به گزارش الوقت در حالی که معمولا یکی از وظایف سفارتخانه ها جمع آوری اطلاعات از کشور میزبان برای هدایت سیاست خارجی کشور مطبوع خود می‌باشد اما در پاره ای اوقات دولت‌ها از مراکز دیپلماتیک خود به عنوان مکانی برای جاسوسی و انجام فعالیت‌های مداخله آمیز در اوضاع کشور میزبان استفاده می کنند. دولت ایالات متحده یکی از مهمترین کشورهایی است که گزارشهای متعددی از فعالیت های مخرب و غیردیپلماتیک سفارت خانه ها و نمایندگان دیپلماتیک طی دهه‌های گذشته وجود دارد.
از جاسوسی تا کودتا در آمریکای لاتین
در سال‌های 1961 تا 1964 میلادی سفارت امریکا در برزیل در کودتای نظامیان برزیلی نقش بی‌بدیلی ایفا کرد.این امر ناشی از برنامه‌ها و موضع‌گیری‌های رئیس‌جمهور برزیل برای حفظ استقلال و منافع برزیل در قبال امریکا بود.
از این رو، سفارت امریکا در برزیل با به خطر افتادن منافع ایالات متحده فرصت را برای زمینه‌سازی کودتا مغتنم شمرد. کارمندان ارشد سفارت امریکا در برزیل در 24 مارس 1964 جلسه‌ای تشکیل دادند و همگی به اتفاق آرا به این نتیجه رسیدند که باید رئیس‌جمهور برزیل را سرنگون کنند. آنها در گام اول، ژنرال کاستلو برانکو، رئیس ستاد ارتش برزیل را به عنوان رهبر کودتا انتخاب کردند.
چندی بعد، نظامیان برزیل با همکاری سفارت امریکا حکومت قانونی رئیس‌جمهور گولار را سرنگون کردند بطوری که ویلیام بلوم نویسنده امریکایی می‌نویسد: «این نقطه اوج فرآیند توطئه‌ای بود که سفارت امریکا در برزیل از نزدیک در آن دخالت داشت.»
افزون بر این، در دهه 1960 میلادی ایالات متحده با تمام قوای خود درصدد تربیت و تقویت دستگاه‌های امنیتی و اطلاعاتی السالوادور برای سرکوب جنبش‌های مردمی برآمد. سرکوب دانشجویان دانشگاه ملی السالوادور که با حمایت امریکا صورت گرفت فرصتی را برای ارتش مقتدر کشور به وجود آورد تا با کودتایی به حکومت برسد.
اما دولت کودتا سه ماه بیشتر عمر نداشت و با ضدکودتایی که باز هم سفارت امریکا در آن نقش داشت سرنگون شد. در همین زمینه دکتر فابیو کاستیو رئیس سابق دانشگاه ملی و وزیر دولت سرنگون شده، سال‌ها بعد در برابر کنگره امریکا شهادت داد: «در ماجرای براندازی حکومت اصلاح‌گر، سفارت امریکا بی‌درنگ شروع به دخالت کرد و اعضای هیات نظامی امریکا دعوت خود را به توطئه و شورش افزایش دادند.»
قربانی دیگر دخالت سفارت خانه های آمریکا در آمریکای لاتین دومنیکن بود. در فضای سیاسی اجتماعی آشفته و بی‌ثبات جمهوری دومینیکن بین سال‌های 1960 تا 1966 ، این سفارت امریکا بود که در پشت صحنه بازیگردانی اصلی را به عهده داشت. پس از ترور رئیس جمهور این کشور انتخابات ریاست جمهوری در دسامبر 1962 برگزار شد. در نتیجه این انتخابات خوان بوش به ریاست جمهوری برگزیده شد. مواضع و اقدامات بوش درباره اصلاحات سیاسی و اجتماعی، موجب نارضایتی ایالات متحده شد و باز هم برچسب‌های کمونیستی و سوسیالیستی به کمک زمینه‌سازی سفارت امریکا برای انجام کودتا آمد.
وابستگان نظامی سفارت با چند تن از فرماندهان ارتش دومینیکن که هنوز درگیر نشده بودند، بی‌درنگ ملاقات‌هایی ترتیب دادند تا آنان را با خود همراه کنند.
در نهایت با گزارش های سفیر آمریکا کاخ سفید تصمیم گرفت تا بیش از 4000 نیرو به ساحل دومینیکن گسیل بدارد و در روزهای اوج بحران در مجموع 23000 تفنگدار دریایی و سرباز امریکایی رسماً جمهوری دومینیکن را به اشغال خود در آوردند.
متحدان در لیست جاسوسی
دولت آمریکا علاوه بر استفاده از مراکز دیپلماتیک علیه کشورهای رقیب در مورد کشورها و دولت های متحد نیز همواره دست به جاسوسی زده است. در نوامبر سال ۲۰۱۰ میلادی، خبر تکان‌دهنده‌ای در رسانه‌های اروپایی منتشر شد: «سفارت آمریکا در سه کشور سوئد، نروژ و دانمارک فعالیت‌های جاسوسی گسترده‌ای را از مقامات سیاسی و شهروندان این سه‌کشور صورت داده است!»
مقامات امنیتی سه کشور حوزه اسکاندیناوی در گفتگو با رسانه‌های مختلف، اذعان کردند که سفارتخانه آمریکا در شهر‌های اسلو، استکهلم و کپنهاگ به بهانه حفاظت از سفارتخانه خود، به اطلاعات محرمانه شهروندان و سیاستمداران کشورهای میزبان دسترسی پیدا کرده است.
در نتیجه این افشاگری و فشار افکار عمومی اروپا در کشورهای مذکور، «ماتیو برزوم» سفیر وقت ایالات‌متحده در سوئد و متهم اصلی هدایت پروژه «جاسوسی آمریکا از ساکنان اسکاندیناوی» به بهانه واهی کمک به پویش انتخاباتی باراک اوباما در سال ۲۰۱۲، استکهلم را به مقصد واشنگتن ترک کرد و دیگر هیچگاه به منطقه اسکاندیناوی بازنگشت! به عبارت بهتر، دستگاه‌های امنیتی و جاسوسی آمریکا، ترجیح دادند هر چه سریع‌تر ماتیو برزوم یا همان شاه‌کلید پرونده جاسوسی آمریکا را از منطقه خطر خارج و فرد دیگری را جایگزین آن کنند. پروسه «فرار سفیر آمریکا از استکهلم» به صورتی کامل هدایت شده و در اواسط سال ۲۰۱۱ میلادی صورت گرفت.
هم‌اکنون در اواخر سال ۲۰۱۹ میلادی قرار داریم! مقامات کشورهای حوزه اسکاندیناوی، در تلاش هستند پرونده جاسوسی گسترده سفارت آمریکا در کشورهایشان را مختومه جلوه دهند و اساساً سخنی در این خصوص به میان نیاورند! این سکوت وقیحانه خشم شهروندان کشورهای سوئد، دانمارک و نروژ را برانگیخته است.
رسوایی جاسوسی از آلمان یکی دیگر از رسوایی های سفارتخانه آمریکا علیه متحدان را به بار آورد. چند سال قبل با افشای شنود مکالمات تلفن همراه صدر اعظم آلمان توسط جاسوسان امریکائی و برملا شدن نقش محوری سفارت آمریکا در برلین در انجام این عملیات، افکار عمومی، احزاب و شخصیت های سیاسی و رسانه های آلمانی را با شوک مواجه ساخت و شهروندان آلمانی خشمگین از این اقدام غیرقانونی آمریکا، خواهان برخورد قاطع و جدی دولتمردان خود شدند. این اتفاق باعث شد که در نتیجه کاوش های سازمان ضد جاسوسی آلمان، زوایای بیشتری از نقش محوری سفارت آمریکا در برلین در جاسوسی و شنود مکالمات مقامات مهم دولتی اعم از مسئولین دفتر صدراعظم، نمایندگان مجلس، کارکنان وزارت خارجه و دیگر نهادهای دولتی اشراف روشن گردد.
گزارش های متعددی از ابعاد جاسوسی های اینترنتی و شنود مکالمات تلفنی مردم آلمان ، با استناد با مدارک و اطلاعات محرمانه با نقش محوری سفارت آمریکا منتشر شد و مشخص گردید که ساختمان سفارت آمریکا در مهمترین منطقه شهر برلین از نظر دستگاه های دولتی و حکومتی به 'لانه جاسوسی' و ایستگاه شنود آمریکا در کشور تبدیل شده است.انتشار عکس هایی از ساختمان سفارت آمریکا که وجود دستگاه های شنود و جمع آوری اطلاعات در سقف شیشه ای آن را به خوبی نشان می داد موجب شد تا رسانه های آلمانی از فعالیت " لانه جاسوسی آمریکا درکنار دروازه براندنبورگ برلین" سخن بگویند. اشپیگل نوشت براساس اطلاعات محرمانه و بنا به گزارش های داخلی آژانس امنیت ملی آمریکا (NSA) واحد ویژه ای به نام (SCS) در محل سفارت آمریکا در برلین از مدتها قبل مشغول به فعالیت بوده که از نیروهای دوره دیده سازمان سیا و آژانس امنیت ملی تشکیل می شود.
اشپیگل براساس تحقیقات و مصاحبه های انجام شده از سوی خبرنگاران خود با مقام های امنیتی می نویسد: ارزیابی از مدارک داخلی NSA و اطلاعات دیگری که از اطلاعات ذخیره شده ادوارد اسنودن بدست آمده، ما را به این نتیجه گیری رسانده که سفارت آمریکا در برلین نه صرفا برای تقویت دوستی و رابطه دیپلماتیک برلین - واشنگتن بوده بلکه در واقع یک لانه جاسوسی است.
اسناد ویکی لیکس و طبل رسوایی سفارت خانه های آمریکا
در دی ماه 1397 سایت افشاگر ویکی لیکس در یکی از مجموعه افشاگری های خود از دستیابی به اسنادی در مورد خرید ابزارهای جاسوسی از سوی سفارت خانه های آمریکا در سراسر جهان پرداخت. ویکی لیکس اقدام به انتشار پایگاه داده "لیست خرید سفارتخانه های آمریکا" کرده و بیش از 16000 درخواست تامین اقلام مورد نیاز مربوط به سفارتخانه‌های آمریکا در سراسر جهان را فاش کرد.
به عنوان مثال در یک مورد در اوت 2018 در یک درخواست "تجهیزات جاسوسی تاکتیکی" سفارت آمریکا در السالوادور خواستار تامین 94 دوربین جاسوسی قابل استتار در اشیایی نظیر کراوات، کلاه، دکمه پیراهن، ساعت مچی، حافظه یو اس بی، فندک و خودکار شده است.
در یک سند ویکی لیکس فاش شده: سفارت آمریکا در کلمبیا نیز برای دوربین‌های جاسوسی مشابهی درخواست داده بود.
در همین راستا پس از انتشار این اسناد چین از دولت آمریکا خواست نسبت به افشاگری ویکی لیکس در خصوص درخواست خرید تجهیزات جاسوسی برای سفارتخانه‌های آمریکا در جهان توضیح دهد.
ایران ییشرو در برچیدن بساط جاسوسان آمریکایی در خاورمیانه
منطقه غرب آسیا به دلیل موقعیت استراتژیک مهم و داشتن ذخایر بزرگ انرژی همواره یکی از مهمترین مقاصد فعالیت های جاسوسی، خرابکارانه و مداخله آمیز آمریکا بوده است که بخش زیادی از آن توسط سفارت خانه های این کشور عملیاتی می شود. ایران از جمله کشورهایی است که از این دخالت ها تجربه های گوناگونی دارد. از طراحی کودتای 28 مرداد 1332 تا ترفندهای سفارتخانه آمریکا برای به شکست کشاندن انقلاب. از جمله این اقدامات می توان به دخالت آمریکا در کودتای نوژه، کودتای کورتاژ، مسائل ترکمن صحرا و دموکرات های کردستان و خلق عرب و بلوچ و ترور سران انقلاب اشاره کرد که موجب گردید تا دانشجویان پیرو خط امام در 13 ابان 1358 سفارتخانه آمریکا را تسخیر و این مرکز جاسوسی را برای همیشه تعطیل کنند.
