الوقت- ولودیمیر زلنسکی، رئیس جمهور اوکراین طی سفری مهم به آمریکا، با جو بایدن، رئیس جمهور این کشور دیدار و گفت‌وگو کرد که ماحصل آن تأکید واشنگتن بر تداوم حمایتهای مالی و نظامی آمریکا از اوکراین و وضع تحریم‌های بیشتر علیه روسیه بود. مهمترین بخش این سفر شاید اعلام ارسال سامانه‌های دفاع هوایی پاتریوت به اوکراین در قالب کمکهای نظامی جدید به ارزش ۱.۸ میلیارد دلار بود. منابع آمریکایی گفتند که این بسته حدود ۱ میلیارد دلار تسلیحات موجود در انبارهای پنتاگون و ۸۰۰ میلیون دلار کمک مالی از طریق «ابتکار کمک امنیتی اوکراین» را شامل می‌شود. این بسته کمکی نشان‌دهنده گسترش تسلیحات پیشرفته ارسالی به اوکراین به منظور تقویت سامانه‌های هوایی کی‌یف مقابل حملات گسترده موشکی روسیه است. بایدن همچنین موافقت خود را با ۴۵ میلیارد کمک نظامی اضافی به اوکراین اعلام کرد.
پاتریوت یک سامانه دفاع هوایی موشکی است که توانایی مقابله باموشک‌های بالستیک تاکتیکی، موشکهای کروز و هواگردهای دشمن را در همه شرایط آب و هوایی و در هر ارتفاعی دارا است. ویژگی‌های کلیدی سامانه پاتریوت رادار مرکب چندکاره، هدایت تعقیب از طریق موشک و نرم‌افزار مدرن و همچنین عملکرد خودکار گسترده است. هر سامانه می‌تواند بین 4 تا 16 موشک را در خود جای دهد و بدون مداخله انسان و به طور خودکار هم عمل می‌کند.
تسلیحات پیشرفته ارسال شده به اوکراین
ارسال سامانه‌های پاتریوت به اوکراین درحالی است که در ده ماه گذشته انواع تسلیحات پیشرفته از سوی اعضای ناتو به این کشور ارسال شده است. سامانه موشکی «هیمارس» محصول شرکت نظامی آمریکایی لاکهید مارتین، یک راکت‌انداز مدرن و سبک است که می‌تواند همزمان ۶ موشک هدایت‌شونده ۲۲۷ میلیمتری را پرتاب کند و تاکنون تعدادی از این تسلیحات در اختیار اوکراین قرار داده شده است و واشنگتن متعهد شده که تعداد بیشتری از این سلاحها را به متحدش ارسال کند. اوکراین در تابستان نیز که به شدت به تسلیحات پیشرفته نیاز داشت نخستین محموله‌های موشکهای ضدکشتی هارپون را از دانمارک و توپ‌های هویتزر خودکششی از ایالات متحده را دریافت کرد، تسلیحاتی که روسیه به شدت به ارسال آنها هشدار داد.
موشکهای ضدتانک جاولین و موشکهای ضدهوایی استینگر از دیگر تسلیحات ارسالی آمریکا بودند که نقشی عمده‌ای در جلوگیری از محاصره کی‌یف در روزهای نخستین جنگ ایفا کردند. یکی دیگر از تسلیحات ترسناک موشکهای تهاجم دریایی «ان‌ا‌س‌ام» هستند که به اوکراین ارسال شده است. این موشکهای حدود چهار متری که مجهز به یک سرجنگی ۱۲۵ کیلوگرمی هستند، از مواد کامپوزیتی ساخته شده‌اند و با قابلیت رادارگریزی پیشرفته موقعیت دشواری را برای کشتیهای جنگی ایجاد می‌کنند و اوکراین چندین بار با استفاده از این موشکها به کشتیهای جنگی روسیه حمله کرده است. موشک بریتانیایی بریمستون نیز هر چند در واقع یک موشک ضد تانک با سامانه هدایت خودکار به شمار می‌روند، با این حال در حمله علیه اهداف دریایی موشکی کارآمد نشان داده که در اختیار کی‌یف قرار داده شده است.
سامانه پدافند هوایی همراه، موشکهای NLAW، موشکهای استینگر، موشکهای ضد زره جاولین، موشکهای هدایت شونده ضد تانک میلان و موشکهای ضد هوایی چیتا هم از جمله تسلیحات پیشرفته‌ای هستند که به اوکراین تحویل داده شده‌اند. همه این تسلیحات در جبهه‌های جنگ بکار گرفته شده‌اند ولی کفاف جنگ را نمی‌دهند و نیاز به تسلیحالت بیشتری است تا بتوانند در برابر روسها مقاومت کنند. بنابراین، دولت اوکراین سعی دارد سامانه پدافندی هم در دریافت کند تا با استفاده از آنها بتواند با جنگنده‌ها و موشکهای پیشرفته روسی مقابله کند.
در این میان مسئله حائزاهمیت آن است که آمریکا با این اقدام سعی کرده تا نشان دهد که سفر زلنسکی دستاورد بزرگی داشته است تا اوکراینی‌ها و کشورهای اروپایی را راضی نگه دارد. از زمان آغاز حمله نظامی روسیه به اوکراین، زلنسکی به دفعات خواستار دریافت سلاح‌های سنگین برای عقب زدن قوای مهاجم شده و از تعلل غربیها در این زمینه انتقاد کرده است. اوکراینی‌ها مدعی هستند که آنها در خط مقدم تنش ناتو با مسکو قرار دارند و برای پیروزی در مقابل این رقیب باید همه‌جانبه از کی‌یف حمایت کنند. حتی زلنسکی خواستار عضویت سریع اوکراین در ناتو شده است ولی مقامات این ائتلاف نظامی به خاطر حساسیت‌های روسیه تاکنون به این درخواست موافقت نکرده‌اند.
اعلام هشدار روسیه به آمریکا و ناتو
در دیدار زلنسکی با رهبران آمریکا سخنی از صلح و توقف جنگ به میان نیامد و تنها به ادامه جنگ و پیروزی در برابر مسکو تاکید شد و همین مسئله خشم روسها را در پی داشت. مقامات روسیه سفر زلنسکی را نشان دهنده عدم تمایل اوکراین و آمریکا به صلح دانسته و تاکید کردند که ارسال تسلیحات غربی به اوکراین نتیجه‌ای جز تشدید درگیریها ندارد. سفر روسیه در واشنگتن، گفت که سفر زلنسکی به آمریکا نشان داد ادعای واشنگتن مبنی بر اجتناب از رویارویی مستقیم با مسکو یک مفهوم تخالی است.
ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه هم بار دیگر با بیان اینکه کشورش برای پایان دادن به جنگ آماده است، تصمیم واشنگتن مبنی بر ارائه سیستم دفاع هوایی پیشرفته پاتریوت به اوکراین را برای کمک به محافظت از غیرنظامیان در برابر حملات هوایی روسیه را رد کرد و گفت:«کسانی که با ما مقابله می‌کنند می‌گویند این یک سلاح دفاعی است و همیشه یک پادزهر وجود خواهد داشت. افرادی که این کار را می کنند بیهوده این کار را انجام می‌دهند».
روسها بارها نسبت به جنگ افروزی غربیها در اوکراین هشدار داده‌اند و خواستار پایان دادن به کمکهای تسلیحاتی به کی‌یف شده‌اند اما غرب به این هشدارها بی‌اعتنا بوده و کماکان بر طبل جنگ با مسکو می‌کوبد. کرملین گفته که هر گونه کمک تسلیحاتی ناتو به اوکراین، جزء اهداف مشروع روسها خواهد بود. روسیه از زمان شروع جنگ در اوکراین، هزاران تن از محموله‌های تسلیحاتی غرب به کی‌یف را مورد هدف قرار داده است و سامانه‌های پاتریوت هم از این قاعده مستثنی نیستند.
در هفته‌های اخیر برخی رهبران اروپا و حتی خود آمریکاییها از روند صلح با روسیه سخن می‌گفتند و حتی زلنسکی از پایان درگیریها در ابتدای سال 2023 خبر داد اما به یکباره همه چیز عوض شد و مقامات کاخ سفید و کی‌یف لحن خود را تغییر دادند. اظهارات اخیر سران کاخ سفید و کی‌یف مبنی بر اینکه فعلا صلح با روسیه امکان ندارد و حتی آزادسازی مناطق اشغالی در دستورکار قرار دارد، نشان داد که افق روشنی برای پایان جنگ وجود ندارد و این درگیریها برای مدت نامعلومی ادامه خواهد یافت.
برآورد آمریکاییها این است که هر چه جنگ در اوکراین طولانی‌تر شود، روسیه تضعیف خواهد شد و مدعی هستند که این کشور بسیاری از تسلیحات پیشرفته خود را از دست داده است و ادامه درگیریها، مسکو را به عقب‌نشینی از مواضعش وادار خواهد کرد. اما روسها گفته‌اند که به قدری تسلیحات در اختیار دارند که می‌توانند حتی با کل ناتو مبارزه کنند و کاهش حملات دلیل بر ضعف تسلیحاتی نیست.
آیا پاتریوت می تواند معادلات را بر هم بزند؟
ارسال پاتریوت به اوکراین که با هدف تغییر در عرصه میدانی انجام می‌شود، درحالی است که کیف در ده ماه گذشته با انواع تسلیحات نتوانسته موفقیت قابل ملاحظه‌ای در میدانهای نبرد با روسیه کسب کند و حتی 15 درصد از خاک اوکراین هم به تصرف روسها درآمده است.
سامانه پاتریوت هم که به ادعای کی‌یف قرار است موازنه را به نفع اوکراین برگرداند، پیش از این در آزمونهای مختلف بازنده بیرون آمده است. این سامانه‌ها پیشتر در عربستان سعودی ناکارآمدی خود را نشان داده است و نتوانسته موشکهای انصارالله یمن را قابل قیاس با موشکهای روسی نیستند، رهگیری و منهدم کند و حملات مکرر به تاسیسات و زیرساختهای نفتی عربستان و امارات در دو سال گذشته، به خوبی ضعف این سامانه‌های موشکی را ثابت کرده است. لذا، پاتریوت در اوکراین هم موفقیتی کسب نخواهد کرد و روسها توانایی‌های زیادی در از کار انداختن این سامانه‌ها دارند، همچنانکه در ماه‌های اخیر بارها سامانه‌های پدافندی اوکراین را منهدم کرده‌اند که کمتر از پاتریوت‌ها نبودند.
ماهیت اهداف سفر زلنسکی به آمریکا هرچه باشد، ثابت کرد که واشنگتن است که تحولات جنگ در اوکراین را کنترل می‌کند و زلنسکی نمی‌تواند به تنهایی درباره جنگ و صلح تصمیم‌گیری کند. با وجود نزدیکی جغرافیایی اروپا به اوکراین، اما زلنسکی در این مدت هیچ سفری به کشورهای اروپایی نداشته است که نشان می‌دهد بازیگر و صحنه گردان اصلی جنگ با مسکو، واشنگتن است که دیگر متحدان غربی را هم دور خود جمع کرده تا بتوانند رقیب سنتی خود را زمینگیر کنند.
سامانه‌های پاتریوت که اوکراینی‌ها آنرا دستاورد بزرگی برای سفر زلنسکی و اقدام مهمی برای تغییر در جبهه‌های جنگ می‌دانند، تور جدیدی است که از سوی واشنگتن پهن شده و هدفی جز تداوم جنگ برای تامین منافع آمریکا ندارد.
