الوقت - بنابر اعلام نیروهای سوریه دموکراتیک (SDF) بر اساس تصمیم جدید شورای رهبری این گروه، هزاران سوری حاضر در اردوگاه الهول که در میان آنها خانواده های نظامیان داعشی نیز هستند اجازه خواهند یافت به مناطق خود بازگردند. الهام احمد، از رهبران نیروهای دمکراتیک در 9 اکتبر 2020 (18 مهر 1399) با اعلام این خبر در پیامی ویدئویی، گفت: حکم تخلیه اردوگاه الهول به‌زودی صادر خواهد شد و این سازمان در قبال کسانی که همچنان مایل به باقی ماندن در اردوگاه باشند، مسئولیتی را نمی‌پذیرد.
اعلام این تصمیم در مقطع کنونی و با توجه به اینکه تحولات میدانی بحران سوریه، وضعیتی از انفعال و سکون را پشت سر می‌گذارد، می‌تواند بسیار مهم باشد. کردهای سوریه در تمامی سال‌های بعد از 2011 در تلاش برای تثبیت جایگاه خود در تحولات بوده اند تا به نوعی تضمینی حقوقی و سیاسی را برای نقش آفرینی در تعیین آینده سوریه کسب کنند. با این اوصاف، اکنون پرسش این است که کردهای سوری از آزاد کردن یا به عبارت دیگر، تخلیه الردوگاه الهول چه انگیزه‌ای دارند؟ در سطحی دیگر این پرسش نیز قابل طرح است که آیا واقعا تنها این کردها هستند که چنین تصمیم مهمی را اتخاذ کرده یا اینکه باید در پشت پرده این تصمیم نقش دیگر بازیگران را مورد خوانش قرار داد؟
اردوگاه خشونت و ترور
اردوگاه الهول در ۴۰ کیلومتری شرق حسکه در شمال شرق سوریه واقع شده است. بر اساس آمارهای ارائه شده از سوی نهادحقوق بشر سازمان ملل، حدود ۶۵ هزار نفر از جمله خانواده‌های داعشی به ویژه زنان و کودکانشان و نیز هزاران خانواده شبه نظامی خارجی از بیش از ۵۰ کشور، در این اردوگاه ساکن هستند. این اردوگاه بزرگترین محل نگهداری خانواده یا افراد آواره شده در زمان جنگ داعش در عراق و سوریه است. همچین، شایان ذکر است که این اردوگاه تحت تدابیر شدید امنیتی قرار داشته و از سوی کردهای سوریه و با نظارت ایالات متحده آمریکا مدیریت می‌شود.
بر اساس آخرین آمارها اکثریت اردوگاه را عراقی ها تشکیل می دهند و مابقی نیز هزاران خانواده نظامیان داعش از بیش از ۵۰ کشور هستند. در این میان، 24 هزار نفر و 300 نفر از افراد حاضر در اردوگاه از شهروندان سوری هستند که یا آواره شده یا در جریان درگیری ها با داعش بازداشت شده‌اند. در ارتباط با اهمیت این ارودگاه باید توجه داشت که اولا، بزرگترین مکان تجمیع و نگهداری اعضای وابسته به گروه داعش اردوگاه الهول است. ثانیا، بخش بزرگی از افراد حاضر در این اردوگاه را کودکانی تشکیل می‌دهند که به شکل بالقوه در چند سال آینده، پتانسیل گرویدن به گروههای تکفیری را دارند. ثالثا، اخراج بیش از 64 هزار نفر از اردوگاه الهول، می‌تواند به وقوع یک فاجعه بزرگ انسانی در سطح داخلی کشور سوریه تبدیل شود و عواقب خطرناکی را برای کلیت منطقه به همراه داشته باشد.
کارت فشار کردهای سوریه برای امتیازگیری
در سطحی ابتدایی باید توجه داشت که کردهای سوریه طی سال‌های اخیر همواره از بحث زندانیان داعش به عنوان ابزار و اهرمی برای اعمال فشار بر دیگر کشورها بهره گرفته‌اند . کردهای سوریه که همواره از سوی نیروهی داخلی سوریه و بازیگران منطقه‌ای به رسمیت سناخته نشده‌اند و در جریان مذاکرات صلح سوریه از آنها دعوت نمی‌شود، قصد دارند بحث آوراگان و زندانی‌های داعشی را برای تثبت جایگاه خود در معادلات میدان کشور سوریه مورد بهره‌برداری قرار دهند. در گذشته و در شرایطی که حملات ارتش ترکیه به شرق فرات در حال انجام بود، کردهای سوریه با صراحت اعلام کردند که قصد دارند اسرای داعشی را از زندان‌ها آزاد کنند. در آن مقطع نیز هدف اصلی آنها این بود که آمریکا و دیگر بازیگران بین‌المللی را برای مقابله با حملات ارتش ترکیه و مزدوران تحت الحمایه‌اش ترغیب کنند. در مقطع کنوین نیز به نظر می‌رسد بار دیگر کردهای سوریه قصد دارند از بحث زندانی‌ها به عنوان ابزار فشاری بر کشورهای اروپایی، ترکیه، سوریه وحتی دولت عراق بهره بگیرند تا از درون ان بتوانند امتیازاتی را برای خود کسب کنند.
بازی جدید آمریکا در منطقه
در سطحی دیگر، علاوه بر اراده کردها توجه به دستان پنهان ایالات متحده آمریکا در تخلیه اردوگاه الهول از اهمیتی فوق‌العاده برخوردار است. طی دهه‌های گذشته همواره شاهد بوده‌ایم که استراتژیست‌های کاخ سفید از گروههای رادیکال و تندرودر مسیر رسیدن به اهداف خود بهره گرفته است. در شرایط کنونی نیز به نظر می‌رسد آمریکایی‌ها با طرح تخلیه الهول از زبان کردها، قصد دارند زمینه را برای بحران‌آفرینی‌ای مجدد در منطقه فراهم کنند. از یک سو، واشنگتن از هم‌اکنون قصد دارد زمینه ظهور یک گروه رادیکال و تندرو جهادی جدید را کلید بزند که در راستای برنامه های خود برای تداوم بحران در سوریه، عراق و حتی لبنان می باشد. اعمال تحریم‌های گسترده اقتصادی علیه سوریه موسوم به قانون سزار هم اکنون یکی از بزرگترین چالشهای نظام سوریه برای بازسازی مناطق ویران شده در جنگ و فراهم کردن بازگشت آوارگان و پایان دادن به بحران چندین سله این کشور می باشد.
از سوی دیگر، اعمال فشار بر کشورهای اروپایی برای همراهی بیشتر با سیاست های آمریکا در منطقه می تواند عامل دیگری در اتخاذ تصمیم آزادسازی اسرا و پناهندگان داعشی در دست کردهای سوریه باشد که بنا بر اطلاعات منتشر شده بخش زیادی از خارجی های این اردوگاه را جهادی های اروپایی تشکیل می دهند که کشورهای اروپایی از پذیرش آنها سر باز می زنند.
