به گزارش الوقت مسجد روستای روضه در شهرستان بئرالعبد در شمال شبهجزیره سینا (منطقه عریش) روز جمعه یکی از بزرگترین حوادث تروریستی و انتحاری مصر را تجربه کرد. در ساعات اولیه پس از حمله آمار ضد و نقیضی از شمار کشته ها و مجروحان حادثه اعلام میشد تا اینکه منابع مصری در نهایت اعلام کردند که در این حمله 305 نفر کشته و بیش از ۱۲۰ نفر هم مجروح شدهاند.
این مرگبارترین حمله از زمان اوج فعالیت گروههای تروریستی در مصر از سال ۲۰۱۳ به این سو است.
حادثه چگونه رخ داد؟
گزارش شده که تروریست ها در هنگام نماز جمعه به مسجد حمله کردند و با بمب انتحاری مسجد را منفجر و بعد از آن به نمازگزارانی که از مسجد بیرون می آمدند تیر اندازی کردند. آنها حتی به ماشین های آمبولانسی که قصد داشتند زخمی شدگان را منتقل کنند هم تیر اندازی کردند. در میان کشته شدگان تعداد بسیار زیادی هم کودک دیده می شود.
شاهدان عینی میگویند افراد مسلحی که با خودرو وارد محل شدند، بعد از انفجار برای بستن راههای منتهی به مسجد خودروهای پارک شده در محدوده اطراف مسجد را به آتش کشیدند.
تصاویر منتشر شده نیز وضعیت وخیم و بسیار پرتلفاتی را نشان میدهد که در آن ردیف بدنهای خونآلود قربانیان کف زمین مسجد افتاده است. یکی از ساکنان محل که اعضای خانوادهاش نیز در مسجد بودهاند به خبرگزاری رویترز گفته است مردان مسلح هنگام ترک محل به مردم و به آمبولانسها تیراندازی میکردند.
اگرچه تا کنون هیچ گروهی مسئولیت حملات اخیر را برعهده نگرفته، اما شیوه انجام این حملات بسیار مشابه اقدامات گروه تروریستی انصاربیت المقدس، به عنوان گروهی بنیادگرا و وابسته به داعش است که طی سه سال گذشته در شمال مصر اقدامات تروریستی علیه دولت قاهره را دنبال میکند.
چرا به مسجد حمله شد؟
مسجد الرود بزرگترین مسجد شمال شبه جزیره سینا است که متعلق به وزارت واکف (املاک مذهبی) مصر است. این منطقه در غرب عریش واقع شده و میان ساکنان آن منطقه بسیار محبوب است. گفته میشود روزانه صدها نفر از ساکنان محلی به آنجا می روند. براین اساس به نظر میرسد یکی از اهداف حمله انتحاری در مسجد الرود شلوغ بودن و جمعیت قابل توجه مردم در این مسجد معروف مصر باشد.
اما محل مسجد تنها هدف حمله انتحاری در روستای روضه به نظر نمیرسد. در واقع حمله اخیر بیش از مسجد، مردم روستای روضه را هدف قرار داده است. بیشتر مردم روستای روضه از صوفیانی میباشند که پیرو یکی از طریقتهای صوفی به نام جریری هستند، هرچند عمر این فرقه صوفی بیش از چند دهه نیست.
جریریه چند دهه پیش توسط شیخ عید ابوجریر که اهل بندر عریش، مرکز استان سینای شمالی مصر بود، پایه گذاری شد و جالب آن که پیروان این طریقت صوفی به مواضع سخت و به شدت مخالفتآمیز علیه اسرائیل معروفند.
از سوی دیگر آداب اسلامی جریریه بسیار به گروههای بنیادگرا نزدیک است و از جمله حضور زنان در اجتماعات عمومی را حرام اعلام کردهاند. با این حال و با وجود مواضع به شدت سخت این طریقت صوفی، اما این گروه نیز از حملات گروههای تروریستی در امان نبوده و گروههای وابسته به داعش چندین نوبت پیروان این گروه را در منطقه عریش مصر مورد حمله قرار دادهاند.
سال گذشته نیز گروه تروریستی انصار بیت المقدس یکی از مشایخ طریقت جریری را که 100 سال سن داشت، ربودند و سپس ویدیویی منتشر کردند که در آن شیخ را به اتهام شرک گویی گردن میزدند.
ابعاد سیاسی و امنیتی حملات تروریستی در شمال مصر
حمله تروریستی اخیر در شمال مصر، نخستین حمله تررویستی گروههای بنیاد گرا در این کشور نیست. از زمان برکناری محمدمرسی، رئیس جمهور اخوانی مصر در سال 2013، همواره برخی گروههای تررویستی و بنیادگرا بطور متناوت حملاتی را در مصر ساماندهی و دنبال کردهاند.
حداقل دو گروه توحيد و جهاد و همچنین گروه انصاربیت المقدس با اعلام وفاداری به داعش از سال 2013 بیشترین حملات تروریستی را در شمال مصر برعهده گرفتهاند.
در یکی از آخرین و بزرگترین حملات توسط گروههای وابسته به داعش در اواسط تیرماه امسال دو ایست بازرسی در شمال صحرای سینا هدف حمله انتحاری قرار گرفت که بر اثر آن 23 سرباز مصری کشته و بیش از 30 نفر دیگر زخمی شدند. علاوه بر این، داعش صحنه گردان اصلی جنایات و اقدامات تروریستی در مصر طی سال های اخیر بوده که از جمله آن می توان به ربودن 21 مسیحی مصری و سربریدن آنان در ساحل لیبی در بهمن ماه 93 اشاره کرد.
با این حال پیش از حمله اخیر به مسجد روستای روضه، عملیات حمله و ساقط کردن هواپیمای روسی در صحرانی سینا با 225 کشته پرتلفات ترین حادثه تررویستی مصر بود و حال با عملیات انتحاری اخیر در مسجدی در صحرای سینا به نظر میرسد تحرکات گروههای تروریستی در مصر همچنان گسترده است.
به اعتقاد برخی تحلیلگران با شکست داعش در عراق و سوریه و اعلام پایان کار این گروه تروریستی در دو کشور مذکور، میتوان انتظار داشت بر شدت و حجم حملات اعضای پراکنده و گروههای کوچک وابسته به آن در دیگر نقاط افزوده شود.
از سوی دیگر و با وجود محکومیت حملات تروریستی اخیر در مصر از سوی بسیاری از کشورها حتی قطر که در حال حاضر روابط پرتنشی را با قاهره دنبال میکند، اما رژیم صهیونیستی در شمال مصر واکنشی به این حملات نداشته است. هرچند نخستین بار نیست که تل آویو در قبال حملات و موج روبه گسترش ناامنیها و اقدامات تروریستی در صحرای سینا بی تفاوت و بدون واکنش است، اما ادامه این سکوت نشانی از رضایت ضمنی صهیونیستها از وضعیت آشفته شمال مصر است و گویی در این جا سکوت نشانه رضایت است.
به اعتقاد کارشناسان تحرکات گروههای تروریستی در شمال مصر، منطقه حائل مطمئنی را برای صهیونیستها ایجاد کرده تا همزمان با این بیثباتیها در صحرای سینا، امنیت مورد نظر خود را داخل مرزهای مناطق اشغالی پیگیری کند.
از سوی دیگر، گروههای تروریستی تکفیری در شمال مصر و حتی در مناطق غربی و جنوب غربی خاورمیانه با همه رویکردهای بنیاد گرایانه اما، هیچگاه حملات و اهداف مورد نظر خود را علیه صهیونیستها و در مناطق اشغالی دنبال نکردهاند و این مسئله حتی باعث شده تا برخی از تعامل پشت پرده برخی از این گروهها با سرویسهای امنیتی تلآویو سخن گویند.
براین اساس عدم محکومیت و واکنش تلآویو به عملیات تروریستی دامنه دار در شمال مصر از یک سو و همچنین عدم تهدید و حمله گروههای بنیاد گرا به اهداف مصر باعث شده تا فرض تعامل و حتی حمایت تلآویو از برخی گروههای تکفیری-تروریستی بویژه در شمالب مصر بسیار تقویت و به واقعیت نزدیک شود.
بازیگر راضی دیگر از تحولات امنیتی و بیثباتی در شمال مصر بدون تردید رهبران ریاض هستند که تحرکات تروریستی در شمال مصر را فرصت مغتنمی برای سرکوب سایر گروههای اسلامگرا و از جمله اخوان المسلمین در قاهره ارزیابی میکنند. سعودیها نسبت به افزایش قدرت و نفوذ گروههای اسلامگرا و ضدصهیونیستی در قاهره به شدت نگرانند و حال برخی تحرکات تروریستی در شمال مصر بهانه لازم را برای سرکوب دیگر گروههای اسلامگرا در قاهره فراهم خواهد کرد و این شرایط بی تردید مطلوب رهبران ریاض است که علاقهای به قدرتگیری اخوان المسلمین در مصر ندارند.