر خواهد شد.
هشدار درباره جنگ جهانی سوم
تلاش غرب برای تجهیز اوکراین به سلاحهای جدید نه تنها کمکی به روند صلح نکرده بلکه به تشدید تنشها دامن زده است. روسها بارها اعلام کرده‌اند که ارسال تسلیحات به اوکراین، روند صلح را مختل خواهد کرد و غرب را مسئول تشدید تنشها عنوان کرده‌اند. اینبار نیز روسیه نسبت به ارسال تانکهای جدید هشدار داده و گفته که این تسلیحات هم به اوکراین کمکی نخواهد کرد و غرب از این توهم خود که کی‌یف می‌تواند در میدان نبرد پیروز شود، پشیمان خواهد شد و همچنین تهدید کرده که این تسلیحات را منهدم خواهد کرد. روسیه پیش از این نیز دهها محموله تسلیحاتی غرب را قبل از رسیدن به کی‌یف در هوا و دریا منهدم کرده بود.
اگرچه مقامات آمریکایی ادعا می‌کنند کمک‌های نظامی به اوکراین موجب رویارویی مستقیم ناتو و روسیه نمی‌شود اما مسکو دیدگاه متفاوتی دارد. در این باره، دیمیتری مدودف، معاون دبیر شورای عالی امنیت ملی روسیه روز سه‌شنبه در سخنانی با بیان اینکه «جهان به جنگ جهانی سوم نزدیک شده»، گفت که آمریکا و متحدانش با برنامه‌های احتمالی در خصوص حمله به روسیه، جنگ جهانی سوم را ایجاد خواهند کرد. مدودف پیروان ناتو را «سگ‌های عقیم‌شده» خواند و از غرب خواست توهمات خود در مورد نابودی روسیه را کنار بگذارد.
وقوع جنگ جهانی سوم از ابتدای جنگ اوکراین همواره از سوی مقامات کرملین و برخی مقامات غربی مطرح شده است و نسبت به آن هشدار داده‌اند. مدودف در سخنانی که چند روز پیش در واکنش به اظهارات مقامات غربی که به شکست روسیه امید دارند، گفت که قدرت‌های هسته‌ای تاکنون در جنگ شکست نخورده‌اند و تلاش برای شکست دادن روسیه عواقب ناگواری خواهد داشت.
اظهارات مدودف تلویحا اشاره به این مسئله دارد که اگر روسیه احساس کند که در برابر اوکراین شکست می‌خورد مجبور به استفاده از سلاح هسته‌ای شود و مقامات روس بارها این مسئله را یادآوری کرده‌اند در صورتی که از سوی خارج احساس خطر کنند، ممکن است از همه سلاحهای غیرمتعارف خود استفاده کنند و این مسئله نگرانی جهانیان را نسبت به احتمال وقوع جنگ هسته‌ای افزایش داده است. برخی کشورهای عضو ناتو اخیرا گزینه حمله اوکراین به خاک روسیه را پیشنهاد داده‌اند، اقدامی که روسها به شدت به آن هشدار داده و گفته‌اند که در صورت شلیک به تمامیت ارضی آن ممکن است به سلاح هسته‌ای متوسل شوند.
هر چند مقامات روسی و غربی به این مسئله اشاره کرده‌اند که در این گونه جنگ هیچ برنده‌ای وجود ندارد و تلاش می‌کنند از هر گونه اقدام نسنجیده که آتش جنگ اتمی را روشن می‌کند خودداری کنند اما گسترش جنگ اوکراین می‌تواند دو طرف را به این سمت و سو بکشاند.
خطر جنگ جهانی سوم و احتمال هسته‌ای شدن آن به خاطر تحرکاتی است که ناتو در دست اجرا دارد. ناتو که در ابتدای جنگ هر گونه حضور مستقیم در جنگ اوکراین را رد می‌کرد اما اکنون تابوی این موضوع شکسته شده و مقامات ناتو به ورود مستقیم خود به این جنگ اعتراف می‌کنند.
در گزارشی که نشریه فرانسوی «بولوار ولتر» در آذرماه منتشر کرد، نشان داد که هزاران نیروی خارجی علناً در درگیری در طرف کی‌یف شرکت دارند و به نیروهای مسلح اوکراین کمک می‌کنند تا ضد حمله‌ها را طراحی کنند و ارتش روسیه را از بین ببرند. پت رایدر، سخنگوی پنتاگون نیز پیشتر آموزش نظامیان اوکراینی توسط آمریکا درباره تسلیحات جدیدی که به کی‌یف داده شده را مورد تایید قرار داد. وزیر دفاع اوکراین هم چندی پیش اعلام کرد که کشورش به نیابت از ناتو در برابر روسیه می‌جنگد و خواستار ارسال تسلیحات بیشتر شد تا بتوانند در این تقابل پیروز شوند.
در برابر تحرکات غرب، روسیه هم اقداماتی را در این زمینه انجام داده است تا مانع گسترش ناتو به مرزهایش شود. در این باره، رئیس ستادکل نیروهای مسلح روسیه گفت، اصلاحات نظامی جدید در روسیه پاسخی به احتمال گسترش اقدامات ناتو و استفاده از کی‌یف توسط "غرب جمعی" برای به راه انداختن یک جنگ ترکیبی علیه مسکو است.
روسها گسترش ناتو به سمت شرق را تهدیدی برای امنیت ملی خود می‌دانند و نسبت به این مسئله هشدار داده‌اند و دلیل اصلی شروع جنگ در اوکراین هم مقابله با ماجراجویی ناتو بود که مسکو را نگران کرده بود. روسیه اخیرا برنامه ارتش 1.5 میلیون نفری را در دست بررسی دارد تا خود را مقابل ناتو تقویت کند. زیرا روسها گفته‌اند روابط غرب و مسکو به دوره قبل بازنخواهد گشت و سعی دارند توان نظامی خود را ارتقا دهند.
ارسال تانکهای لئوپارد به اوکراین، تنش بین غرب و روسیه را عمیق‌تر خواهد کرد و تلاش برای طولانی‌تر کردن جنگ ممکن است صبر مسکو را لبریز کرده و برای حفظ تمامیت ارضی و وجهه خود به آخرین گزینه یعنی زرادخانه هسته‌ای متوسل شود، اقدامی که جهان را به عصر حجر برخواهد گرداند.
