الوقت_ دولت بحرين دولتي ضعيف است كه از جانب گروههاي اجتماعي حمايت اندكي را به خود جلب نموده و با ادامه يافتن خيزش‌ها شكاف ميان جامعه و دولت غيرقابل مهار شده است. از اين‌رو، در صورتي كه روند انقلاب بحرين به دست عوامل داخلي و بازيگران داخلي آن سپرده شود، بي‌ترديد دولت آن تغيير مي‌يابد. با اين‌حال، طولاني شدن خيزش‌هاي اين كشور و عدم تغيير بنيادي اوضاع نقش عوامل خارجي و بازيگران منطقه‌اي و بين‌المللي در اين كشور را نشان مي‌دهد. لذا، رقابت ميان بازيگران برون مرزي نقشي تاثيرگذار در سرانجام اين خيزش‌ها خواهد داشت .
الف. عربستان
بحرين طي سال ها روابط سياسي، اقتصادي و نظامي - امنيتي گسترده اي با عربستان داشته و به نوعي زير چتر حمايتي عربستان قرار مي گيرد. بحران بحرين در بستر شرايط جديد خاورميانه به وقوع پيوسته است و از ديد سعودي ها تداوم و موفقيت آن مي تواند منجر به تغييراتي پيرامون عربستان گردد. از نظر عربستان هرگونه قدرت گيري شيعيان در بحرين خطر را به دروازه هاي عربستان مي رساند و انقلاب مردمي آن مي تواند براي شيعيان عربستان در شرق اين كشور در مناطق الاحساء، قطيف و العواميه كه در مجاورت بحرين قرار دارد، نيز الهام بخش باشد. امري كه بر اساس منطق "انتشار پديده هاي جغرافيايي" شرايط لازم براي آن مهيا مي‌باشد. همساني فرهنگي و مذهبي، پيوستگي و مجاورت سرزميني و بي عدالتي منطقه اي و مذهبي از جمله اين شرايط است كه زمينه را براي ناآرامي در مناطق شرقي عربستان فراهم ساخته است. عربستان همچنين نگران روي كار آمدن يك دولت شيعه و متحد ايران در همسايگي خود است كه مي تواند سبب ارتقا موقعيت ايران در منطقه شود. لذا سعودي ها از همان آغاز اعتراضات مردم، خواستار سركوب آن بوده اند. سعودي ها با به كار گيري اهرم نظامي صحنه را ظاهرا به نفع خود تغيير دادند و به نوعي از تداوم آن ممانعت به عمل آوردند .
علاوه براين ساير كشورهاي عضو شوراي همكاري خليج فارس نيز با توجه به ماهيت حكومت‌شان كه حكومت‌هاي موروثي و پادشاهي هستند، طبيعي است كه در مقابل با انقلابي كه درصدد ايجاد تغيير در ساختارهاي موجود و به وجود آوردن تغييرات جديد باشد موضع گيري كنند. اين كشورها به خوبي واقفند كه هر گونه تغيير در همسايه كوچك خود، شهروندان اين كشورها را براي انجام تغييراتي مشابه تحت تأثير قرار خواهد داد و پايه هاي رژيم هاي پادشاهي و خودكامه اين كشورها را متزلزل خواهد كرد. .بنابراين شيخ نشين هاي حاشيه خليج فارس و عربستان سعودي با توجه به مشابه بودن ساختارهاي سياسي خود با آل خليفه در جهت مقابله با آن اقدام نمودند .
ب. رويكرد ملايم تركيه و عراق
رويكردهاي بازيگران منطقه‌اي و قدرت‌هاي فرامنطقه‌اي در خصوص تحولات بحرين با توجه به اهداف و منافع خاص هر يك از آنها در حوزه خليج فارس متنوع و متفاوت بوده است. با اين حال، در مجموع اغلب بازيگران به رغم تأكيد بر گفت‌وگو و مصالحه بين حكومت آل خليفه و مخالفان، خواستار حفظ ساختار موجود قدرت با برخي اقدامات اصلاحي هستند .
تركيه در طول يك دهه اخير تلاش كرده با بيرون ماندن از فضاي دو قطبي منطقه اي كه در يك سوي آن كشورهايي مانند جمهوري اسلامي ايران و سوريه قرار داشته و در طرف ديگر كشورهاي محافظه كار عربي قرار دارند، در جهت پيشبرد اهداف و منافع خود روابط خوبي با هر دو طرف برقرار كند. در مورد بحرين تركيه سعي كرده رويكرد متوازني را اتخاذ نمايد و هيچگاه خود را كاملاً در كنار يك جبهه قرار ندهد. بر اين اساس در مورد تحولات بحرين نيز مقامات ترك حفظ همزمان روابط و تعاملات با دو طرف به خصوص جمهوري اسلامي ايران از يك سو و كشورهاي عضو شوراي همكاري خليج فارس از سوي ديگر را در دستور كار قرار داده‌اند. رويكرد متوازن تركيه در راستاي منافع استراتژيك آن در سطح منطقه اي طراحي شده است. تركيه همانند عربستان سعودي و جمهوري اسلامي ايران، منافع فوري امنيتي در خصوص تحولات بحرين ندارد و بنابراين نيازمند اتخاذ رويكرد يك جانبه و كاملاً واضحي در قبال اين تحولات نيست. با اين حال مقامات آنكارا سعي كرده اند، مواضعي اتخاذ كنند تا ضمن حفظ منافع خود بر روابط اين كشور با طيف متنوعي از بازيگران بحران بحرين تأثيرگذاري منفي نداشته باشد. در مجموع اعضاي شوراي همكاري خليج فارس از رويكرد تركيه در خصوص تحولات بحرين رضايت دارند و شيخ خالد وزير امور خارجه بحرين با سفر به آنكار از مواضع تركيه قدرداني نمود .
در مجموع تركيه با توجه به تعقيب منافع تجاري و اقتصادي در روابط خود با دولت‌هاي شوراي همكاري خليج فارس، خواستار تغيير وضع موجود منطقه اي به صورت ناگهاني و به چالش كشيده شدن روابط استراتژيك خود با اين دولت ها با حمايت جدي از مخالفان بحريني نيست. با اين حال انتقادات نرم و ملايم تركيه به رويكردهاي خشونت آميز در قبال مخالفين تداوم دارد. چرا كه تركيه نيازمند حمايت قوي از رژيم آل خليفه نيست و اين امر وجهه دموكراتيك منطقه اي و بين المللي تركيه و روابط آن با جمهوري اسلامي ايران را با مخاطراتي مواجه مي‌كند. بر اين اساس است كه رويكرد كلي تركيه در خصوص تحولات بحرين را مي‌توان رويكردي متوازن با تمايل به حفظ وضع موجود با شيوه هاي مسالمت آميز تلقي كرد .
دولت عراق نيز بدليل محدوديت هايي كه در سطح منطقه اي و بين المللي دارد موضعي ملايم نسبت به تحولات بحرين اتخاذ كرده است. علاوه بر واكنش ها و محدوديت‌هاي عربي براي عراق، فشارهاي آمريكا بر مقامات عراقي نيز مي تواند عامل مهمي براي عدم موضع گيري قاطعانه مقامات عراقي در قبال حكومت آل خليفه باشد. با وجود واكنش ها و اقدامات اعتراضي مناسب مردم و سياست مداران شيعي عراق در خصوص تحولات بحرين، دولت عراق رويكرد منسجم و قاطعانه اي در اين خصوص اتخاذ نكرد. از جمله ملاحظات دولت عراق در عدم اتخاذ موضعي يكپارچه و قاطعانه، گذشته از شرايط و چالش هاي داخلي، شرايط منطقه اي خاص و محدوديت‌هاي آن در اين عرصه محسوب مي شود .
