در ارتباط با زمینه‌های وقوع بحران غذایی در افغانستان، دلایل زیادی همانند بحران اقتصادی، حاکمیت غیر مشورع طالبان، خشکسالی، سومدیریت و... مطرح می‌شوند اما واقعیت امر این است که مهم‌ترین علت مصیبت وارد شده بر شهروندان افغان را می‌بایست در تجاوزگری 20 ساله نظامی آمریکا و ناتو در این کشور جستجو کرد
به گزارش «الوقت»، به قدرت رسید طالبان در افغانستان در 15 آگوست 2021 (24 مرداد 1400) زمینه‌ساز تشدید بحران‌های اجتماعی، اقتصادی و سیاسی در این کشور شده است.
در ماه‌های اخیر یکی از بزرگ‌ترین بحران‌های افغانستان مربوط به بروز قحطی و ایجاد بحران غذایی برای بخش اعظم شهروندان این کشور بوده است. به صورتی که اخیرا سازمان ملل نسبت به بروز وضعیت قرمز هشدار می‌دهند.
رنج بردن نیمی از شهروندان افغان از گرسنگی حاد
بر اساس جدیدترین گزارش سازمان ملل حدود نیمی از شهروندان افغان از گرسنگی حاد رنج می‌برند. تارنمای خبری هیل با انتشار این خبر نوشت: تحلیلی که از سوی سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو) و «برنامه جهانی غذا» (WFP) در این زمینه صورت گرفته نشان می دهد ۱۹.۷ میلیون نفر از مردم افغانستان در حادترین وضعیت ناامنی غذایی قرار دارند. این امر بدین معنا است که از جمعیت قریب به 39 میلیونی افغانستان، بیش از 50 درصد کشور درگیر مساله بحران غذا هستند.
در همین زمینه، انتیا وب، معاون رئیس منطقه‌ای برنامه غذایی برای آسیا و اقیانوسیه در ژنو اعلام کرده که وضعیت در ولایت غور در شمال شرق افغانستان، بیش از دیگر مناطق وخیم است. در این ولایت ۲۰ هزار نفر از «گرسنگی فاجعه‌بار» متأثر شده‌اند که بدترین درجه گرسنگی است. به گفته او، این مردم بعد از سپری نمودن یک زمستان سخت، چیزی به غیر از نان خشک برای خوردن ندارند.
هم اکنون وضعیت به اندازه‌ای وخیم است که چهره‌های سرشناس سیاسی، علمی و حقوقی افغانستان در چند وقت اخیر کمپین «توزیع نان خشک» در میان مردم را برای رفع گرسنیگ شهروندان فقیر و تداوم حیات در پیش گرفته‌اند.
بحران غذا؛ از نقش مستقیم آمریکا تا خشکسالی
در ارتباط با زمینه‌های وقوع بحران غذایی در افغانستان، دلایل زیادی همانند بحران اقتصادی، حاکمیت غیر مشورع طالبان، خشکسالی، سومدیریت و... مطرح می‌شوند اما واقعیت امر این است که مهم‌ترین علت مصیبت وارد شده بر شهروندان افغان را می‌بایست در تجاوزگری 20 ساله نظامی آمریکا و ناتو در این کشور جستجو کرد.
در سال 2001 که اشغالگران غربی تحت شعار مبارزه با تروریسم به افغانستان لشگرکشی کردند، وعده‌های واشنگتن و متحدان‌اش دو بُعد اساسی داشت: یکی، برقرای ثبات و امنیت از طریق استقرار یک نظام دموکراتیک مردمی و دیگری، ایجاد رونق و رفاه اقتصادی در کشور افغانستان.
اما با گذشت بیش از 20 سال از حضور اشغالگران نه تنها این وعده‌ها محقق نشد، بلکه بدون هیچ دستاوردی اشغالگران در آگوست 2021 به صورتی مفتضحانه دولت به اصطلاح دموکراتیک و غرب‌گرای این کشور را در مقابل حملات طالبان تنها گذاشتند و این گروه به آسانی موفق به فتح کابل شد. در واقع، حضور 20 سالهع اشغالگران نه منجر به رفاه شد و نه امنیت.
در وضعیت بعد از فرار و خروج اشغالگران از افغانستان، واشنگتن در اقدامی که تنها دود آن به چشم شهروندان افغان می‌رود، به بهانه عدم مشروعیت حکومت طالبان، منابع مالی ملت افغانستان در خارج از کشور را بلوکه کرده‌اند. حتی کمک‌های بشردوستانه که از سوی نهادهای بین‌المللی به این کشور واگذار می‌شد، به شکلی بی سابقه کاهش یافته یا حتی قطع شدند. برآیند این رخدادها، خالی شدن ذخایر مالی بانک‌های افغانستان و فراگیر شدن بحران مالی در این کشور شد.
کمک‌های مالی بشردوستانه تحت فشارهای واشنگتن و نیز کمک‌های مالی مستقیم آمریکا، نقشی مهم را در بازسازی معیشت کشاروزی و تامین نیازهای حیاتی این کشور افغانستان داشتند. بنابراین قطع این کمک‌ها همچون تیشه به ریشه اقتصاد افغانستان وارد آمد.
افزون بر این، وقوع خشکسالی در این کشور مزید بر علت شد تا بحران غذایی بیش از هر زمان دیگری نمود پیدا کند. از یک سو، دولت فاقد منابع مالی و شبکه ارتباطی لازم برای تامین نیازهای غذایی است و از سوی دیگر، بحران خشکسالی مزید بر علت شد که شهروندان در مناطق دورافتاده به طور مستقل نتواند نیازهای حیاتی خود را تامین نمایند.
پیامدهای بحران غذایی در افغانستان
بحران غذایی پیش آمده در افغانستان به طور حتم تاثیرات منفی زیادی را به همراه داشته است. در سطح ابتدایی این بحران با آثار سوء اجتماعی بزرگی همراه خواهد شد. این بحران به طور حتم پیامدهای اجتماعی‌ای همانند افزایش از هم گسیختگی اجتماعی، افزایش جرم و فساد، ناامنی روانی و افزایش تنش‌های درون گروهی را به دنبال دارد.
همچنین، این پدیده در دو سطح داخلی و خارجی افغانستان زمینه‌ساز بحران مهاجرت خواهد شد. از یک سو، بخشی بزرگ از جمعیت‌های حاضر در مناطق دور افتاده، حاشیه‌ای و دور از دسترس، ناچار شده (خواهند شد) مهاجرت داخلی به سوی مناطق دارای منابع مالی و غذایی بیشتر (بیشتر توسعه یافته) را آغاز کنند که این امر در نوع خود بحران کنترل جمعیت و مدیریت اجتماعی را برای دولت طالبان به همراه خواهد داشت که فاقد توانایی مدیریت صحیح مقابله با این بحران است.
از سوی دیگر، تداوم وضعیت بحران غذا در این افغانستان به طور زمینه‌ساز افزایش سیل مهاجرت مردمان افغان به سوی کشورهای همسایه شده و خواهد شد. شهروندان گرفتار از گرسنگی حاد، با رویای یافتن زندگی‌ای بهتر به سوی کشورهای همسایه به ویزه ایران رهسپار خواهند شد. البته این امر مشکلات بزرگی را برای کشورهای همسایه ویزه جمهوری اسلامی ایران به همراه خواهد داشت.
