الوقت- در آستانه فرا رسیدن ماه مبارک رمضان، یکی از رویدادهای برجسته ای که هر ساله در این ماه مورد توجه مسلمانان بویژه در کشورهای عربی قرار می‌گیرد سریالهای تلویزیونی ویژه ای است به مناسبت این ماه پخش می‌شود. در همین رابطه، شبکه تلویزیونی mbc عربستان سعودی در سکوت خبری سریالی را به نام «معاویه بن ابوسفیان» تولید کرده که قرار است در ماه مبارک رمضان از تلویزیون سعودی پخش شود.
آنگونه که رسانه‌های عربی گفته‌اند 100 میلیون دلار برای ساخت این سریال هزینه شده است. صرف هزینه گزافی برای ساخت چنین سریالی از سوی سعودیها توجه تحلیلگران را به خود جلب کرده و معتقدند که این اقدام عربستان به دور از اغراض سیاسی نیست.
آنطور که رسانه‌های عربی مدعی شده‌اند، کارگردان سریال معاویه، طارق العریان کارگردان فلسطینی- مصری است. او فرزند ریاض العریان، تهیه‌کننده فلسطینی سینماست که به مصر مهاجرت کرد و علاقه زیادی به تهیه فیلم‌هایی با موضوع تاریخ اسلام داشت و نویسنده سریال معاویه، خالد صالح روزنامه‌نگار مصری است. تولید سریال معاویه از سال ۲۰۲۲ آغاز شد و فیلمبرداری آن در تونس انجام می‌شود. این سریال از پربازیگرترین مجموعه‌های تلویزیونی عربی است که در آن بازیگرانی مانند «ایمن زیدان»، «لوجین اسماعیل»، «ایاد نصار»، «اسما جلال» و «سامر المصری» بازی می‌کنند و مجموعه بازیگران و عوامل سریال معاویه از چندین کشور عربی هستند.
این سریال قرار است به وقایع مهم تاریخ اسلام از جمله کشته شدن خلیفه سوم، خلافت امام علی (ع) تا زمان شهادت آن حضرت و به امامت رسیدن امام حسن (ع) و همچنین شهادت ایشان تا واقعه کربلا و شهادت امام حسین (ع) را به تصویر بکشد.
عربستان که تاکنون فیلم و سریال تاریخی تاثیرگذاری نساخته است و توان چنین کاری را هم ندارد، بر روی یکی از جنجالی‌ترین شخصیت‌های تاریخ اسلام متمرکز شده است. چرا که خوی و خصلت اشرافی‌گری معاویه که در تاریخ اسلام زبانزد است، با آن چیزی که خاندان مستبد آل سعود اکنون در عربستان حکومت می‌کنند مو نمی‌زند و انتخاب زندگی معاویه، به نوعی در راستای مشروعیت سازی بر رژیم مستبد و تمامیت خواه عربستان انجام می‌شود.
ساختار حکومتی عربستان سعودی هم شبیه حکومتی است که معاویه در دوران خلافت نامشروع خود تشکیل داده بود و به نوعی این سریال قصد دارد افکار عمومی عربستان را با ساختار غیردموکراتیک این کشور همراه کند. عربستان سعی دارد حکومت نامشروع معاویه را برحق جلوه داده و امام علی (ع) را در جهان سنی منفور کند. ریاض همین سناریو را در سالهای اخیر در عرصه آموزشی هم اجرا کرده و با تغییر مفاد کتابهای درسی در مدارس، متون یهود ستیزی را لغو کرده تا از رژیم صهیونیستی چهره‌ای خوب را به تصویر بکشد.
شبکه mbc در سالهای گذشته نیز سریال «ام هارون» و «مخرج 7» را روی آنتن برد که به دلیل تلاش برای قبح زدایی از عادی‌سازی روابط با رژیم صهیونیستی جنجال زیادی به پا کرد. سریال ام هارون درباره سرگذشت تاریخ یهود در کشورهای عربی خلیج فارس با تمرکز بر قصه زنی یهودی است که پس از سفرهای بسیار سرانجام در بحرین امروزی ساکن و به پرستاری مشغول می‌شود،
عربستان تحت هدایت محمد بن سلمان ولیعهد این کشور، در سالهای اخیر تلاش کرده با اصلاحات به ظاهر مدرن و متاثر از فرهنگ غربی، کشور را از ساختار سنتی به مدرنیته رهنمون سازد و در این رابطه در عرصه فرهنگی و سینما هم اقداماتی را اجرا کرده است.
مقامات ریاض که در سالهای گذشته میلیاردها دلار برای برهم زدن اتحاد بین کشورهای اسلامی هزینه کرده‌اند، این بار هم در عرصه سینما این ولخرجی را انجام داده‌اند.
در سال 96 عربستان ممنوعیت‌ها در حوزه سینما را لغو و آنرا آزاد کرد تا کارگردانان به راحتی بتوانند سریال‌ها و فیلمهای تلویزیونی را تولید کنند، البته فیلم‌هایی که با سیاستهای رژیم مستبد عربستان همسو باشد و سریال معاویه هم در این راستا تولید شده است.
قبح زدایی به تصویر کشیدن شخصیت امام علی (ع)
نکته قابل تامل و جنجالی در این سریال نقش انتخاب شده برای شخصیت امام علی (ع) است که برای اولین بار در تاریخ سینما به نمایش گذاشته خواهد شد. این درحالی است که در فیلم «محمد رسول‌الله (ص)» که پنج دهه پیش توسط مصطفی عقاد، کارگردان مصری-آمریکایی ساخته شده بود نقش پیامبر اکرم (ص) و امام علی (ع) نشان داده نمی‌شد و به جای شخصیت واقعی از لنز دوربین استفاده شد. در واقع به خاطر جایگاه والایی که این دو معصوم در تاریخ اسلام دارند، کارگردان فیلم به خود اجازه نداده بود تا تصویری از آنها نشان دهد. در فیلمهای تاریخی هم که در ایران ساخته شده است، تصاویر واقعی امامان معصوم هیچ گاه نشان داده نمی‌شود ولی وهابی‌ها که اعتقادی به امامت حضرت علی (ع) ندارند و ایشان را فقط رهبر شیعیان جهان می‌دانند، سعی دارند با این اقدام سخیفانه قبح این ماجرا را شکسته و مسیر را برای تقدس‌زایی از امام بزرگ شیعیان هموار سازند.
عربستان عامدانه این سریال تاریخی را ساخته است تا چالش برانگیزترین شخصیت در مقابل امام علی (ع) را که عامل شکلگیری بزرگترین فتنه‌ها در صدر اسلام بود تطهیر کند. تطهیر چهره ظالمانه معاویه از سوی سعودیها درحالی است که او حکومت را با فریب و نیرنگ از امام حسن (ع) غصب کرده بود و خلافت او مشروع نبود و حتی بیشترین تحریفها در تاریخ اسلام در زمان معاویه انجام شد و حال عربستان سعی دارد این چهره منفور را فردی پاک و دیندار نشان دهد که عمر خود را برای خدمت به اسلام و مسلمین صرف کرده است.
واکنشها به سریال فتنه‌گرانه
ساخت این سریال چالش برنگیز موجی از انتقادها را در پی داشته است و مقتدی صدر، رهبر جریان صدر عراق در بیانیه‌ای خواستار جلوگیری از پخش سریال معاویه شده است و با شبکه ام بی سی عربستان هم در این زمینه تماس گرفته است. صدر در توییتی نوشت:«نمایش این سریال با سیاستهای میانه‌رو جدید که توسط پادشاهی عربستان دنبال می‌شود در تضاد است».
صدر پخش این سریال را توهین به احساسات گروهی از مسلمانان دانست و گفت:«نیازی به جریحه‌دار کردن احساسات برادران مسلمان خود در شرق و غرب زمین نیست، من یکی از ناصحین شما هستم». شبکه شعائر عراق نیز اعلام کرد که بنابه درخواست شورای رسانه و ارتباطات این کشور پخش هرگونه سریال تاریخی با محتوای جنجالی را از فهرست برنامه‌های ماه رمضان خود خارج می‌کند.
تصویری که قرار است از معاویه در این سریال به تصویر کشیده شود، برخلاف واقعیتهای تاریخی است و به همین دلیل یک کاریکاتوریست معروف جهان عرب، کاریکاتوری در این باره کشیده و این سریال را مورد تمسخر قرار داده و سیاست سعودی را سفیدنمایی یکی از سیاه‌ترین شخصیت‌های تاریخ اسلام دانسته است.
از سوی دیگر، کاربران عرب‌زبان شبکه‌های اجتماعی هم پخش سریال معاویه را آغازگر فتنه مذهبی می‌دانند. آنها با یادآوری رفتار و منش غیراخلاقی معاویه در ایجاد فتنه در خلافت اسلامی و غصب حکومت و تبدیل آن به سلطنت، پخش سریال معاویه را همان سیاست معاویه بن ابوسفیان می‌دانند. یک کاربر یمنی نوشته است: «عربستان کشوری است که یمن را محاصره کرده، با لبنان دشمن است، از عراق کینه دارد و مخالف سرسخت ایران است. طبیعی است برای شخصیتی سریال تولید کند که واقعیتهای سعودی را منعکس می‌کند».
استقبال صهیونیستها از سریال معاویه
صهیونیستها که از هر گونه تنش سیاسی و دینی در بین مسلمانان استقبال می‌کنند این بار هم ساخت سریال معاویه را به فال نیک گرفته و سعی کردند در میان موج انتقادات عربی از سعودیها حمایت کنند. شبکه تلویزیون «کان» صهیونیستی در گزارشی به موضوع ساخت سریال معاویه پرداخت و کارشناس این شبکه پخش این سریال را عاملی برای تشدید اختلافات مذهبی میان اهل تسنن و تشیع اعلام کرد و به خاطر ساخت این سریال جنجالی به مقامات سعودی تبریک گفته است. حمایت صهیونیستها از سریال معاویه، درحالی است که مقامات این رژیم تلاش می‌کنند تا به هر نحوی شده روابط خود را با عربستان عادی سازی کنند و اتخاذ چنین مواضعی می‌تواند در نزدیکتر کردن دو طرف به یکدیگر موثر باشد.
یک کاربر عرب در توئیتر با اشاره به گزارش شبکه تلویزیونی رژیم صهیونیستی از سریال معاویه می‌نویسد: «دشمن صهیونیستی از طریق شبکه‌های خود در مورد سریال معاویه صحبت و از آن تعریف می‌کند و به عربستان برای ساخت این سریال رحمت می‌فرستد. معاویه یک روش و عمل سیاسی است، معاویه زیرک است و از کثیف‌ترین ابزار‌ها برای رسیدن به هدف ابایی ندارد».
ساخت اینگونه سریالهای حساسیت زا با هدف فتنه انگیزی و ایجاد شکاف بین مسلمانان انجام می‌شود تا وحدت جهان اسلام را از بین ببرد. چرا که اتحاد جهان اسلام تهدید جدی برای موجودیت جعلی رژیم صهیونیستی به شمار می‌رود و این رژیم به هر حربه‌ای متوسل می‌شود تا تفرقه در بین مسلمانان را تشدید کنند. سعودیها به جای اتحاد با ایران و کشورهای عضو محور مقاومت، که دشمن اسرائیل هستند در یک دهه گذشته در اردوگاه صهیونیستها قرار گرفته و در سه سال گذشته نیز پروژه عادی سازی روابط با رژیم اشغالگر را کلید زده است تا اعراب را به سمت تعامل با تل‌آویو سوق دهد. زیرا هر چه کشورهای عرب بیشتری روابطشان را با رژیم صهیونیستی عادی سازی کنند، امنیت سرزمینهای اشغالی و منافع صهیونیستها در منطقه بیشتر تامین خواهد شد.
اقدام جدید عربستان در شرایطی انجام می‌شود که این کشور از هفت سال پیش روابط خود را با ایران قطع کرده و سیاست تنش را با رقیب خود در پیش گرفته است و زمان ساخت این سریال را با برنامه قبلی طراحی کرده است تا تحولات کنونی جهان اسلام را با واقعیتهای تاریخی اسلام یکسان و مشابه جلوه داده و به خیال خود سیاستهایش را در برابر ایران مشروع تلقی کند.
از آنجا که آمریکا و رژیم صهیونیستی همیشه دنبال تفرقه بین مسلمانان بوده‌اند تا امنیت رژیم جعلی در منطقه را تضمین کنند، این بار هم از دریچه فرهنگی وارد شده‌اند، تا با این سریالهای انحرافی به جهانیان نشان دهند که از صدر اسلام مسلمانان بایکدیگر دشمن بوده‌اند. صهیونیستها و آمریکاییها درصددند شیعیان را عامل اصلی تفرقه و اختلاف در جهان اسلام معرفی کنند و در حال حاضر هم که ایران بزرگترین کشور در جهان شیعه به شمار می‌رود و دشمن درجه یک رژیم صهیونیستی و آمریکا در منطقه و جهان است، با استنادات دروغین تاریخی و تطبیق دادن آن با شرایط کنونی، ایران را عامل بحران‌ساز در کشورهای اسلامی معرفی کنند و این مسئله هدفمند انتخاب شده است و اجرای پروژه را به عربستان به عنوان مدعی رهبری جهان عرب داده‌اند تا از موج واکنشهای اسلامی در امان باشند. زیرا ساخت این سریال توسط آمریکا و رژیم صهیونیستی همه جهان اسلام را به واکنش وامی‌داشت و تاثیر چندانی در بین افکارعمومی اعراب برجای نمی‌گذاشت ولی اجرای طرح فتنه از سوی ریاض، حجم واکنشها را کاهش می‌دهد.
