به گزارش الوقت طی سال های اخیر شهرک عوامیه به عنوان بخشی از شهر قطیف مورد تجاوزات و جنایات حکومت عربستان سعودی قرار گرفته است. این روند، بهویژه بعد از انتصاب محمد بن سلمان شاهزاده خام و کم تجربه سعودیها به مقام ولیعهدی سرعت بیشتری به خود گرفته است. در واقع، شهر شیعهنشین «قطیف» در استان «احساء» در شرق عربستان قرار دارد و منطقه عوامیه نیز که زادگاه شهید «شیخ نمر باقر النمر» است در این شهر است. حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد از جمعیت عربستان را شیعیان تشکیل میدهند که عمدتاً در استان «الشرقیه» ساکن هستند. این استان مهمترین مرکز استخراج نفت در عربستان بهشمار میآید. العوامیه نیز شهرکی است در شمال قطیف از مناطقی است که مشرف بر خلیج فارس است. العوامیه در فاصلهی حدود ۲ کیلومتری شمال از شهرستان صفوی و در حدود یک کیلومتری جنوب قدیح واقع شده است.
با تمام این اوصاف، از سال ۲۰۱۱م شیعیان عوامیه درصحنههای اعتراضات مسالمتآمیز نقش فعال و جدی داشتند، از اینرو آلسعود همیشه آنها را خطری جدی برای بقای حکومت خود میداند و سرکوب آنها را در دستور کار داشتهاست. همچنین، از دهم ماه می ۲۰۱۷ م و با تخریب منازل شیعیان و کشتار آنها به بهانههایی مانند نوسازی بافت فرسوده، مبارزه با تروریسم و دیگر موارد مطرح شده از سوی آل سعود، سرکوب اقلیت شیعهی عربستان شکل تازهتری به خود گرفت و جنایات عربستان ابعاد وسیعتری پیداکرد. در ادامه این روند، گزارشها جدید نیز همچنان از تداوم جنایات سعودیها در شهرک عوامیه حکایت دارد.
گزارش «میدل است آی» از تداوم جنایت سعودیها در عوامیه
در شرایطی که طی یک سال گذشته دائما محمد بن سلمان از انجام اصلاحات بزرگ در زمینههای مختلف اجتماعی، حقوقی، اقتصادی و ... سخن به میان میآورد اما در عمل شاهد هستیم که همچنان فشار بر شیعیان در سطحی گسترده بیشتر میشود. در اثبات این موضوع میتوان به گزارش جدید تارنمای «میدل است آی» به قلم «مت ناشد» در 19 آوریل 2018 (30 فروردین 1397) اشاره کرد که در نتیجه یک تحقیق میدانی در شهرک عوامیه و مصاحبه با ساکنان این منطقه، نشان میدهد که در ماههای گذشته فشار بر شیعیان بیش از هر زمان دیگری شده است. در این گزارش تصریح میشود که دولت عربستان برای سرکوب شیعیان از هر گونه اقدام خصومتآمیز ممانعت نمیکند. در این مسیر ورود غیرقانونی به منازل، دستگیری شیعیان، اعدام شخصیتهای شیعی و تخریب منازل را در سطحی گسترده انجام میدهد تا از طریق سرکوب و اختناق جامعه شیعیان را در شرق عربستان تضعیف کند. با تمام این اوصاف اکنون این مساله مطرح میشود که دولت ریاض از سرکوب شهروندان عوامیه چه اهداف و انگیزههایی را دنبال میکند؟ در پرداختن به این موضوع میتوان به سه محور مهم اشاره کرد:
الف) پیشگیری از قدرتگیری جنبشهای شیعی علیه خاندان سعودی
بدون تردید مهمترین هدف دولت سعودی و محمد بن سلمان از افزایش فشار بر شیعیان بهطور کلی و شیعیان ساکن عوامیه به طور خاص، از بین بردن زمینههای قدرتگیری جنبش اعرتاضی شیعیان علیه خاندان فاسد سعودی است. در حقیقت، در نتیجه تلاشهای شهید نمر باقر النمر در سالهای گذشته، ظرفیتی انقلابی و اعتراضیای بزرگ در میان شیعیان عربستان شکل گرفت و این هسته اعتراضی حتی بعد از شهادت شیخ النمر در ۲ ژانویه ۲۰۱۶ نه تنها ضعیف نشد، بلکه در سطحی گستردهتر نیز تقویت شد. از این رو، محمد بنسلمان قصد دارد تا از دو طریق حذف فیزیکی و ارتباط دادن اعتراضات به فرافکنی مبتنی بر دست پنهان ایران، از قدرتگیری هر چه بیشتر جنبشهای شیعی در این کشور ممانعت به عمل آورد. در این مسیر، با توجه به قدرت غالب جنبش شیعیان در عوامیه بن سلمان تمرکز را بر سرکوب شهروندان این شهرک گذاشته است.
ب) ادغام و حذف شیعیان در جامعه عربستان
دیگر هدف مهم تشدید سرکوب شیعیان در عربستان و علیالخصوص سرکوب شهروندان عوامیه، تلاش محمد بنسلمان برای حذف تدریجی شیعیان در جامعه اهل سنت عربستان است. در راستای اجرایی کردن این امر بن سلمان دو تاکتیک را در پیش گرفته است. از یک سو قصد دارد از طریق ترغیب علمای تندرو وهابی، نسلکشی شیعیان را مشروع جلوه دهد و کشتار آنها را با تقدس ببخشد. بنابراین، اعدام و کشتار شیعیان در زندانهای سعودی در سطحی گسترده در حال افزایش است. از سوی دیگر محمد بن سلمان قصد دارد از طریق ویران کردن منازل و تخریب اماکن تاریخی و مذهبی شیعیان به ویژه در شهرک عوامیه، بخشی بزرگ از مردم را مجبور به کوچ از محل اصلی زندگی خود نماید. در این راستا، بیشترین تلاش دولت سعودی این است که شیعیان را به صورت جماعتهای پراکند و ذرهای به مناطق سنینشین در دیگر استانهای عربستان ساکن کند و از این طریق، از یک سو پتانسیل انقلابی بودن را از آنها سلب کند و از سوی دیگر، در بلندمدت زمینه ها را برای گرایش آنها به تغییر مذهب فراهم آورد. این مساله تا کنون بارها از سوی شخصیتهای آزادیخواه و نهادهای تحقیقاتی مستقل در سطح جهانی مورد انتقاد قرار گرفته و آنها حکومت آلسعود را به کشتار و نسلکشی متهم کردهاند.
ج) نمایش قدرت «بازها»
یکی دیگر از انگیزه های محمد بن سلمان و دولت عربستان برای سرکوب شدید شیعیان به ویژه در شهرک عوامیه در ارتباط با تسویه حسابهای داخلی در درون هسته سخت قدرت خاندان سعودی است. بدین معنی که محمد بن سلمان پس از انتخاب شدن به عنوان ولیعهد عربستان سعودی قصد دارد که تواناییها و قدرت خود را به خاندان سلطنتی و شاهزادگان معترض به این انتصاب غیرمرسوم نشان دهد. طیف محمد بن سلمان که به جریان «بازها» مشهور هستند، قصد دارند با نشان دادن جدیت خود در سرکوب شیعیان از یک سو در برابر مخالفان قدرتنمایی کنند و از سوی دیگر جریانهای مختلف را به سمت حمایت از خود ترغیب نمایند. در همین زمینه، از نظر اندرو هاموند که در مقام کارشناس مسائل عربستان، کتابی را نیز در رابتاط با این کشور منتشر کرده بر این باور است که کشتار شیعیان در شهرک عوامیه و دیگر مناطق شیعه نشین با تغییر حقوق میراث قدرت در راس دولت پادشاهی عربستان سعودی مرتبط است. او در گفتگوی با دویچه وله تصریح میکند: اندکی پیش از این محمد نایف ولیعهد پیشین سلب قدرت شد. به این ترتیب این شاخه خاندان سلطنتی دسترسی مستقیم به تاج و تخت را از دست می دهد. ولیعهد جدید محمد سلمان، پسر محبوب شاه سلمان است. هاموند که در حال حاضر در دانشگاه آکسفورد تحقیق می کند، به این نظر است که محمد بن سلمان خود را به مثابه مرد قدرتمند مطرح می کند. یعنی کسی که در داخل شیعیان را در مناطق شیعه نشین متوقف می گرداند و در خارج علیه ایران می ایستد.»