الوقت- پس از چندین ماه مناقشه میان روسیه و آمریکا در مورد تعیین تکلیف معاهده کنترل تسلیحات هسته‌ای موسوم به استارت، بالاخره روز دوشنبه گذشته مارشال بیلینگزله نماینده ویژه ریاست جمهوری برای کنترل اسلحه گفت که او و همتای روس‌اش سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه، در مورد زمان و مکان مذاکرات در ماه ژوئن به توافق رسیده اند. در این رابطه روزنامه بلومبرگ گزارش داد که مذاکرات برای 22 ژوئن در وین برنامه ریزی شده است.
در سال 2010 ، واشنگتن و مسکو پیمان استارت جدید (New START) را امضا كردند كه محدودیت تعداد كلاهك های هسته ای مستقر و تسلیحات استراتژیك هر دو طرف را تعیین می كند. استارت جدید به عنوان آخرین معاهده كنترل تسلیحات هسته ای باقیمانده بین دو ابر قدرت هسته ای ، در 5 فوریه 2021 منقضی می شود.
این توافق نامه با رضایت دو كشور حداكثر برای 5 سال قابل تمدید است. روسیه بارها تمایل خود را برای تمدید پیمان ابراز کرده است اما دولت ترامپ هنوز به طور رسمی پاسخ نداده و بر لزوم انعقاد پیما چندجانبه جدید با حضور چین تأکید دارد.
نماینده ویژه ترامپ ماه گذشته برای چندین بار تأكید كرد كه انتظار واشنگتن از توافق نامه كنترل تسلیحات در آینده چندجانبه خواهد بود و به خبرنگاران گفت: "ما كاملاً انتظار داریم كه در هر توافق احتمالی، چینی ها بخشی از چارچوب سه جانبه پیش رو باشند."
توجه ویژه به جلوگیری از قدرت‌گیری بیشتر چین به عنوان یک قدرت نوظهور بین المللی و تهدید بالقوه برای هژمونی رو به افول ایالت متحده در دوران ترامپ، موجب شده تا بسیاری یکی از مهمترین علل خروج آمریکا از بسیاری از پیمان‌های کنترل تسلیحاتی همچون پیمان موشک‌های میانبرد هسته‌ای (INF) و پیمان آسمان باز با روسیه را تلاش برای مقابله با چین عنوان کنند.
نماینده آمریکا در یکی از مواضع اخیر خود چین را به ساختن "دیوار بزرگ رازداری" در مورد سلاح های هسته ای و ایجاد زرادخانه در حال رشد "برای ارعاب ایالات متحده و دوستان و متحدانش" متهم کرد. انتقادی که با همراهی ناتو نیز مواجه شد و جنس استولتنبرگ ، دبیر کل ناتو ، روز دوشنبه گفت: "ظهور چین به طور اساسی تغییر موازنه جهانی قدرت ، گرم کردن مسابقه برای برتری اقتصادی و تکنولوژیکی ، تهدیدآفرینی برای جوامع باز و آزادی های فردی و ارزشها و روش زندگی ما شده است ".
این مواضع نشان می دهد که آمریکا برای فشار بر چین در حال متمرکز کردن اهداف ناتو به سوی شرق دور است. استولتنبرگ گفت: «وضعیت چین، رویکرد جهانی‌تری از این گروه 30 کشوری (ناتو) را طلب می‌کند، که بیش از 70 سال پیش برای مقابله با نفوذ روسیه شکل گرفت».
در مقابل این فشارها اما موضع پکن تاکنون مخالفت با ورود به چنین مذاکراتی بوده است. لذا هنوز مشخص نیست که آیا استراتژی واشنگتن برای پبوند زدن چین به مذاکرات کنترل تسلیحاتی با روسیه مؤثر خواهد بود یا خیر؟ و از طرف دیگر این امر موفقیت آمیز بودن نتایج مذاکرات دوجانبه پیش رو را نیز با ابهام جدی مواجه کرده است.
در واقع از یکسو انتظار نمی رود که چین تا زمانی که در زمینه تواناییهای هسته ای سطح ایالات متحده و روسیه برسد تن به انجام مذاکره با این کشورها بدهد.
مقیاس نامتناسب زرادخانه هسته ای چین در مقایسه با روسیه و آمریکا ، مهمترین انگیزه برای عدم پیوستن به مذاکرات است. دو کشور اخیر حدود 85٪ تسلیحات هسته ای جهان را در اختیار دارند یعنی بیش از 10 برابر مجموع تعداد کلاهک های هسته ای استراتژیکی که چین ، انگلیس و فرانسه دارا هستند.
طبق اعلام انجمن کنترل تسلیحات مستقر در واشنگتن ، ایالات متحده و روسیه هر کدام در سال 2019 بیش از 6000 کلاهک هسته ای داشتند ، در حالی که کلاهک‌های چین 290 مورد تخمین زده شده است. براساس برآورد این گروه تحقیقاتی ، فرانسه 300 کلاهک و انگلیس 200 کلاهک را در اختیار داشته و هند ، پاکستان ، اسرائیل و کره شمالی زرادخانه های کوچکتری دارند.
دراین رابطه ژائو لی جیان سخنگوی وزارت امور خارجه چین در اشاره به این واقعیت گفت قدرت هسته ای چین همواره در پایین ترین سطح لازم برای امنیت ملی حفظ شده است ، که در همان اندازه با زرادخانه های عظیم هسته ای ایالات متحده و روسیه برابر نیست.
با این وصف نشست ایالات متحده و روسیه برای مذاکره در مورد مسائل مربوط به کنترل تسلیحات هسته ای به هبچ وجه به معنای چراغ سبز کاخ سفید برای تمدید اعتبار استارت نیست و شانس تمدید حیات این پیمان در نزدیک به صفر است، و در تاریخ 5 فوریه 2021، این معاهده به پایان خواهد رسید.
اما شاید تنها بارقه امید جهانی به عدم شروع یک مسابقه تسلیحاتی هسته ای در سطح بین المللی آن است که استارت جدید حدود دو هفته پس از اعلام نتیجه انتخابات ریاست جمهوری در ماه نوامبر منقضی می شود که در صورت احتمال شکست ترامپ و خروج او از کاخ سفید ممکن است دیدگاه بایدن تمدید این پیمان باشد.
