الوقت- دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا روز گذشته طی مراسمی با حضور «بنیامین نتانیاهو» نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی به طور رسمی از طرح آمریکایی-صهیونیستی موسوم به «معامله قرن» رونمایی کرد. ترامپ در شرایط بحران سیاسی که او و نتانیاهو در آن به سر میبرند برخی جزئیات کلیدی از معامله قرن را اعلام نمود تا بدین ترتیب از مزایای تبلیغاتی آن برای موفقیت های شخصی خود استفاده کند.
جزئیات جدید معامله قرن
آنچه که ترامپ سرانجام پس ازدوسال تبلیغ معامله قرن اعلام کرد، تقریبا همان جزئیاتی بود که در ماه می/اردیبهشت توسط رسانه های رژیم صهیونیستی اعلام شد. ترامپ که در هفتادوپنجمین سالگرد باز شدن اردوگاه آشویتس در سرزمینهای اشغالی حضور یافته بود در این زمینه گفت:« طرج ما ۱۸ صفحه است. راه حل‌های مفصلی را ارائه خواهم کرد تا فضای صلح آمیز بیشتری برای همه طرف‌ها فراهم شود. به زودی کمیته مشترکی را با اسرائیل تشکیل خواهیم داد تا این چشم انداز به یک طرح کاملا واضح و روشن تبدیل شود.»
یکی از کلیدی ترین جزئیاتی که ترامپ اعلام کرد این بود که:« قدس قابل تقسیم نیست و پایتخت اسرائیل باقی خواهد ماند.» ترامپ با لفاظی های تاجرانه و بزرگنمایی های معمول خود این طرح را به عنوان کامل ترین طرح صلح و پایان بخش به صد سال منازعه اسرائیلیها وفلسطینیها معرفی کرد.با توجه به سخنرانی ترامپ و گزارشی از جزئیات معامله قرن که چند روز قبل از سخنرانی وی در رسانه های رژیم صهیونیستی نظیر کانال دوم تلوزیونی این رژیم اعلام شد برخی از جزئیات مهم این طرح عبارتند از: . 1- شهرقدس پایتخت رژیم صهونیستی خواهدشد و دره اردن به اسرائیل واگذار میشود. ساعاتی قبل ازسخنرانی ترامپ، نیز واحدهایی از ارتش رژیم صهونیستی دراین دره مستقر شدند .30 تا 40 درصد از اراضی مناطق موسوم به «ج» در کرانه باختری به رژیم صهونیستی الحاق میشود بنابراین فلسطینیان تنها بر 40 درصد از مناطق موسوم به «آ» و ب» مسلط خواهند بود.
2- فلسطینی ها می‌توانند دولت مستقل داشته باشند اما ارتش نخواهند داشت و شروط آن خلع سلاح غزه و حماس است .همچنین فلسطینی ها باید اسرائیل را به عنوان "کشور یهود به پایتختی اورشلیم (قدس)" به رسمیت بشناسند. دو نقطه احتمالی ابودیس یا شهرک «شعفاط» واقع در شمال شرقی قدس اشغالی پایتخت آینده فلسطین خواهد شد.
3- پذیرش بازگشت بخش کوچکی از آوارگان فلسطینی بدون پرداخت غرامت به آنها
4- طی ۵ سال یک بندر دریایی و یک فرودگاه برای فلسطین جدید ایجاد میشود و تا آن زمان، فلسطینی‌ها از فرودگاه‌ها و بنادر اسرائیل استفاده میکنند
.5-پرداخت پنجاه میلیارد دلار به فلسطینی ها که احتمالا طی یک بازه ده ساله صورت میگیرد به این صورت که مبلغ ۲۷.۵ میلیارد دلار در کرانه باختری و نوار غزه، و ۹.۱ میلیارد، و حدود 14 میلیارد دلار برای فلسطینیان ساکن مصر، اردن و لبنان سرمایه‌گذاری می شود. پروژه های این طرح برای فلسطینیان زیربنایی و اشتغالزایی خواهد بود. البته قرار است این مبلغ در طرح ترامپ مشترکا از طریق آمریکا، اروپا وکشورهای عربی تامین شود که بخش اعظم آن به عهده کشورهای عربی است.
6- پل معلقی با ارتفاع 30 متر از سطح زمین با مشارکت برخی کشورها در میان برزگراهی ایجاد می شود تا کرانه باختری و غزه را به عنوان سرزمین فلسطینیان به هم متصل کند. بندهای فوق برخی از جزئیاتی مهم طرح ترامپ است اما هنوز جزئیات کامل آن اعلام نشده است.
چالش‌های طرحی عقیم
مهمترین ایرادهای طرح صلح خاورمیانه نادیده گرفتن قطعنامه های سازمان ملل از جمله قطعنامه 242 در نوامبر 1967 که بخش شرقی بیت المقدس را متعلق به فلسطینیان میداند. اما در طرح ترامپ ابهامات جدی وجود دارد ازیک سو بیت المقدس را تقسیم ناپذیر و متعلق به رژیم صهونیستی میداند و از سوی دیگر برای جلب نظر فلسطینی ها وعده های غیردقیقی برای بخشهای کوچکی از بیت المقدس شرقی میدهد. در منطقه شرقی مکانهایی مانندمسجد اقصی، کلیسای قیامه و مسجد الصخره جزو خطوط قرمز ایدئولوژیک و سرزمینی فلسطیینی ها هستند که در معامله قرن این دو حساسیت مهم نادیده گرفته شده است.
از سوی دیگر پیمان اسلو و مرزهای قبل از 1967 نیز نادیده گرفته شده و قرار است کمیته ای مشترک بین رژیم صهونیستی و آمریکا برای تعیین دقیق مرزها تشکیل شود که خبری از حضور نماینده های فلسطین در آن نیست. هیچ وعده و توافقی برای بازگشت رژیم صهونیستی به مرزهای قبل از ژوئن 1967 وجود ندارد.
دو طنز بزرگ نیز درمعامله قرن که نتانیاهواز آن به فرصت قرن تعبیر میکند وجود دارد؛ 1- سه مشخصه هردولتی حاکمیت ، حکومت و استقلال است . در طرح دولت فلسطینی فقط یک مشخصه در نظرگرفته شده و آن حکومت است. فلسطین حق ارتش برای اعمال حاکمیت و حفاظت از مرزهای خود ندارد همچنین اجازه عقد قرارداد با دول خارجی ندارد که عملا به معنی نبود استقلال است.
2- با عدم بازگشت رژیم صهیونیستی به مرزهای 1967 و الحاق دره اردن و سی درصد از کرانه باختری و از سوی دیگر انتخاب شهرک شعفاط به عنوان پایتخت کشور فلسطین، عملا کشور فلسطین به شکل دو جزیره پراکنده و جدا از هم در نظر گرفته میشود که با یک پل معلق مصنوعی متصل میشوند. در این صورت شهرکهای «بسغات زئیف»، «رمات شلومو» و «التله الفرنسیه» که در اختیار رژیم صهونیستی است پایتخت فلسطین را محصور میکنند. از دیگر معایب جدی این طرح، بازگشت تعداد بسیار محدود آوارگان و رسمیت دادن به آوارگی 6 میلیون فلسطینی پشت مرزهای فلسطین است.
اهداف آمریکا و رژیم صهیونیستی
ترامپ در حین سخنرانی خود به عدم موافقت فلسطینی ها با این طرح اشاره کرد. بنابراین معامله قرن تیری در تاریکی است که در واقع اهداف دیگری را دنبال میکند.
1-ترامپ در شرایط همزمان استیضاح و رقابتهای انتخاباتی قرار دارد. او برای عمل به وعده های انتخاباتی چهار سال پیش خود، آخرین فرصت را برای اعلام طرح صلح را پیش رو داشت.برای ترامپ در شرایط فعلی مهم نیست طرفین توافق کنند یا نه مهمترین مساله تبلیغات و بزرگنمایی و بدست آوردن حمایت لابی صهونیسم درآمریکا برای انتخابات 2020است.
2-ترامپ و نتانیاهو به دنبال معامله انتخاباتی هستند؛ کنست اسرائیل برای بار سوم در یک سال منحل شده و انتخابات بعدی درماه مارس صورت به نتانیاهو اعلام جزئیات معامله قرن و وعده الحاق سی درصد از کرانه باختری و دره اردن بود. اکنون نتانیاهو از این مساله به عنوان برگ برنده استفاده میکند. زیراآمریکا، چهار تا شش ماه زمان برای موافقت با طرح ادعایی خود داده است و مجوز هایی برای باز کردن دست رژیم صهونیستی برای تحمیل خواسته های خود به آنها اعطا نموده است.
3-مهمترین خروجی که کاخ سفید و رژیم صهونیستی از ارائه این طرح به دنبال آن هستند الحاق 30 در صد از کرانه باختری و رسمیت بخشی به شهرکهای غیر قانونی است. بیش از 100 شهرک یهودی‌نشین کرانه باختری که همه آنها به جز 15 شهرک از لحاظ سرزمینی به هم پیوسته هستند و حدود 400 هزار یهودی در آنها زندگی میکنند. اگر اسرائیل این طرح را بپذیرد و فلسطینی ها نپذیرند، رژیم صهونیستی می‌تواند به صورت یکجانبه الحاق شهرک‌ها را شروع کند. این درحالی است که نتانیاهو پس از سخنرانی ترامپ اعلام کرد این طرح را پذیرفته است. حتی «نفتالی بنت» وزیر جنگ این رژیم که با پذیرش طرح دولت فلسطینی به شدت مخالفت کرد گفت:« در صورتی معامله قرن را می‌پذیریم که متضمن الحاق کرانه باختری به اسرائیل باشد.»
4-توطئه پنهان نهفته در معامله قرن، در راستای همان سیاست فلسطین زدایی تدریجی است که آمریکا و اسرائیل طی هفتاد سال گذشته دنبال نموده اند. در ابتدا این رژیم با زور سرزمینهایی را تصرف و شروع به شهرک سازی میکند و درگام بعدی به دست نماینده هایی از فلسطین به این تصرفات رسمیت میبخشند. کانال 13 تلوزیون رژیم صهونیستی قبل از این مراسم از دعوت از برخی سفرای عربی برای مشارکت در مراسم اعلام معامله قرن خبر داد. این تلاشها وجزئیات کلیدی معامله قرن در کنار عادی سازی روابط رژیم صهونیستی نشان از توطئه ای بزرگ برای حذف کامل مساله فلسطین میدهد.ترامپ قبل از این ،کمک 200 میلیون دلاری برای امور عمرانی فلسطیین را الغا نموده بود. پیشتر نیز 65 میلیون دلار ازکمکهای سالانه به آوارگان فلسطینی را قطع نمود .اکنون با اهرم اقتصادی و وعده کمک 50 میلیاردی به دنبال تطمیع فلسطینان برای حذف کامل مساله فلسطین و استحاله آن به مسائل اقتصادی و معیشتی است.
چشم انداز معامله قرن
رییس تشکیلات خودگردان فلسطین سه شنبه شب در واکنش به رونمایی ازمعامله قرن گفت: « قدس فروشی نیست و طرح ترامپ توطئه ای بی سرانجام است.» اوکه قبلا نیز با این طرح مختالف کرده بود یادآوری کرد:« در این معامله نسبت به آنچه در گذشته شنیده بودیم مطلب جدیدی نیافتیم. موضع حماس نیز مشابه تشکیلات خودگردان است؛ «سامی ابوزهری» از مقامات جنبش مقاومت اسلامی فلسطین «حماس» نیز گفت: «سخنان ترامپ خصمانه بود و باعث شعله‌ور شدن خشم زیادی خواهد شد.»او سخنان ترامپ در باره درباره بیت‌المقدس را مزخرف نامید.
از سوی دیگر عربستان و امارات که تا کنون سکوت کرده بودند به حمایت از این طرح پرداختند. وزارت خارجه عربستان سعودی در بیانیه بامداد چهارشنبه اعلام کرد از تلاشهای ترامپ برای ایجاد صلح بین فلسطین و اسرائیل» حمایت میکند. «یوسف العتیبه» سفیر امارات در واشنگتن نیز طرح اعلامی از سوی ترامپ را نقطه آغاز مهمی برای بازگشت به مذاکرات در چارچوب بین المللی تحت نظارت آمریکا عنوان کرد و از آن حمایت نمود.
با توجه به حمایت دو کشور امارات و عربستان ومخالفت شدید گروههای فلسطینی، ناامیدی فلسطینی ها از کشورهای مدعی عربی بیشتر خواهد شد و راهبرد مقاومت پررنگ تر میشود. این مساله باعث نزدیکی بیشتر دولت خودگردان و گروههای جهادی میشود. محمود عباس در این زمینه گفت:« ما به زودی مرحله جدیدی از اقدام مشترک فلسطینی را آغاز و از اختلاف‌هایمان عبور خواهیم کرد. »
از سوی دیگر باید انتظار داشت که جبهه جدیدی درحمایت از فلسطین در منطقه شکل گیرد. اردن یکی از کشورهایی است که تردیدهای جدی نسبت به معامله قرن داشته است. «أیمن الصفدی» وزیر خارجه اردن پس از اعلام رسمی معامله قرن گفت:«صلح در خاورمیانه از طریق تشکیل دولت مستقل فلسطین به پایتختی قدس شرقی محقق خواهد شد.» اوبر تشکیل دولت درمرزهای ژوئن 1967 تاکید کرد وگفت:« توسعه شهرک های صهونیستی دارای پیامدهای خطرناک است.»
وزارت امور خارجه ترکیه نیز در بیانیه ای اعلام کرد: «طرح به اصطلاح معامله قرن، مرده به دنیا آمده است. این طرحی است برای ضمیمه کردن زمین‌های فلسطین به اسرائیل و از بین بردن راهکار دوکشوری. مردم و سرزمین فلسطین را هرگز نمی‌توان خرید.» قطر نیز بر مرزهای 1967 تاکید کرد. بنابراین مواضع ترکیه، قطرو اردن در حمایت از فلسطین در همسویی و نزدیکی بیشتری قرار دارد. سخنگوی وزارت خارجه ایران نیزآنرا خیانت قرن نامید و تنها راه حل را همه پرسی در میان ساکنان اصلی سرزمین فلسطین عنوان کرد.
با توجه به اینکه بازیگران مهم منطقه بامعامله قرن مخالفت کرده اند، حمایت عربستان و امارات موفقیتی برای این طرح به بار نخواهد آورد و منجر به انزوای این دو کشور از مساله فلسطین میشود. از سوی دیگر ترامپ که نقش میانجی را ایفا میکند با توجه به رسمیت بخشی یکطرفه به بلندی های جولان و انتقال سفارت به اورشلیم،عملا اعتبارو اعتماد خود در بین فلسطینیان را ازدست داده و از نظر آنها مشروعیتی برای وساطت و اجرای معامله قرن ندارد. اکثر وعده های ترامپ در سیاست خارجی تا کنون عقیم و ناقص بوده اند. همانند بحران شبه جزیره کره ، ترامپ در حل مساله فلسطیین هیچ گونه ابتکار عمل موثری از خود نشان نداده است.و سردرگمی او با چندین بار تاخیر در اعلام معامله قرن کاملا مشهود است..واکنش اروپا، چین و روسیه براساس واکنش فلسطینیان خواهد بود و موضع سازمان ملل قطعنامه 242 است. بنابراین حضور ترامپ در سرزمینهای اشغالی و اعلام جزییات معامله قرن باعث تنها باعث تشدید تنشها بین رژیم صهونیستی و فلسطینیان میشود.
