الوقت- همزمان با درگیری ارتش صهیونیستی و حماس در غزه که تاکنون ده‌ها هزار شهید و زخمی برجای گذاشته است، رایزنی‌های منطقه‌ای برای توقف جنگ نیز تداوم دارد و در یکی از آخرین تحرکات سیاسی برای این منظور مصر با یک ابتکارعمل جدید برای پیشبرد مذاکرات صلح پا به میدان گذاشته است تا در صورت موافقت مقامات تل‌آویو و رهبران مقاومت فلسطین طرح صلح «سه مرحله‌ای» خود را اجرایی کند.
در مورد جزئیات این طرح مصری‌ها به صورت آشکار جزئیات کاملی اراده نکرده اند اما یک منبع فلسطینی درباره طرح صلح قاهره به روزنامه «الشرق» گفت:«مرحله اول شامل آتش‌بس کامل در سراسر غزه از سوی هر دو طرف است، طی آن نیروهای اسرائیلی به دور از جوامع مسکونی مستقر خواهند شد و اجازه می‌دهند شهروندان و خودروها و کامیون‌ها از جنوب غزه به شمال آن تردد کنند». این مقام فلسطینی توضیح داد که این اقدام همچنین شامل توقف همه انواع پروازهای هوایی اسرائیل از جمله هواپیماهای شناسایی است و این مرحله مصادف با افزایش ارائه کمک‌های بشردوستانه و امدادی از جمله به مناطق شمال نوار غزه است.
مرحله دوم شامل آزادی تمام سربازان زن بازداشت شده توسط حماس در ازای آزادی تعدادی از اسرای فلسطینی از سوی اسرائیل است.
مرحله سوم پیشنهاد اصلاح شده شامل مذاکراتی به مدت یک ماه در مورد آزادی تمامی سربازان اسیر توسط حماس در ازای آزادی تعدادی از اسیران فلسطینی خواهد بود و شامل خروج نیروهای اسرائیلی از غزه و امکان بازگشت آوارگان خواهد شد.
این منبع در خصوص عوامل تعیین کننده اجرای این ابتکار گفت که شامل یک آتش‌بس 48 ساعته قبل از شروع اجرای آن می‌شود تا فرصتی برای توافق بر سر اسامی آزاد شدگان در فاز اول و دوم فراهم شود.
به گزارش رویترز، این طرح همچنین شامل تشکیل یک «دولت تکنوکرات» است که مسئول مدیریت کمک‌های امدادی، بازسازی غزه و برگزاری انتخابات قانونگذاری است و اداره غزه و کرانه باختری را «برای یک دوره انتقالی» برعهده خواهد داشت تا اینکه جناح‌های فلسطینی اختلافات خود را حل کنند و روی طرحی برای برگزاری انتخابات ریاست جمهوری و پارلمانی توافق کنند.
طرح مصر درحالی مطرح شده است که در روزهای اخیر گفتگوهای غیرمستقیم بین تل‌آویو و رهبران حماس و جهاد اسلامی در قاهره به وقوع پیوسته است. در این باره یک مقام حماس به خبرگزاری فرانسه گفت:«روز جمعه یک هیئت بلندپایه از دفتر سیاسی حماس به قاهره سفر می‌کند تا با مقام‌های مصری دیدار و پاسخ گروههای فلسطینی از جمله ملاحظات درباره این طرح را ارئه کند».
استقبال ظاهری صهیونیست‌ها و امتناع فلسطینی‌ها
از آنجا که مفاد طرح صلح مصر بیشتر به نفع رژیم صهیونیستی است، مقامات این رژیم از آن استقبال کرده‌اند. مقامات صهیونیستی به روزنامه «وال استریت ژورنال» گفتند که کابینه جنگ اسرائیل عصر دوشنبه برای بررسی پیشنهاد ارائه شده از سوی مصر برای پایان دادن به جنگ غزه تشکیل جلسه داد. دنی دانون، نماینده سابق رژیم صهیونیستی در سازمان ملل هم گفت که تل‌آویو آماده است تا در مورد بخش اول طرح مربوط به آزادی اسرا در ازای اسرای فلسطینی گفتگو کند. دانون تاکید کرد:«دولت اسرائیل به طور جدی پیشنهاد مصر را بررسی می‌کند، زیرا از فرصتی برای آزادی اسرا استقبال می‌کند».
با توجه به اینکه ارتش اسرائیل در سه ماه گذشته نتوانسته اطلاعاتی از مخفیگاه اسرای خود در غزه پیدا کند و امیدی برای بازگرداندن آنها نیز ندارد، لذا سعی دارد از مسیر آتش‌بس بتواند اسرای صهیونیستی را آزاد کند. چرا که موج فشارهای داخلی برای بازگرداندن 129 اسیر باقی مانده در غزه همراه با تعداد بالای سربازان صهیونیستی کشته شده در عملیات زمینی که به 160 نفر رسیده، در حال افزایش است و کابینه نتانیاهو زیر تیغ انتقادات گسترده‌ای قرار دارد.
در همین راستا، بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر صهیونیستی در دیدار روز پنجشنبه خود با خانواده‌های اسرا تایید کرد که تماس‌های مستمری در خصوص مذاکرات برای بازگرداندن اسرا از غزه وجود دارد، اما نمی‌تواند جزئیات را فاش کند. چند روز پیش، رادیو ارتش صهیونیستی فاش کرد که دولت نتانیاهو اخیراً یک مقام ارشد را به قاهره فرستاده است تا به توافقی مبادله اسرا با حماس دست یابد.
علاوه بر این اظهارات روزهای اخیر صهیونیست‌ها نشان می‌دهد که مقامات تل آویو برای افزودن برخی مفاد دیگر به طرح ابتکاری مصر با رهبران قاهره در حال رایزنی هستند. در این رابطه یوآو گالانت، وزیر جنگ صهیونیستی روز چهارشنبه مدعی شد که با دولت مصر در حال مذاکره هستند تا طرح ساخت یک دیوار بتنی هوشمند در زیرزمین میان غزه و مصر را احداث کنند که با کمک مالی آمریکا ساخته خواهد شد. روزنامه اسرائیلی یدیعوت آحارانوت نیز در این خصوص نوشت:«این دیوار ۱۳ کیلومتری مجهز به فناوری‌های پیشرفته حس‌گر و دوربین و دیگر ابزارها برای ممانعت از حفر تونل میان غزه و مصر خواهد بود و اطلاعات روزانه را در خصوص تردد اطراف دیوار و عملیات‌های احتمالی حفر تونل به طرفین اسرائیلی و مصری خواهد داد».
هر چند مصری‌ها تلاش می‌کنند تا جنگ در غزه را متوقف کرده و از وخامت بیشتر اوضاع انسانی و تشدید بحران جلوگیری کنند اما به نظر می‌رسد که کابینه تندرو صهیونیستی که با انتقادات و فشارهای گسترده داخلی رو به رو است حاضر نیست بدون کسب دستاورد از میدان جنگ عقب بنشیند و به همین دلیل نتانیاهو با وجود شکستهای مکرر ارتش صهیونیستی از حماس اخیراً با مطرح کردن سه شرط خیالبافانه «نابودی حماس، خلع سلاح کامل و ریشه کن شدن افراط گرایی» برای متوقف کردن حملات به غزه، چشم انداز رسیدن به صلح در روزهای پیش رو را با ابهام جدی رو به کرده است.
اما از سوی دیگر گروههای مقاومت فلسطینی نیز استقبال چندانی از طرح مصر نکرده‌اند. به گزارش روزنامه الشرق الاوسط، عزت الرشق، یکی از اعضای دفتر سیاسی حماس گفت:«هیچ مذاکره‌ای با اسرائیل جز پس از توقف همه‌جانبه جنگ در غزه انجام نخواهد شد». الرشق در بیانیه‌ای با بیان اینکه رهبری حماس به دنبال توقف جنگ اسرائیل علیه غزه به طور کامل و نه موقت است، خاطرنشان کرد:«مردم فلسطین برای مدت کوتاهی منتظر آتش‌بس موقت و آرامش نسبی نیستند و پس از آن تجاوزات ادامه می‌یابد».
دو منبع امنیتی مصر به رویترز گفتند که حماس و جهاد اسلامی پیشنهاد مصر برای کنار گذاشتن کنترل غزه در ازای آتش‌بس دائمی را رد کردند. این دو منبع گفتند که مصر پیشنهاد برگزاری انتخابات را داده و در عین حال به حماس تضمین می‌دهد که اعضای آن تحت تعقیب یا پیگرد قرار نخواهند گرفت، اما حماس از دادن هرگونه امتیازی به جز آزادی اسرا خودداری کرد. یک مقام مصری هم گفت که جهاد اسلامی اصرار دارد که هرگونه مبادله اسرا باید بر اساس اصل «همه برای همه» باشد، یعنی «آزادی همه اسرای غزه در ازای آزادی همه فلسطینی‌های زندانی در اسرائیل».
اسامه حمدان، عضو حماس در لبنان در مورد ابتکارات ارائه شده در مورد آتش‌بس، گفت که ایده‌های زیادی وجود دارد که حماس بر اساس تمایل خود با آنها برخورد می‌کند و این جنبش از همه ایده‌هایی که ممکن است به توقف کامل جنگ منجر شود، استقبال می‌کند.
حماس و جهاد اسلامی در هفته‌های اخیر بارها اعلام کرده‌اند که آزادی اسرای صهیونیست در صورت توقف کامل جنگ و آتش‌بس پایدار و همچنین آزادی تمام اسرای فلسطینی انجام خواهد شد. گروههای مقاومت به تعهدات دشمن صهیونیستی هیچ اعتمادی ندارند و باتوجه به اظهارات نتانیاهو و وزرای تندرو دولت اسرائیل، مبنی بر ادامه جنگ تا نابودی حماس، رهبران مقاومت می‌دانند که در صورت آزادی همه اسرای صهیونیست که در حال حاضر تنها برگ برنده حماس است، ارتش صهیونیستی به حملات و جنایات خود ادامه داده و می تواند شکست جبران ناپذیر از عملیات طوفان الاقصی را در صحنه رسانه ای و تبلیغاتی با پیروزی تغییر دهد.
جالب توجه آنکه در ضلع سوم ماجرا نیز گروههای فلسطینی مستقر در کرانه باختری هم نظر مساعدی نسبت به طرح مصر ندارند. کمیته اجرایی سازمان آزادیبخش فلسطین (ساف) روز سه‌شنبه نشستی را به ریاست محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان درباره ابتکارعمل چند مرحله‌ای برای آینده فلسطین که شامل تشکیل دولتی فلسطینی برای مدیریت کرانه باختری و غزه به دور از ایفای نقش سازمان ساف می‌شود، برگزار کرد و مخالفت خود را با چنین ابتکارعملی اعلام نمود و تصمیم گرفت کمیته‌ای از اعضای خود تشکیل دهد تا خطرات ناشی از چنین ابتکار عملی را پیگیری کند؛ چراکه به اعتقاد آن این اتفاق بر منافع عالی ملت فلسطین و حقوق مسلم ملی آنها تأثیر می‌گذارد.
احمد مجدلانی، عضو کمیته مرکزی ساف در این باره گفت:« این ابتکار از تشکیل دولت و آغاز گفت‌وگو خالی شده است، با توجه به اینکه چشم‌انداز ما روشن است و آن دستیابی به یک راه‌حل سیاسی است که به اشغالگری اسرائیل پایان دهد». محمود عباس خواستار واگذاری اداره غزه به تشکیلات خودگردان است اما دولت نتانیاهو و گروههای مقاومت به شدت با آن مخالف هستند.
خوانش مقاومت از طرح مصر؛ صلح به قیمت تسلیم
نکته مهمی که در طرح مصر وجود دارد، قدرت زدایی از گروههای مقاومت در غزه است. رهبران دو جنبش اصرار دارند که آینده غزه پس از جنگ باید توسط خود فلسطینی‌ها تعیین شود و نه بر اساس دستورات خارجی. دو منبع امنیتی مصری به رویترز گفتند که مصر پیشنهاد می‌کند که حماس و جهاد اسلامی در ازای آتش‌بس دائمی، قدرت را در غزه کنار بگذارند. به همینن دلیل است که مذاکرات رهبران حماس و جهاد اسلامی در قاهره تاکنون هیچ نتیجه ملموسی در پی نداشته است. دیا رشوان، رئیس سرویس اطلاعات دولتی مصر هم روز پنجشنبه گفت که قاهره هنوز هیچ پاسخی از سوی مقاومت فلسطین و اسرائیل به پیشنهاد خود برای پایان دادن به خونریزی در غزه دریافت نکرده است.
اسرائیل می‌خواهد این دو جنبش را نابود کند و دستیاران نتانیاهو گفتند که این به معنای از بین بردن توانایی‌های نظامی و اداری دو گروه و «رادیکال‌زدایی» ساکنان نوار غزه است. صهیونیست‌ها به این جمع‌بندی رسیده‌اند تا زمانی که فلسطینیان سلاح در دست داشته باشند، امنیت برای شهرک‌نشینان رویایی دست نیافتنی خواهد بود و سعی دارند برای همیشه از دست گروههای مقاومت خلاص شوند. اما ماحصل 75 سال جنایات صهیونیست‌ها در سرزمین‌های اشغالی همه فلسطینی‌ها را به این قطعیت رسانده که تنها راه بیرون راندن اشغالگران از سرزمین مادری، مبارزه مسلحانه است و آنها به هیچ وجه تنها ابزار قدرت خود را به زمین نخواهند گذاشت. زیرا سلاح مقاومت در سالهای اخیر به عامل بازدارنده در برابر اشغالگران تبدیل شده است و در نبود این بازوی قدرتمند، راست‌های افراطی پروژه کوچ اجابری فلسطینیان از غزه و کرانه باختری و توسعه شهرک‌سازی‌ها را تسریع خواهند کرد.
به رغم تلاش‌های مصر برای پایان دادن به جنگ در غزه و ارائه ابتکارهای جدید سیاسی برای اداره این باریکه، اما موانع جدی بر سر آن وجود دارد که تحقق آنرا در هاله‌ای از ابهام فرو برده است. زیرا نابودی حماس و خلع سلاح مقاومت که صهیونیست‌ها روی آن پافشاری می‌کنند، با منطق مقاومت در تضاد است و به هیچ وجه توانمندی‌های چند دهه‌ای خود در عرصه نظامی را که با خون دل به دست آمده، به راحتی تقدیم دشمن نخواهد کرد. همچنین نادیده گرفتن وضعیت شهرک‌سازی های غیرقانونی رژیم صهیونیستی در کرانه باختری و تجاوزات مکرر به مسجدالاقصی موضوعاتی است که مقاومت فلسطین آن را یکی از اهداف اصلی دست بردن به عملیات طوفان الاقصی اعلام کرده و به دنبال کشاندن این موضوعات به هرگونه طرح صلح جامع با صهیونیست‌ها است، که طرح مصر فاقد آن است.
نکته مهم دیگر ادغام حماس با گروهه‌ایی مانند فتح برای تشکیل دولت ملی فلسطین است که تجربه دو دهه اخیر نشان داد که تشکیلات خودگردان حاضر نیست با رهبران مقاومت در یک جبهه واحد بایستد. حماس هم تاکنون مدل تشکیلات خودگردان را رد کرده و می‌گوید که این مدل نتوانسته کشور مستقل فلسطینی ایجاد کند و از زمان امضای توافقنامه اسلو در سال 1993 به تضعیف فلسطینی‌ها کمک کرده است. رهبران حماس، عباس را فردی سازشگر می‌دانند و همکاری با آنرا خیانتی به آرمان‌های فلسطین در نظر می‌گیرند.
