اراده جدی حزب دموکرات کردستان عراق برای عدم سازش با حزب اتحادیه میهنی کردستان بر سر ریاست کاخ ریاست جمهوری، در مهم‌ترین نمود نشانگر آن است که بارزانی‌ها در پی آن هستند که تمامیت‌خواهی خود را بر عرصه سیاست کُردی در اقلیم کردستان غالب کنند.
الوقت – پس از صدور رای دادگاه فدرال عراق مبنی بر عدم صلاحیبت هوشیار زیباری دایی مسعود بارزانی و وزیر امور خارجه و دارایی سابق این کشور برای نامزدی ریاست جمهوری در 13 فوریه 2022 (24 بهمن 1400) حزب دموکرات کردستان عراق، «ریبر احمد خالد» یکی از اعضای کادر رهبری و وزیر داخلی فعای اقلیم کردستان را به عنوان نماینده خود برای ریاست بر کاخ السلام معرفی کرد. معرفی این چهره ناشناخته در عرصه سیاست ورزی عراق برای پست مهم ریاست جمهوری و شانس کم او برای موفقیت در رقابت با اشخاص باسابقه و برجسته بر روی کاغذ، گمانه زنی در مورد علل انتخاب او از سوی رهبر پارتی را دامن زده است.
مخزن اسرار بارزانی‌ها
ریبر احمد خالد، در سال 1968 در اربیل متولد شده و دارای مدرک کارشناسی ارشد در رشته امنیت ملی از دانشگاه امنیت ملی عراق در بغداد در سال 2007 و لیسانس مهندسی عمران از دانشگاه صلاح الدین اربیل در سال 1997 است. ریبر احمد، اصالتا اهل روستای حرن در ناحیه بارزان و ناجی استان دهوک است. او تنها بازمانده از مردان خانواده خود می‌باشد که از قدیم الایام مورد احترام و تکریم شیوخ برجسته منطقه بود. خانواد ریبر در جریان عملیات موسوم به «انفال» که طی آن بیش از 180 هزار کرد توسز رژیم بعث زنده به‌گور شدند، تمام خانواده و خاندان خود را از دست داد و با مشقت بسیار نزد مادر خود بزرگ شد.
او در سال 1997 و از سال 2000 به عنوان عضو دفتر شاندر برای بازسازی کردستان عراق انتخاب شد. وی به زبان های کردی، عربی، انگلیسی و فارسی مسلط است. ریبر احمد از نظر نظامی و امنیتی نیز شخصی با تجربه می‌باشد؛ به‌گونه‌ای که در سال‌های 2000 تا 2005 به عنوان مدیر مبارزه با جرایم سازمان یافته در وزارت دفاع بنیاد حفاظت از امنیت منصوب شد و در سال‌های 2005-2012 به عنوان مدیر تحلیل اخبار در آژانس حفاظت امنیت سابقه فعالیت داشته است. در مجموع ریبر احمد به عنوان یک افسر اطلاعاتی ارشد در اقلیم و بغداد شناخته می‌شود اما نکته قابل تامل این است که از او به عنوان مخزن اسرار بارزانی‌ها و نیز خکومت اقلیم کردستان عراق یاد می‌شود که از سال 1997 تا کنون در کادر رهبری حزب دموکرات کردستان عراق حضور داشته و از سال 2019 تا کنون نیز منصب وزیر امور داخلی در دولت اقلیم کردستان عراق را عهده‌دار می‌باشد.
با این اوصاف، انتخاب ریبر احمد به عنوان نامزد حزب دموکرات کردستان عراق را می‌توان برگزیدن شخصیتی درجه سوم از درون این حزب دانست. اشخاص نزدیک به حلقه قدرت همانند نچیروان بارزانی، مسرور بارزانی یا هوشیار زیباری که اساسا نزدیکان به مسعود بارزانی تلقی می‌شوند، جزء حلقه درجه اولی بودند که انتظار می‌رفت برای ریاست کاخ السلام نامزد شوند. در کنار این اشخاص گروهی دیگر از اعضای رهبری حزب همانند فاضل میرانی، روژ نوری شاویس و فواد حسین از جمله افرادی بودند که می‌توان از آنها به عنوان حلقه دوم قدرت یاد کرد. اما نامزد شدن شخصیتی درجه سوم همانند ریبر احمد در دسته کادر رهبری حزب دموکرات را می‌توان بیشتر پالتیکی برای رهایی از فشار سیاسی و شائبه پیرامون عملکرد نامزد معرفی شده توسط بارزانی‌های مورد قلمداد قرار داد.
عزم بارزانی‌ها برای انتقام‌گیری از حزب اتحادیه میهنی کردستان
در تمامی سال‌های بعد از 2005 که اولین دولت ملی عراق تشکیل شد، بر اساس سنت سیاسی مرسوم، منصب ریاست جمهوری به کردها تعلق گرفته است. در سال‌های 2006 و 2010 با توجه به توافقنامه استراتژیک میان دو حزب اتحادیه میهنی کردستان و دموکرات کردستان عراق، جلال طالبانی بدون هیچ‌گونه مانع جدی‌ای به عنوان رئیس کاخ السلام برگزیده شد. در سال 2014 نیز بر اساس توافق این دو حزب فواد معصوم عهده‌دار این منصوب شد اما در سال 2018 پس از مرگ طالبانی، دوئلی بزرگ میان دو طرف اتفاق افتاد که بعد از یک جنجال سیاسی بزرگ نهایتا برهم احمد صالح توانست در رای گیری پارلمانی نسبت به فواد حسین نماینده حزب دموکرات، اکثریت آراء را کسب کند.
اما در وضعیت جدید، پس از برگزاری انتخابات 10 اکتبر 2021 (18 مهر 1400) چنین به نظر می‌رسید حزب دموکرات کردستان عراق به رهبری مسعود بارزانی و حزب اتحادیه میهنی کردستان، به رهبری بافل طالبانی، پیرامون حمایت از یک شخص برای ریاست بر کاخ السلام به توافق برسند اما متعاقب نامزد کردن هوشیار زیباری مشخص شد که بارزانی‌ها بر اشغال منصب ریاست جمهوری چشم دوخته‌اند. در وضعیت بعد از رد صلاحیت زییاری نیز این احتمال مطرح شد که شاید بارزانی‌ها پیرامون حمایت از شخصی معتدل در حزب اتحادیه میهنی کردستان، همچون فواد معصوم به توافق برسند اما تصمیم اخیر مسعود بارزانی مبنی بر نامزدی ریبر احمد خالد، این مساله را اثبات کرد که حزب دموکرات کردستان عراق مصمم است ریاست کاخ اسلام را بر عهده گرفته و انتقام اتفاقات سال 2018 در بر کرسی نشستن برهم احمد صالح را بگیرد.
تمامیت‌خواهی بارزانی‌ها و قرار گرفتن اقلیم در مسیر ریاست تک خاندانی
اراده جدی حزب دموکرات کردستان عراق برای عدم سازش با حزب اتحادیه میهنی کردستان بر سر ریاست کاخ ریاست جمهوری، در مهم‌ترین نمود نشانگر آن است که بارزانی‌ها در پی آن هستند که تمامیت‌خواهی خود را بر عرصه سیاست کُردی در اقلیم کردستان غالب کنند. در تمامی سال‌های بعد از 1991 تا کنون فارغ از حتی نتیجه انتخابات نوعی تقسیم قدرت آشکار و سازش سیاسی در پشت پرده میان دو حزب اصلی حاکم اقلیم کردستان وجود داشته است. اما اکنون به نظر می‌رسد بارزانی‌ها در پی آن هستند که ساحت سیاست و قدرت در اقلیم را تحت احاطه و کنترل تمام عیار خود قرار دهند.
در وضعیت جاری منصب ریاست اقلیم کردستان در اختیار نچیروان بارزانی، برادرزاده مسعود بارزانی است. همچنین، منصب ریاست کابینه حکومت نیز بر عهده مسرور بارزانی، پسر ارشد مسعود بارزانی می‌باشد. علاوه بر این در تمامی بخش‌های اقتصادی، سیاسی و نظامی، اقوام و خویشاوندان مسعود بارزانی ریاست بر سمت‌های مختلف را بر عهده دارند. اکنون با چشم دوختن بارزانی‌ها به سمت ریاست جمهوری، به نظر می‌رسد حزب دموکرات در پی آن است که مسیر تمامیت خواهی خود را بر اقلیم کردستان به بالاترین سطح ممکن برساند.
