الوقت - پس از بالا گرفتن اختلاف بین کره جنوبی و ژاپن، جان بولتون مشاور امنیت ملی ترامپ روز یکشنبه برای حل این اختلاف به کره جنوبی سفر کرد. سفر او سوال مهمی ایجاد میکند که چرا بولتون برای حل این اختلاف انتخاب شده است و آمریکا به دنبال چه اهداف و منافعی در میانجی گری اختلاف سئول و توکیو است؟
موضوع مناقشه
پس از پیروزی ژاپن در جنگ با روسیه از سال 1910 تا سال 1945 کره تحت الحمایه ژاپن قرار گرفت که دوران استعماری ژاپن بر کره محسوب می‌شود. در این مدت استبداد علیه کره ای ها کار اجیاری و بردگی جنسی بیش از 200 هزار زن عمدتا کره ای توسط نظامیان ژاپن نفرت پنهانی را در روان کره‌ای‌ها بر جای گذاشت. پس از پایان استعمار ژاپن، قربانیان کره جنوبی با نصب مجسمه ها و اعتراضاتی مقابل سفارت ژاپن خواستار غرامت و عذر خواهی ژاپن شدند که سرانجام درسال 2015 طی توافقی که بین ژاپن و کره جنوبی صورت گرفت ژاپن مسئولیت بردگی جنسی را پذیرفت و اعلام نمود به قربانیان غرامت پرداخت میکند. اما به نقل از برخی منابع هنوز غرامتی پرداخت نکرده است. قربانیان دوران استعمار این بار نیز به کار اجباری معترض بودند تا نهایتا سال گذشته دادگاه عالی کره جنوبی، دو شرکت ژاپنی نیپون استیل و سومیتون را محکوم به پرداخت غرامت به قربانیان کرد. این اقدام با واکنش شدید ژاپن رویرو شد و در دهم تیرماه جاری اعلام کرد که محدودیتهای بیشتری را بر صادرات مواد تولیدی نیمه رسانا، صفحه های نمایش LED ارگانیک و سایر محصولات با فناوری بالا به کره جنوبی اعمال خواهد کرد.
دخالت آمریکا
قبل از سفر بولتون ترامپ ادعا نمود «مه مون جائه این » رئیس جمهور کره جنوبی از او درخواست نموده در موضوع مناقشه مداخله کند. اما در واقع دلایل اصلی دخالت آمریکا مسائل دیگری است:
1- یکی از این دلایل ریشه های تاریخی دارد. پس از استعمار ژاپن دو کره به همراه چین با هم متحد شدند و ژاپن را از کره بیرون راندند. خودسوزی یک مرد 78 ساله از بازماندگان قربانیان مقابل سفارت ژاپن در کره جنوبی تنش را بسیار بالا برد به گونه ای که ژاپن در واکنش به آن سفیر کره جنوبی را احضار کرد. اقدام این فرد و زمینه تاریخی حل اختلاف می‌تواند سیاست قدیمی واشنگتن در ایجاد شکاف بین چین، دو کره و ژاپن را از بین ببرد و این منافع امنیتی آمریکا در شبه جزیره را تهدید میکند به گونه ای که ترامپ مشاور امنیت ملی را برای حل مناقشه به شبه جزیره فرستاده است.
2 – آمریکا نگران است مناقشه دو کشور و ورود کره شمالی باعث تغییر مسیر پرونده هسته ای کره شمالی و تضعیف نقش واشنگتن در این مساله شود. خبرگزاری رسمی کره شمالی در بحبوحه تنش ژاپن و کره جنوبی مطلبی را منتشر کرد. ژاپن را «دشمن قسم خورده» خواند و عنوان کرد ژاپن تلاش میکند روند صلح را در شبه جزیره کره با اعمال فشار بر کره جنوبی از طریق محدودیت‌هایی که اعمال کرده از بین ببرد. حتی اعلام نمود اگر کل ملت ژاپن هم خودش را فدا کند این کشور نمی‌تواند لطمات انسانی، فیزیکی و عاطفی که بر مردم کره در زمان حاکمیت استعمارگرانه خود وارد کرد جبران کند. تضعیف اتحاد کره جنوبی و ژاپن و احتمال تغییر در اتحادهای شبه جزیره از جایی حساستر و جدی تر شدکه در واکنش به محدودیتهای تجاری اعلام شده توکیو، دو روز پیش خبرگزاری یونهاپ کره جنوبی به نقل از «کیم هیون چونگ» معاون اداره امنیت نهاد ریاست جمهوری کره جنوبی اعلام کرد در مقابله با این اقدام ژاپن، کره جنوبی همه گزینه ها از جمله تجدید نظر در پیمان نظامی تبادلات اطلاعات را بررسی می کند.
میانجی‌گری به روش بولتون
با توجه به سوابق بولتون، او چهره موجهی برای حل چنین اختلافی که ابعاد دیپلماتیک و تاریخی داشته باشد، نیست اما انتخاب او چند دلیل مهم دارد:
1- همان‌گونه که توضیح داده شد واشنگتن تغییر اتحادها در شبه جزیره را دارای آثار امنیتی جدی برای خود ارزیابی میکند بنابراین مشاور امنیت ملی را وارد مساله نموده اما جان بولتون به دلیل نفرت افکار عمومی جهان، بی رغبتی متحدین آمریکا به وی و افشای اخباری مبنی بر احتمال برکناری او از سوی ترامپ، در قالب میانجی گری به دنبال بازیابی اعتبار خود است و از طرف دیگر بیش از هرمقام آمریکایی نگران کاهش حساسیت‌ها نسبت به کره شمالی است. او برخلاف سایر مقامات آمریکا و حتی ترامپ آزمایش اخیر موشک‌های کوتاه کره شمالی را خطرناک توصیف کرد
2- جان بولتون از بازماندگان نئوکان‌های آمریکاست که دو اصل مهم را سرمنشا نگرش و اقدام نسبت به تحولات جهان می‌دانند یکی دشمن تراشی برای نجات سیاست خارجی آمریکا از ابهام و سردرگمی و دیگری اصل معکوس‌سازی تهدیدات به فرصت؛ حتی اگر مخالف موازین اخلاقی باشد. در راستای این دو اصل مهم او در سفر اخیر به دنبال برجسته نمودن خطر ایران برای توکیو و پیونگ یانگ و ترغیب آنها به ائتلاف سازی در خلیج فارس است. به گزارش خبرگزاری کیودوی ژاپن بولتون با شونارو یاچی مشاور انتظار می‌رود در این نشست‌ها در خصوص طرح واشنگتن برای تشکیل یک ائتلاف چندملیتی برای آنچه که محافظت از امنیت عبور و مرور کشتی‌ها در تنگه هرمز خوانده شده، بحث‌ها و گفتگو‌هایی انجام گرفته باشد. این در حالی است که روابط ایران با کره جنوبی و ژاپن همواره سازنده بوده به گونه ای که وزرات دفاع ژاپن چندی قبل اعلام نمود برنامه ای برای اعزام نیرو به خلیج فارس ندارد. بنابراین به دلیل اینکه بولتون به دنبال حل زمینه های اصلی مناقشه توکیو و سئول نیست میانجی گری او نمی‌تواند آثار ملموس و دراز مدتی داشته باشد و اراده سیاسی ژاپن و کره جنوبی تعیین کننده نهایی مناقشه است.
