الوقت- در طول‌های یکسال اخیر بخش زیادی از توجه رسانه‌ها در مورد تحولات جمهوری آذربایجان معطوف به بحران قره باغ و دو دور جنگ سنگین در این منطقه میان باکو و ایروان بوده و همین امر تاحدودی توجهات را نسبت به تداوم سرکوب مخالفان داخلی بویژه شیعیان توسط حکومت دور کرده بود. در اواسط فروردین ماه دادگاه روحانی برجسته شیعه حاج الهام علی‌اف مخالف سیاسی و جانشین حزب اسلام جمهوری آذربایجان به اتهام اثبات نشده و کلیشه‌ای همکاری با دولت‌ها و یا تشکیلات‌های خارجی برگزار شد. ،او که از اسفندماه ۱۳۹۸ دستگیر و تا به امروز در بازجویی و شکنجه قرار داشته است، با این اتهامات با درخواست دادستان با حکم بسیار سنگین ۱۸ سال زندان روبه‌رو است.
حاج الهام علی‌اف پیش از این نیز در نتیجه سیاست‌های سرکوبگرایانه حکومت نسبت به اسلام‌گرایان بویژه جریانات شیعه، به دلیل اعتراض به ممنوعیت حجاب در مدارس آذربایجان به مدت ۲ سال به زندان محکوم شده بود.
حزب اسلام در سال 1992 میلادی تأسیس و تنها چند سال پس از تأسیس ممنوع الفعالیت اعلام شد. رهبری این حزب که از مجبوبیت گسترده در میان مردم برخوردار است را دکتر موسوم صمداف برعهده دارد که به دلیل فعالیتهای روشنگرانه سیاسی در ضدیت با روابط باکو با رژیم صهونیستی و آمریکا و همچنین مواضع اسلامی او در مورد ضدیت با قانون منع حجاب از دی ماه 1389 زندانی می‌باشد.
از سال ۲۰۱۰ اسلام هراسی در آذربایجان به یک جریان تبدیل شده است و همه اسلام‌گرایان خاص و سرشناس تقریباً سرنوشت مشابهی دارند.
یکی دیگر از جریانات مهم شیعی «جنبش اتحاد مسلمانان» به رهبری طالع باقرزاده است که در سال 2015 تشکیل شد و با ایدئولوژی ملی و اسلامی موفق شد در مدت کوتاهی افراد زیادی را جذب نماید. حکومت علاوه بر ممنوع اعلام کردن فعالیت این جنبش طاللع باقر زاده را دستگیر و به طور مداوم دیگر رهبران این جنبش را احضار و با محدودیت فعالیتهای سیاسی و اجتماعی روبه رو می‌کند.
دیپلماسی خاویار و سرکوب بی‌مزاحمت شیعیان
با وجود سالها سلطه کمونیسم شوروی بر مردم مسلمان جمهوری آذربایجان در سالهای پیش از سقوط شوروی و سپس بیش از سه دهه حکومت سکولار و سیاست‌های شیعه‌ستیزانه خاندان علی اف، اما باز هم مردم جمهوری آذربایجان نشان داده‌اند که هویت اسلامی و شیعی خود را حفظ کرده‌اند و اتحاد توطئه داخلی و خارجی برای کمرنگ کردن این بخش از هویت تاریخی ملت آذربایجان ناکام بوده است.
همانند مسئله بحرین با وجود در اکثریت بودن شیعیان در آذربایجان و گرایش تاریخی ملت آذربایجان به نزدیکی با ایران، به دلیل نگرانی شدید غربی‌ها به رهبری آمریکا از تقویت ژئوپلتیک مقاومت در سطح منطقه، دست حکومت باکو را در سرکوب مخالفان باز گذاشته است که در بسیاری از اقدامات علیه رهبران سیاسی و مذهبی شیعه سفارشی بودن این حبس‌ها کاملاً مشخص است.
برای مثال دستگیری آیت الله الهام علی اف، در پی اتخاذ مواضع محکم او علیه رژیم صهیونیستی و آمریکا پس از شهادت حاج قاسم سلیمانی صورت گرفت .همچنین گفتنی است او از کسانی بود که با شجاعت تمام به طرح ضدفلسطینی معامله قرن ترامپ، اعتراض و آن را برخلاف مصالح و منافع مسلمین قلمداد کرده بودند.
منطقه نارداران در حوالی پایتخت که مرکز اصلی شیعیان طرفدار احزاب اسلامی می‌باشد در طول دهه‌های گذشته سرنوشتی شبیه منطقه شیعه نشین عوامیه در عربستان یافته است که به صورت مداوم با تبعیض سیستماتیک و حملات گاه وبیگاه نیروهای امنیتی حکومت مرکزی مواجه می‌شود و این نقض آشکار حقوق بشر از سوی دول غربی کاملاً نادیده انگاشته می‌شود.
شمشیرکشی علیه شیعیان و تاج گل به سلفیسم
علی‌رغم ادعاهای دروغین سیاسی و رسانه‌ای در مورد گرایش دولت به مقابله با افراط‌گرایی مذهبی به عنوان دلیل اصلی ضدیت با احزاب و جریان‌های اسلامی شیعه در جمهوری آذربایجان، واقعیت آن است که سرکوب جریان‌های سیاسی شیعی اصولاً به دلیل واهمه هیئت حاکمه از مشروعیت سیاسی گسترده و پتانسیل این جریانات در جذب اقشار مختلف مردم به دلیل اهداف و شعارهای دموکراتیک، اسلامی، عدالتخواهانه و ضداستکباری آنها می‌باشد که از انقلاب اسلامی ایران الهام گرفته‌اند.
در واقع جوامع مذهبی مقتدر و مستقل مانند حزب اسلام و همچنین اعضای اپوزیسیون سیاسی معتقدند که مقامات در مورد تهدیدات تروریستی مبالغه می‌کنند تا همدلی غرب را در برابر اقدامات سرکوبگرایانه و غیر دموکراتیک به دست آورند.
در این شرایط دولت برای توجیه سرکوب این جریانات به بهانه مقابله با افراط‌گرایی مذهبی، چشم خود را بر اقدامات دولت‌های عربی حاشیه خلیج فارس و همچنین ترکیه در بذرپاشی و ترویج ایده‌ها و افکار سلفی‌گری در منطقه قفقاز بسته است و روابط گرمی را با حامیان منطقه‌ای گروههای تکفیری برقرار کرده است.
در اوایل دهه 1990، دولت نسبتاً ضعیف بود و برخی گروههای افراطی ظاهراً فعال بودند. سلفی‌گری پدیده ای جدید در زندگی مذهبی آذربایجان است. اولین موج حضور سلفی‌ها در جمهوری آذربایجان به اواسط دهه 1990 باز می‌گردد که در نتیجه فعالیت حمایت‌های مالی دولت‌های خلیج فارس و فعالیتهای تبلیغی مبلغین دینی خارجی عمدتاً چچنی بود.
در حالی که مراسمات مذهبی شیعیان همانند عاشورا و یا سفر اتبات مذهبی شیعان در ایران و عراق با محدودیت‌های حکومتی روبه رو است اما در مقابل سلفی‌ها آشکارا به فعالیتهای تبلیغی خود علیه باورهای شیعیان و ایجاد تفرقه‌گرایی می‌پردازند. رهبر سلفی های آذربایجان را سلیمان اف - شیخ مسجد ابوبکر در باکو عهده‌دار است. سلیمان اف در دهه 1970 در باکو به دنیا آمد. وی پس از خدمت در ارتش آذربایجان ، در سال 1991 عازم سودان شد و به مدت دو سال در دانشگاه خارطوم تحصیل کرد. سلیمان اف از سال 1993 تا 1998 در دانشگاه اسلامی مدینه تحصیل کرد. پس از بازگشت به آذربایجان ، سلیمانف شیخ مسجد ابوبکر باکو شد که در سال 1997 توسط شاخه آذربایجانی جامعه کویت احیای میراث اسلامی ساخته شد.
سلفی ها ابتدا به تبلیغ علیه پیرها و آیین تبرک‌جویی از اماکن مقدس همانند قبور ائمه (علیهم سلام) پرداختند و این اقدامات را خلاف اسلام خواندند. آنها همچنین گفتند که شیعیان بدعت گذار دانسته و خواستار "تطهیر" اسلام در آذربایجان شدند. در این میان منتقدان داخلی سیاست‌های علی اف در نزدیکی به کشورهای حامی سلفی گری در قفقاز مانند ترکیه و عربستان سعودی و قطر، معتقدند گسترش افکار سلفی در نهایت ممکن است وحدت ملی آذربایجان را تهدید کند.
اما علاوه بر آسیب‌های گسترده داخلی، تاریخ نشان داد که راهبرد مقابله با باورهای مذهبی شیعیان آذربایجان، از پیش شکست خورده است چرا که باید پرسید آیا حکومت کمونیستی شوروی سابق، از کشتار صدها روحانی شیعه و سالها سیاست آموزشی غیردینی نتیجه‌ای کسب کرد؟
