به گزارش الوقت با اعلام یکباره و غافلگیرکننده خروج نیروهای آمریکایی از شمال سوریه وضعیت مناطق کردنشین شمال این کشور در اضطراب و نگرانی ناشی از احتمال حمله غریب الوقوع ارتش ترکیه به سر می برد زیرا بیشتر کارشناسان معتقدند این اقدام واشنگتن نشان دادن چراغ سبز به آنکارا برای پیشبرد برنامه های خود در شمال سوریه و علیه کردها می باشد.
در همین راستا رجب طبی اردوغان رئیس ترکیه روز گذشته با اعلام گفتگو تلفنی خود با ترامپ پیش از خروج نیروهای آمریکایی گفت: عملیات شمال سوریه هر لحظه ممکن است شروع شود.
کردها در شوک خیانت آمریکا
در یکی از مهمترین واکنش ها به اقدام ترامپ برای بیرون کشیدن نظامیان خود از سوریه، کردها که طی سالهای گذشته نقش پیاده نظام آمریکا در جنگ سوریه را ایفا کرده و واشنگتن را مهمترین متحد خود می دانستند با بهت و ناباوری این اقدام کاخ سفید را مورد انتقاد قرار دادند.
مصطفی بالی سخنگوی ارتش دموکراتیک سوریه در حاسب شخصی خود در توئیتر نوشت: «علی رغم توافق مکانیسم امنیتی و متعاقب آن تخریب استحکامات ، نیروهای آمریکایی به مسئولیت خود عمل نکردند و منطقۀ مرزی را تخلیه کردند تا به صحنۀ نبرد تبدیل شود.» وی در پیامی دیگر افزود: « ما انتظار نداریم ایالات متحده از شمال سوریه محافظت کند اما مردم اینجا یک توضیح دربارۀ توافق مکانیسم امنیتی، تخریب استحکامات و عدم عمل نیروهای آمریکایی به تعهداتشان طلبکارند.»
در همین حال، کردهای شمال سوریه در واکنش به این تحولات دست به تظاهرات زده و اعتراض خود را به تصمیم آمریکا اعلام کردند. گروهی از مردم شهرهای رقه، دیرک، قامیشلی و ... به سمت نوار مرزی حرکت کرده اند. مردم از آمریکایی ها می خواهند صحنه را برای حملۀ نظامی ترکیه آماده نکنند.
از طرف دیگر کانتون کردها در شمال و شرق سوریه نسبت به خطرات بازگشت داعش به ویژه به اردوگاه آوارگان "الهول" در صورت انجام عملیات نظامی ترکیه در شرق فرات هشدار داد.
در واقع در پی خیانت آمریکا، کردها برای واداشتن جامعه جهانی به مقابله با تجاوزگری ترکیه تهدید به آزادسازی اسرای داعشی تحت اختیار خود کرده اند. در بیانیه این کانتون آمده است، مناطق تحت سیطره کردها در دوره پیروزی‌های نظامی علیه گروه تروریستی داعش شاهد بزرگترین و خطرناک‌ترین موج مهاجرت و آوارگی بوده است، که آخرین آن درگیری الباغوز بود که نقطه عطف معادله بحران سوریه و خاورمیانه به شمار می‌آید.
در بیانیه همچنین اعلام شده: از میان اشخاص حاضر در اردوگاه الهول ۳۰ هزار و ۸۹۰ پناهجو عراقی، ۳۰ هزار و ۳۱۴ آواره سوری و ۱۰ هزار و ۴۵۴ مهاجر زن از کشورهای مختلف از اعضای خانواده گروه‌های تروریستی هستند که خطر آنها کمتر از هزاران داعشی که در بازداشتگاه‌های نیروهای سوریه دموکراتیک هستند، کمتر نیست.
اعلام خطر متحدان و منتقدان ترامپ: گسترش بی‌اعتمادی به آمریکا
پس از اعلام خروج نظامیان آمریکایی شخصیت های مهم سیاسی از هر دو حزب بزرگ آمریکا این تصمیم ترامپ را مورد انتقاد قرار داده و نسبت به تبعات آن هشدار دادند.
در یکی از مهمترین واکنش ها هیلاری کلینتون وزیر خارجه و رقیب انتخاباتی پیشین ترامپ در پیامی در صفحه توییتر خود نوشت: بگذارید به صراحت بگویم رئیس جمهور در برابر متحدان وفادار ما و منافع شخصی آمریکا، جانب رهبران مستبد ترکیه و روسیه را گرفته است. تصمیم او خیانتی تاسف‌آور به کردها و سوگند ریاست‌جمهوری‌اش است.
همچنین سناتور لیندسی گراهام از چهره های جمهوری خواه در سنای آمریکا و از نزدیکان به ترامپ با ابراز تأسف از این تصمیم کاخ شفید در یک رشته توئیت اعلام کرد «برای آمریکایی ها و متحدان آنها که در نبرد با خلافت داعش قربانی داده اند احساس ناخوشایندی دارد» و «بسیار غمگین» است. او در یک پیام نوشت: «با رها کردن کردها خطرناک ترین سیگنال ممکن را مخابره می کنیم: آمریکا یک متحد غیر قابل اعتماد است...» وی همچنین از مکان وارد شدن کنگره به ماجرا و درخواست لغو این تصمیم با صدور قطعنامه ای در سنا خبر داد.
از طرف دیگر برت مک گورک نمایندۀ پیشین ایالات متحده در ائتلاف بین المللی علیه داعش نیز در توئیتر به این خبر واکنش نشان داد. او ترامپ و دست اندرکاران این تصمیم را «فاقد آگاهی و درک لازم» از موقعیت خواند. مک گورک نوشت: «در واقع ایالات متحده ارتش دموکراتیک سوریه را مجبور به امضای مکانیسم امنیتی و تخریب استحکامات دفاعی خود کرد تا شرایط برای حملۀ ترکیه آماده تر باشد.»
نیکی هیلی نمایندۀ سابق ایالات متحده در سازمان ملل متحد نیز در همین باره در توئیتر نوشت: «کردها در نبرد موفقیت آمیز ما با داعش نقش مهمی داشتند. رها کردن آنها تا بمیرند، شاتباه بزرگی است.»
از طرف دیگر میت رامنی، سناتور جمهوری‌خواه کنگره آمریکا در پیام توئیتری خود نوشت: "تصمیم رئیس‌جمهوری مبنی بر رها کردن هم‌پیمانان کرد ما در مواجهه با حمله ترکیه، یک خیانت است؛ این موضوع اظهار می‌کند که آمریکا، هم‌پیمان قابل اتکایی نیست، [زمینه برای] بازگشت داعش را مهیا می‌کند و خبر از یک فاجعه دیگر انسانی دارد".
همچنین روبن گالگو، نماینده ایالت آریزونا در کنگره آمریکا، خروج آمریکا از سوریه پس از 5 سال اتحاد با نیروهای کرد را لطمه به حیثیت کشورش خواند و به روزنامه نیویورک تایمز گفت: اجازه دادن به ترکیه برای رفتن به شمال سوریه، بدترین اقدام ممکن از سوی آمریکا در خاورمیانه است.
وی تاکید کرد که « کردها دیگر هیچ وقت به آمریکا اعتماد نخواهند کرد و برای محافظت از خود به دنبال متحدان جدید و یا استقلال خواهند رفت.»
ترامپ: با «پ ک ک» همکاری می‌کردیم نه کردها!
اما پس از افزایش موج انتقادات از تصمیم جنجال برانگیز ترامپ برای خروج یکباره نیروهای آمریکایی از سوریه وی در سلسله توییت هایی به دفاع از اقدام خود و پاسخ به منتقدان پرداخت و نوشت: «کردها همراه ما جنگیدند با مقدار زیادی پول و تجهیزات که از ما دریافت کردند. آنها دهه‌هاست که با ترکیه می‌جنگند. من برای سه سال است که این جنگ را متوقف کرده‌ام اما زمان آن است که از این جنگ‌های بی پایان مسخره خارج شویم. بسیاری از آنها قومی و قبیله‌ای هستند. ما باید سربازان خود را به خانه بازگردانیم. او در ادامه تاکید کرده است: ما در جایی می‌جنگیم که در جهت منافع‌مان باشد».
همچنین رئیس جمهور آمریکا در توییتی دیگر با بازنشر یک ویدئو از مایکل دوران، کارشناس مسائل خاورمیانه از موسسه هادسون پرداخت که گفته بود: "آمریکا نه با کردهای سوریه بلکه با گروه تروریستی پ.ک.ک همکاری می‌کند. در دوره اوباما نه طرف کردها بلکه طرف پ.ک.ک را که دشمن جانی متحدمان ترکیه است را گرفتیم. با این سیاست بذر جنگ میان ترکیه و پ.ک.ک را می‌کاریم و در عین حال ترکیه را به آغوش روسیه هل می‌دادیم."
از طرف دیگر ترامپ سعی کرد با تهدید ترکیه به عدم انجام حمله نظامی بخشی از انتقادات داخلی و خارجی نسبت به تصمیم خود را خنثی کند. وی در صفحه توئیتر خود نوشت: «همانطور که قبلا قویا اعلام کرده ام – و تنها برای تاکید بیشتر می گویم – اگر ترکیه کاری انجام دهد که من با هوش سرشار و غیر قابل قیاس خودم آن را خارج از حد و مرز تعیین شده ارزیابی کنم کل اقتصاد ترکیه را تخریب و نابود می کنم. (قبلا هم این کار را انجام داده ام!)»
واکنش های بین المللی
اقدام آمریکا به خروج نیروهای خود از سوریه و چراغ سبز این کشور به آنکارا برای پیشبرد برنامه های خود در شمال سوریه، با واکنش اکثراً هشدارگونه دیگر قدرت ها به ترکیه برای امتناع از ماجراجویی علیه کردها رو به رو شد.
در یکی از واکنش ها مهم فرانسه که از اواخر سال 2018 با تعدادی از نظامیان خود حضور محدودی در شمال سوریه دارد از ترکیه خواست تا از اقدام‌هایی که به منافع ائتلاف علیه داعش ضربه می‌زند خودداری کند.
در سطحی دیگر، الکسی پسکوف سخنگوی کرملین از عدم گفتگوی میان پوتین و اردوغان در مورد شمال سوریه خبر داد و تاکید کرد که تمامی نیروهای بیگانه غیرقانونی باید از خاک سوریه خارج شوند. وی در ادامه ابراز امیدواری کرد که ترکیه در تمامی شرایط به اصل حفظ تمامیت ارضی سوریه پایبند باشد. پسکوف افزود: کرملین تعهد ترکیه در زمینه حفظ تمامیت ارضی سوریه و حاکمیت سیاسی آن را درک می‌کند و تمامیت ارضی سوریه نقطه آغاز در چارچوب تلاش‌ها برای ایجاد راه حل برای بحران سوریه و تمام مسائل دیگر است.
علاوه بر روسیه، اتحادیه اروپا نیز نسبت به آغازحملات ترکیه رد شرق فرات واکنش نشان داد. فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه نسبت به هرگونه عملیات نظامی ترکیه علیه نیروهای کرد در شمال سوریه هشدار داد و اعلام کرد: با توجه به اظهارات ترکیه و آمریکا در مورد تحولات اوضاع و ضمن اذعان به نگرانی‌های مشروع ترکیه، اتحادیه اروپا از همان ابتدا اعلام کرده است که یک وضعیت پایدار با ابزارهای نظامی حاصل نمی‌شود.
بستن آسمان سوریه بر روی ترکیه
همزمان با انتشار خبرهایی از انتقال شبانه تجهیزات نظامی ترکیه به مرزهای جنوبی با سوریه و حمله هواپیماهای این کشور به مواضع کردها در شهر المالکیه در استان حسکه، وزارت دفاع آمریکا روز دوشنبه طی بیانیه‌ای اعلام کرد که آمریکا حریم هوایی شمال سوریه را به روی ترکیه مسدود کرد.
به گزارش آناتولی، پنتاگون همچنین افزود که ترکیه از مرکز عملیات مشترک هوایی اخراج شده و اطلاعات نظارت و شناسایی با آنکارا به اشتراک گذاشته نخواهد شد. پنتاگون ساعتی پیش نیز اعلام کرده بود از عملیات ترکیه در شمال سوریه حمایت نخواهد کرد.
