با شکل‌گیری موج بیداری اسلامی در خاورمیانه، کشورهای غربی که شرایط را برای ضربه زدن به محور مقاومت مساعد می‌دیدند، تلاش کردند تا با استفاده از عناصر وابسته داخلی در سوریه، نظام بشار اسد را به‌عنوان نظام حامی مقاومت ساقط کرده و این کشور را از محور مقاومت جدا کنند. لذا در ابتدا با تحریک مردم و با طرح مسائلی همچون آزادی و دموکراسی تظاهرات خیابانی ضدحکومت را شکل دادند.
در این میان اما شرایط به‌سرعت رو به وخامت نهاد و علی‌رغم آنکه بشار اسد برخی آزادی‌های سیاسی را اعطا کرد اما عرصه تظاهرات به میدان جنگ داخلی تبدیل شد. در چنین شرایطی آمریکایی‌ها با حمایت از مواضع معارضان، هم‌نوا با آنها خواستار کناره‌گیری بشار اسد از قدرت بودند.
دولتمردان آمریکایی در ابتدا به ارائه موضع‌گیری بسنده کردند اما پس از مدتی که دانستند نظام سوریه می‌تواند در برابر این توطئه مقاومت کند اقدام به مشارکت فعالانه‌تری در سوریه کردند. بنابراین در ابتدا با در اختیار قرار دادن سلاح به گروه‌های معارض و ارائه کمک‌های اطلاعاتی به آنها سعی در فروپاشی نظام سیاسی حاکم داشتند اما پس از مدتی با تشکیل ائتلاف بین‌المللی مبارزه با داعش زمینه مداخله مستقیم خود در سوریه را فراهم کردند.
سؤالی که در اینجا ذهن مخاطب را به خود مشغول می‌سازد این است که هدف آمریکا از این ائتلاف چیست و ره‌آورد واقعی آن برای سوریه تاکنون چه بوده است؟ برای پاسخ به این سؤال در ابتدا لازم است به چگونگی شکل‌گیری ائتلاف بین‌المللی ضدداعش اشاره شود و پس از آن با بررسی اقدامات آن ارزیابی دقیقی از اهداف و دستاوردهای آن به عمل آید.
در ساعات پایانی 9 ژوئن 2014 اتفاق شگرفی در منطقه خاورمیانه رخ می‌دهد. در این روز نیروهای دولت اسلامی عراق و شام موسوم به «داعش» به عراق حمله کرده و در مدت زمان کوتاهی بخش‌های قابل‌توجهی از خاک عراق را به اشغال خود درمی‌آورند. در این میان اما واکنش ایالات‌متحده آمریکا قابل توجه است. دولتمردان آمریکایی که ابتدا سکوت در برابر داعش را اختیار کرده بودند با شدت گرفتن موضع‌گیری‌های رسمی و غیررسمی علیه داعش و در پی افزایش خشونت‌های این گروه تروریستی که دامن غیرمسلمانان را هم گرفته بود، شکل‌گیری ائتلافی بین‌المللی ضدداعش را اعلام کردند. بر این اساس اوباما، طی مصاحبه تلویزیونی با شبکه ان.بی.سی استراتژی خود را حول محور تضعیف و ریشه‌کن کردن «داعش» متمرکز کرد و پس از آن شکل‌گیری ائتلاف ضدداعش را اعلام نمود.
اما بررسی عملکرد این ائتلاف در سوریه و عراق، پرده از اهداف واقعی آمریکا برمی‌دارد. پس از آنکه دولت اسلامی عراق و شام (داعش) با مقاومت سوریه مواجه شد و خود را ناکام در دستیابی به اهدافش در سوریه دید، برای خلاصی از این شکست و گسترش پراکندگی خود در بُعد جغرافیایی، عراق را به‌عنوان مقصد بعدی خود انتخاب کرد. در این میان آمریکا که همواره به دنبال بهانه‌ای برای حضور و تثبیت منافع خود در خاورمیانه است به بهانه مبارزه با تروریسم ائتلافی را برای مقابله با داعش به‌عنوان خطرناک‌ترین گروه تروریستی تشکیل داد.
به نظر می‌رسد یکی از اهداف آمریکا از تشکیل این ائتلاف ورود به سوریه بدون نیاز به اخذ مجوز از شورای امنیت سازمان ملل بود تا بتوانند ضمن حمله ظاهری به داعش با هدف قرار دادن زیرساخت‌های این کشور مقدمات سرنگونی دولت سوریه را فراهم کنند.
ایالات‌متحده آمریکا علی‌رغم آن که حملات ظاهری را علیه آن انجام داده است، با پوشش ایجاد ائتلاف ضدداعش همچنان کمک‌های خود را به این مجموعه تروریستی ادامه داده است که از جمله آن می‌توان به کمک‌های تسلیحاتی آمریکا به تروریست‌های داعشی در منطقه عین العرب اشاره کرد. علاوه بر این بنابر گزارش مجامع بین‌المللی همچون دیدبان حقوق بشر و سازمان غیردولتی ایروارز که در انگلستان مستقر است، تلفات غیرنظامیان در حملات آمریکا در سوریه چشمگیر و قابل توجه بوده است که به‌عنوان نمونه می‌توان به کشته شدن 225 غیرنظامی در حملات آمریکا در بازه زمانی ۲۳ آوریل تا ۲۳ مه سال جاری اشاره کرد که در بین آنها ۴۴ کودک و ۳۶ زن دیده می‌شوند.
در همین حال روزنامه آمریکایی نیویورک‌تایمز تعداد غیرنظامیان کشته‌شده در حملات هوایی آمریکا در عراق و سوریه را بیش از 3100 نفر ذکر می‌کند. فاجعه کشته شدن غیرنظامیان در حملات هوایی آمریکا به اندازه‌ای جدی است که برخی از مسئولان نظامی سابق آمریکا طی نامه‌ای به وزیر دفاع این کشور با اشاره به حساسیت این موضوع آن را به‌عنوان عاملی که می‌تواند در روابط آمریکا با شرکای منطقه‌ای خدشه وارد کند و محرکی برای اقدامات خشونت‌بار گروه‌های افراطی باشد که ضربه‌های بزرگ استراتژیک را به ایالات‌متحده وارد آورد توصیف کرده‌اند.
واقعیت حمله به غیرنظامیان در سوریه حکایت از این مسئله دارد که آنها سپر بلای تروریست‌های داعشی در بازی کثیف آمریکا هستند. به‌عبارت‌دیگر ایالات‌متحده در حملات خود غیرنظامیان را هدف قرار می‌دهد و از حملات خود به نام مبارزه با داعش یاد می‌کند تا ضمن ظاهرسازی در مبارزه با تروریسم هدف اصلی خود در سرنگونی بشار اسد را پیگیری نماید.
باید اذعان داشت که آمریکا اراده‌ای برای مقابله جدی ضدداعش ندارد چراکه همچنان یکی از بازوان آنها برای ضربه زدن به نظام اسد محسوب می‌شوند. این واقعیت در حالی از چشم رسانه‌های غربی و عربی دور می‌ماند که تلاش‌های محور مقاومت در آزادسازی حلب به‌عنوان دومین شهر استراتژیک سوریه و پایتخت اقتصادی این کشور از دست تروریست‌ها را به عنوان کشتار غیرنظامیان به تصویر می‌کشند حال آنکه با توجه به پیچیدگی‌های عملیات آزادسازی حلب و نیز اهمیت آن میزان خسارتی که به غیرنظامیان وارد آمد به‌مراتب کمتر از خسارتی است که آمریکا به آنها زده است.
متأسفانه در این درگیری رسانه‌ای، واقعیت جنایات آمریکا به نام تلاش برای مبارزه با تروریسم بازنمایی می‌شود و مجاهدت واقعی محور مقاومت برای نابودی و ریشه‌کن کردن تروریسم را کشتار غیرنظامیان نام‌گذاری می‌کنند. این در حالی است که تجربه دخالت نظامی آمریکا ثابت کرده است که ایالات‌متحده آمریکا در هر کشوری که مداخله نظامی کند ره‌آوردی جز کشتار و جنایت برای آن به ارمغان نمی‌آورد.
امیررضا جعفری هرندی، پژوهشگر مسائل منطقه‌ای
