الوقت- براساس اعلام منابع سعودی و اماراتی « محمد بن سلمان »ولیعهد سعودی روز چهارشنبه عازم ابوظبی خواهد شد. آخرین سفر ولیعهد سعودی به امارات در 22 نوامبر سال گذشته به عنوان بخشی از یک سفر منطقه ای به تعدادی از کشورهای منطقه صورت گرفت.سفر جدید بن سلمان در شرایطی صورت میگیرد که امارات طی ماههای گذشته تلاشهای مستقلی برای ارتباط با تهران در پیش گرفته است. ازسوی دیگر هر دو کشور اخیرا در یمن به توافقاتی دست یافته اند و در عین حال پیامهای متناقضی از تشنج زدایی و تداوم تنش در منطقه نشان می‌دهند.
اهداف سفر بن سلمان
در این سفر معاون و وزیر دفاع ، بن سلمان را در سفر به ابوظبی همراهی میکند بنابراین بخش مهمی از اهداف این سفر مسائل دفاعی و امنیتی خواهد بود. پس از اختلاف دو کشور در جنوب یمن روابط دو کشور دستخوش چالشهایی شد. اختلافات دو طرف، در میانه مرداد با شروع درگیری‌ها در عدن میان نیروهای شورای انتقالی مورد حمایت امارات و نیروهای وابسته به دولت مستعفی منصور هادی و در نهایت سیطره هواداران جدایی‌طلب امارات بر کاخ ریاست جمهوری معاشیق در عدن به اوج خود رسید. محمد بن زاید طی شش ماه گذشته سیاست یک بام و دوهوارا درپیش گرفته بود. او که از تحمیل شدن یک طرفه هزینه های جنگ یمن و تنشها در منطقه بر دوش عربستان بیشترین استفاده را برده بود، یک هفته پس از این درگیری ها به سرعت به ریاض سفر کرد تا همراهی خود با عربستان را نشان دهد. اگرچه در این سفر استقبال سطح پایینی در سطح وزیر دفاع از وی در فرودگاه جده انجام گرفت اما با امضا توافق ریاض برای تقسیم قدرت در یمن دو کشور تصمیم گرفتند مواضع نزدیکی در مورد تحولات منطقه اتخاذ کنند. با این وصف همچنان سایه بدبینی و بی اعتمادی بین دو کشور وجود دارد که نمود اصلی آن را می توان در عدم حضور محمد بن زاید در کنفرانس اقتصادی داووس صحرا مشاهده کرد. این مساله باعث نگرانی بن سلمان از چند جهت شد بویژه اینکه وی تمرکز ویژه ای برای فروش سهام آرامکو وجذب سرمایه گذاری های خارجی نموده است. مشارکت امارات در طرح های اقتصادی عربستان، علاوه بر بعد اقتصادی باعث میشود تا امارات نسبت به امنیت داخلی عربستان نیز مشارکت و همسویی بیشتری نشان دهد.
دو روز قبل از سفر بن سلمان به امارات ، مدیران آرامکو با مقامات اداره سرمایه گذاری ابوظبی (ADIA) در امارات دیدار کردند تا درباره سرمایه گذاری احتمالی در فروش سهم اول غول نفتی به میزان حداکثر 25.6 میلیارد دلار گفتگو کنند . در ژوئن سال 2018 ، عربستان سعودی و امارات از طریق 44 پروژه استراتژیک، چشم انداز مشترکی را برای ادغام اقتصادی ، و توسعه نظامی اعلام کردند. دو کشور 20 تفاهم نامه را برای بیش از 60 پروژه مشترک که قرار است طی 5 سال آینده در بخش هایی از جمله نفت و گاز ، بانکداری ، انرژی هسته ای و دفاع به اجرا درآیند، امضا کردند. همچنین 60 پروژه مشترک با هدف تقویت همکاری بین دو کشور و پشتیبانی از سیستم شورای همکاری خلیج فارس انجام شده است. انجام این طرح ها نیازمند بستر امنیتی مشترکی است که به ادعای وزیر دفاع عربستان سنگ بنای امنیت منطقه است. ولیعهد سعودی در این سفر ازنمایشگاه آینده اکسپو 2020 دبی نیز دیدار خواهد کرد که عربستان هم در آن غرفه دارد.
یکی دیگر از اهداف مهم سفر بن سلمان به امارات اتخاذ یک موضع واحد امنیتی با امارات در مورد تحولات منطقه و یمن است. قبل از این، در میانه مهرماه خالد بن سلمان وزیر دفاع عربستان به امارات سفر کرد و در مورد تقویت روابط دوجانبه و هماهنگی‌های مشترک در امور دفاعی و نظامی گفت‌وگو نمود. عربستان همواره از تاثیر یک جانبه هزینه سیاستهای تنش زای ائتلاف عربی بر خود نگران است بنابراین وزیر دفاع سعودی در این سفر به دنبال کاهش تأثیرات منفی چالش‌های منطقه بر ثبات دو کشور بود. پس از توافق ریاض و خروج تدریجی برخی از نیروهای امارات که پشتیبانی زمینی ائتلاف در یمن را برعهده داشتند، قدرت زمینی عربستان در یمن ضعیف میشود. عربستان هنوز نمیتواند به طور کامل بدون پشتیبانی زمینی امارات در یمن حضور داشته باشد. خبرگزاری آسوشیتدپرس اوایل آبان در گزارشی نوشت:«خروج امارات از جنوب یمن سبب شده تا گزینه های تاکتیکی و حضور زمینی ریاض در منطقه رو به تحلیل برود». بنابراین بن سلمان دراین سفر میکوشد تا رایزنی های با مقامات ابوظبی برای جبران این ضعف عربستان در یمن انجام دهد.
سردرگمی و تناقض ائتلاف عربی
پس از حملات آرامکو و همچنین خروج آمریکا از شمال سوریه و پشت کردن این کشور به متحدان خود، این نگرانی برای اسرائیل و آمریکا ایجاد شد که عربستان وامارات از ائتلاف فشار حداکثری بر ایران خارج شود. وبگاه خبری تحلیلی «الخلیج آنلاین» دو روز پیش در گزارشی تحت عنوان «تناقض امارات» نوشت:« با وجود آنکه که هر دو هم‌پیمان امارات(آمریکا و فرانسه )، ایران را به اجرای عملیات «تروریستی» در خلیج فارس متهم میکنند، اما با این حال، توافقی کامل میان امارات و ایران وجود دارد، به طوریکه دیدارهای فشرده‌ای میان این دو کشور برگزار شده و همچنین چند توافق به امضای طرفین رسیده است.»
باوجودی که مقامات عربستان طی دو ماه اخیر پیامهای مثبتی برای تشنج زدایی با ایران و پایان دادن به بحران یمن ارسال کرده بودند، مقامات آمریکایی در یک اقدام هماهنگ میکوشند تا باایران هراسی مجدد این کشورها را در کمپین فشار بر ایران نگه دارند. ژنرال مکنزی فرمانده سنتکام در حاشیه نشست امنیتی منامه اعلام کرد :«ایران به دلیل حضور 14000 نظامی آمریکایی در منطقه خلیج فارس به نظامیان آمریکایی حمله نخواهد کرد اما برای شکستن تحریمها به کشورهای همسایه اش در خلیج فارس حمله می کند.» مارک میلی رئیس جدید ستاد مشترک نیروهای نظامی آمریکا نیز که یک روز قبل از سفر بن سلمان به امارات ، با وی در ریاض دیدار درباره آخرین تحولات خاورمیانه گفت‌وگو کرده بود با متهم نمودن ایران به حملات آرامکو گفت:«ایران در صدد است حمله دیگری مشابه 14 سپتامبر علیه مراکز نفتی عربستان انجام دهد». او پس از ریاض به اسرائیل سفر کرد ونسبت به خطر ایران هشدار داد. این مواضع هماهنگ آمریکا و اسرائیل باعث ایجاد سردرگمی در بین مقامات سعودی و اماراتی شده است از یک طرف این دو کشور از ایران هراسی آمریکا دچار ترس و تردید میشوند از سوی دیگر اعتماد کاملی به آمریکا برای تضمین امینت خود ندارند و یک سیاست دو گانه را همزمان به جلو میبرند. به عنوان نمونه یک روز قبل از سفر بن سلمان به امارات، «طحنون بن زاید» مشاور امنیت ملی امارات در یک سفر غیر منتظره و از پیش تعیین نشده وارد مسقط، پایتخت عمان شد. قبل از این سفر وزیر دفاع عربستان به مسقط سفر کرده بود ؛ نشریه آمریکایی «فارن پالیسی» هدف این سفر را پایان دادن به جنگ یمن و خروج نظامیان سعودی از این کشور اعلام کرد.
با توجه به موارد مذکور می توان گفت بن سلمان و بن زاید در این سفر تلاش میکنند، اوضاع منطقه را بازبینی کنند ومنافع مشترک امنیتی خود را در شرایط فعلی شناسایی کنند اما در عین حال سایه ایران هراسی جدیدآمریکا نیز برنتایج این سفر سایه افکنده است.
