الوقت- محمد بن سلمان ولیعهد سعودی همانگونه که سودای پادشاهی در سر دارد برای آینده اقتصادی عربستان هم طرحهای بلندپروازانه را رویاپردازی کرده است تا بتواند جایگاه اقتصادی این کشور را در عرصه بین‌المللی ارتقا دهد.
در این راستا در یکی از مهمترین پروژه‌های در دست اجرا، بن سلمان با تجربه شهر دبی در امارات که به دلیل سرمایه گذاری‌های خارجی و توسعه زیرساخت‌ها اکنون به قطب اقتصادی در حاشیه خلیج فارس تبدیل شده است، تلاش می کند برای عربستان نیز یک ابرشهر اقتصادی تاسیس کند که با شهرهای پیشرفته و مدرن غرب رقابت کند. بن سلمان از سال 2017 طرح ساخت ابر شهر «نئوم» را اعلام کرده و به گفته مقامات سعودی این طرح به عنوان جاه طلبانه ترین پروژه جهان است، شهری که شامل ۱۶ بخش در نزدیکی سواحل دریای سرخ در شمال غربی استان تبوک بنا خواهد شد.
بن سلمان در سال ۲۰۱۸ پپرامون همین موضوع اعلام کرده بود که نئوم تا سال ۲۰۲۵ تکمیل می شود و فاز نخست آن تقریبا تکمیل شده و به زودی به بهره برداری می‌رسد. گفته می شود ساخت این شهر که ۲۶۴۹۵ کیلومتر مربع مساحت دارد بالغ بر 500 میلیارد دلار هزینه نیاز دارد که به دلیل کمبود منابع مالی ساخت آن تاکنون با مشکل مواجه شده است. آنگونه که سعودیها ادعا می کنند، تمام سیستم مدیریت شهری و خدمات این شهر مبتنی بر فناوری هوشمند و با استفاده از روبات‌ها خواهد بود.
بر اساس گزارش‌ها، پروژه نئوم یکی از طرحهای چشم انداز 2030 یک دروازه تبلیغاتی عربستان برای انتقال قدرت به بن سلمان است. نئوم یکی از اقداماتی است که بن سلمان تلاش می‌کند از طریق انجام آن خود را یک رهبر مدرن در جهان نشان دهد. به عبارت دیگر، بن سلمان سعی دارد با ساخت نئوم، خود را به عنوان رهبر روشنفکری معرفی کند که از سیستم فرهنگی بسته و محافظه کاری که عربستان برای قرنهاست دچار آن شده فراتر رفته و می‌خواهد مدرنیزاسیون را در عربستان محقق کند.
در این میان همزمان با افزایش تحرکات عربستان در روند عادی‌سازی روابط با رژیم صهیونیستی به نظر می‌رسد که بهره‌گیری از مزایای اقتصادی عادی‌سازی در پیشبرد ابرپروژه شهر نئوم از اصلی‌ترین حوزه‌های هدف‌گذاری شده بن سلمان برای برقراری روابط با اسرائیل می‌باشد.
جذب سرمایه گذاران صهیونیستی
باتوجه به این پروژه نئوم هزینه‌های زیادی دارد و از آنجا که عربستان به تنهایی قادر نیست همه هزینه‌های آنرا متقبل شود به همین خاطر به سرمایه گذاری‌های خارجی دل بسته است تا بتواند بخشی از این منابع مالی را از بیرون عربستان تامین کند. اگرچه برخی شرکتهای خارجی در همان ابتدای اعلام ساخت این پروژه برای سرمایه گذاری در آن اعلام آمادگی کرده بودند اما قتل جمال خاشقچی، روزنامه نگار منتقد سعودی توسط بن سلمان سبب شد تا شرکتهای خارجی از این اقدام منصرف شوند و خود بن سلمان هم به دلیل واکنشهای جهانی به این جنایت، گفته بود هیچکس تا سالها در این پروژه سرمایه گذاری نخواهد کرد.
همچنانکه بن سلمان در آبان 1398 به منظور ایجاد فرصت‌های رشد اقتصادی در عربستان و جذب سرمایه گذاری خارجی برای طرح نئوم، کنفرانس «داووس صحرا» را در ریاض ترتیب داده بود اما به دلیل تحریم این نشست توسط مقامات و رسانه های غربی و برخی کشورهای منطقه در واکنش به قتل خاشقچی، عملا بن سلمان در رسیدن به هدف خود ناکام ماند و نتوانسست منابع مورد نیاز برای احداث شهر رویایی خود را تامین کند. اما با فروکش کردن خشم جهانی از اقدامات بن سلمان، اخیرا سعودیها در پی یافتن سرمایه گذاران خارجی برآمده‌اند تا بتونند ساخت این شهر هوشنمند را به سرانجام برسانند. این مسئله در زمانی که بن سلمان به زودی بر تخت پادشاهی عربستان خواهد نشست، با جدیت دنبال می‌شود.
باتوجه به اینکه سرمایه‌داران صهیونیستی منابع مالی زیادی در اختیار دارند و در بسیاری از شرکتهای چند ملیتی سهام‌دار عمده هستند، بنابراین سعودیها اول از همه روی صهیونیستها برای تامین نیازهای مالی خود حساب باز کرده اند.
هر چند عربستان و اسرائیل روابط دیپلماتیک بایکدیگر ندارند اما روابط اقتصادی بین طرفی شروع شده است و روند عادی سازی روابط نیز در حال انجام است. بر اساس گزارش رسانه ها، عربستان و اسرائیل با وساطت آمریکا مذاکرات عادی سازی را انجام می دهند و قرار است تا یک ماه آینده این مسئله علنی شود. بن سلمان که به زودی به عنوان پادشاه قدرت را به دست خواهد گرفت تلاش می کند تا از همه کشورها و حتی اسرائیل در طرح نئوم استفاده کند. بن سلمان در سالهای اخیر بارها با مقامات صهیونیستی دیدار و گفتگو داشته و حتی گفته می شود به طور مخفیانه به تل آویو هم سفر کرده است. حتی برخی بر این باورند که عادی سازی روابط امارات و بحرین با اسرائیل توسط بن سلمان انجام شده است که اعراب را به سمت این رژیم سوق می دهد. عربستان سالهاست که با رژیم صهیونیستی روابط پنهانی دارد اما آشکار شدن روابطشان در ماههای اخیر، بی سابقه بوده است و گفته می شود مسئله عادی سازی از طریق شرکت های اسرائیلی که به طور رسمی در کشورهای اروپایی یا سایر کشورها ثبت شده‌اند، انجام می شود.
یک مقام بخش خصوصی سعودی گفته که اعلام حضور اسرائیل در پروژه عربستان تا زمانی که روابط عمومی دیپلماتیک بین دو طرف وجود نداشته باشد، غیرممکن است. این مقام سعودی منکر حضور اسرائیل در بخش‌های اصلی این پروژه نشده و گفته که ریاض مذاکراتی را با شرکتهای بین‌المللی برای کار روی این پروژه آغاز کرده است. در همین راستا، در نوامبر 2017 یک رسانه صهیونیستی به نقل از اریل مرگالیت، تاجر برجسته اسرائیلی گفته بود که در پروژه نئوم برای شرکتهای اسرائیلی شغل وجود دارد.
علاوه بر سعودیها که از برقراری روابط نزدیک با رژیم صهیونیستی ذوق مرگ می شوند، در آنسو نیز چنین شرایطی برای صهیونیستها هم وجود دارد و آنها هم از برقراری مناسبات سیاسی و اقتصادی با ریاض، به شدت استقبال می کنند. بنابراین، پروژه نئوم و حضور شرکتهای اسرائیلی در آن دروازه ورود صهیونیستها به عربستان است که با عادی سازی روابط در آینده این پیوند نامبارک تکمیل خواهد شد. طرح نئوم به اسرائیل در ورود به منطقه کمک می کند تا بتواند نفوذ خود در کشورهای حاشیه خلیج فارس را تقویت کند. همچنانکه رسانه های صهیونیستی هم این پروژه را برای اسرائیل مهم ارزیابی می کنند و گفته اند که شرکت های صهیونیستی فعال در بخش خصوصی قصد دارند در اجرای این پروژه سرمایه گذاری کنند، به ویژه آنکه این شهر به خلیج عقبه و مرزهای سرزمین های اشغالی نزدیک بوده و در کرانه دریای سرخ واقع شده است.
برخی مقامات اسرائیلی پیشتر در سخنرانی های خود درباره احتمال همکاری با عربستان سعودی در ساخت این پروژه مدعی شده بودند اسرائیل در زمینه های مختلفی از جمله فناوری، بخش های کشاورزی و آب توانایی های زیادی دارد که این موضوع می تواند به کشورهای حوزه خلیج فارس کمک کند. باتوجه به اینکه عربستان در عرصه اقتصادی و تکنولوژی های پیشرفته حرفی برای گفتن ندارد به همین خاطر به تکنولوژی در اختیار صهیونیستها نیاز دارد تا با استفاده از تخصص و تجارب آنها بتواند این طرح خود را عملی کند. از آنجا که ساخت فرودگاه های مدرن و هوشمند، امکانات گردشگری و صنعتی در نئوم طراحی شده است لذا بن سلمان امیدوار است که شرکت های صهیونیستی بتوانند در بخش بیوتکنولوژی، تولید پیشرفته و ساخت آنها حضور فعالی داشته باشند.
در ماههای اخیر نیز برخی منابع اعلام کرده اند که دهها تاجر اسرائیلی به عربستان سفر کرده اند تا در پروژه بزرگ عربستان در سواحل دریای سرخ مشارکت کنند. این تجار اسرائیلی حتی از پروژه نئوم نیز بازدید کرده بودند که نشان می‌دهد صهیونیستها علاقه زیادی برای سرمایه گذاری در آن دارند. رسانه ها در رابطه با سفر بازرگانان اسرائیلی فاش کرده اند که قراردادهای متعددی بین این افراد و عربستان سعودی منعقد شده که دو مورد آن در حوزه کشاورزی و دیگری در حوزه فناوری بوده است. پیشتر نیز اخباری منتشر شده بود که نشان می داد سعودیها تلاش می کنند تا تجار اسرائیلی را برای سرمایه گذاری در بخض فناوری شهر نئوم مجاب کنند و حتی اختصاص دو میلیارد دلار بودجه برای سرمایه گذاری در سرزمینهای اشغالی هم برای جلب نظر صهیونیستها انجام شده بود.
روابط نزدیک بن سلمان با جارد کوشنر، داماد یهودی دونالد ترامپ رئیس جمهور سابق آمریکا در سالهای اخیر برای جلب نظر لابی صهیونیستی برای حضور در طرحهای بلند پروازانه خود است. در اجرای پروژه عظیمی مثل نئوم به شبکه ای از مبادلات بین بانکی نیاز است و به همین منظور باتوجه به نفوذ لابی صهیونیستی در بانکهای آمریکایی و اروپایی، مقامات سعودی می دانند که روابط گسترده با صهیونیستها می تواند مبادلات سعودیها را در سرتاسر جهان تسهیل کند. عربستان برای جذب سرمایه گذاری های غربی و صهیونیستی حتی تسهیلات ویژه ای را در نظر گرفته است تا بتواند این طرح خود را که در مرحله ابتدایی قرار دارد به سرانجام برساند.
هر چند عربستان سالانه صدها میلیارد دلار از فروش نفت درآمد دارد اما جنگ 8 ساله یمن هزینه های سنگینی را به این کشور تحمیل کرده است و برای اجرای پروژه های بزرگ اقتصادی خود نیاز به منابع مالی از خارج دارد و شرکتهای اسرائیلی بهترین گزینه برای مقامات سعودی هستند.
به باور ناظران، اسرائیل با ورود به بخش‌های اقتصادی کشورهای عربی، آنها را وارد ساختاری کند که در پی آن خاورمیانه ای که صهیونیست ها آرزوی آن را دارند، تشکیل شود. خاورمیانه ای که اسرائیل در مرکز رهبری آن قرار دارد و جزئی اساسی از ساختار منطقه ای به شمار می رود. به عبارتی، اسرائیل می خواهد در سایه ساختار منطقهای جدید، چه در عرصه نظامی و امنیتی و چه در عرصه ائتلاف های سیاسی، نقش محوری داشته باشد.
علاوه بر مسائل اقتصادی، سعودیها از نزدیک شدن به اسرائیل اهداف امنیتی را نیز دنبال می کنند. اگر صهیونیستها در پروژه های اقتصادی عربستان و نئوم حضور فعالانه داشته باشند این مسئله سبب می شود تا سعودیها از نیروهای امنیتی اسرائیل در برقراری امنیت خود استفاده کنند. باتوجه به اینکه عربستان ارتش و پلیس سازمان یافته و قدرتمندی در اختیار ندارد، به همین خاطر با سپردن امنیت شهر رویایی نئوم به اسرائیلی‌ها می‌تواند از امنیت این شهر آسوده خاطر باشد. حملات موشکی و پهپادی یمنی‌ها به تاسیسات نفتی عربستان نشان داد که این کشور تا چه حد در مقابله با تهدیدات از سوی خارج ناتوان است و بن سلمان از این واهمه دارد که در صورت تحقق و اجرایی شدن شهر نئوم، امنیت آن از سوی خارج مورد تهدید واقع شود و به همین منظور روی اسرائیل حساب باز کرده است. از سوی دیگر، عربستان و اسرائیل در مقابله با رفتارهای منطقه ای ایران هم نقطه اشتراک بسیاری دارند و می‌توانند در کنار هم تحرکات ایران را رصد کرده و سیاست‌های خود را علیه رقیب هماهنگ کنند.
اگرچه سعودیها برای حضور شرکتهای اسرائیلی در نئوم تلاش میکنند، برخی رسانه‌های غربی هم گفته‌اند که برخی بازیگران بین‌المللی مثل روسیه و چین هم قصد دارند تا شرکتهای اسرائیلی را در پروژه نئوم وارد کنند. دلیل ادعاهای این منابع این است که روسیه و چین به دنبال این هستند تا از طریق اسرائیل که به دریای سرخ و دریای مدیترانه دسترسی دارد، صادرات خود را از طریق شبکه راه آهن اسرائیل انتقال دهند و در هزینه انتقال کالاها از اطراف سینا و کانال سوئز مصر صرفه جویی کنند. همچنین، چین که دنبال احیای جاده ابریشم خود است حضور اسرائیلی‌ها در طرح نئوم را بسیار جذاب می‌داند، زیرا از دیدگاه پکن، این مسئله "برد-برد" کامل خاورمیانه است و سبب می‌شود صهیونیستها هم در نئوم و هم در طرح «دریای سرخ- مدیترانه» چین سرمایه گذاری کنند.
با وجود بلندپروازی‌های بن سلمان برای ساخت شهر خیالی و هوشنمند خود که قرار است در جهان یکه تاز باشد، اما این چشم‌انداز اقتصادی در سالهای گذشته نشان داده که چیزی جز تبلیغات نبوده است و سرمایه‌گذاری خارجی که قرار است بخش عمده هزینه‌های آنرا برعهده بگیرد تنها به تعدادی تجار صهیونیستی محدود شده است که آنها نیز تا زمان علنی شدن عادی‌سازی روابط بین تل آویو و ریاض اقدامی انجام نخواهند داد،
