الوقت- با گذشت نزدیک به یکسال از جنگ اوکراین، ولودیمیر زلنسکی، رئیس جمهور این کشور مثل روزهای اول درگیری همچنان به سوی غربیها چشم دوخته و خواستار تجهیز کشورش به سلاحهای جدید است. هر چند آمریکا و کشورهای اروپایی در هفتههای اخیر بر روی ارسال تانکهای جدید به متحد خود توافق کردهاند اما با این حال حاضر نیستند درب زرادخانه نظامی خود را کاملاً به روی کیف باز کنند.
در روزهای اخیر زلنسکی از آمریکا خواسته بود تا جنگندههای اف- 16 را به کییف تحویل دهد تا بتوانند موازنه را به نفع خود تغییر دهند اما در کاخ سفید گوش شنوایی به این اصرارها وجود ندارد. جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا روز سهشنبه گفت که این کشور جنگنده اف-۱۶ به اوکراین نمیدهد. دولت انگلیس هم با بیان اینکه به حمایتهایش از کییف ادامه میدهد اما ارسال جنگنده را غیرممکن دانست. اولاف شولتز، صدر اعظم آلمان نیز با ابراز نگرانی از تشدید تنش غرب با روسیه، تاکید کرده که این کشور هرگز جنگنده به اوکراین نمیدهد. اوکراین قصد دارد از این هواپیماهای جنگی برای ایجاد موازنه هوایی و حمله به مواضع روسیه استفاده کند اما رهبران غرب دست رد به سینه این کشور زدهاند.
مقامات اوکراینی مدعی هستند که اگر همزمان با تانکهای «لئوپارد2 و آبرامز 1» جنگنده و موشکهای دوربرد هم ارسال شود، این تسلیحات نقش تعیین کننده در وضعیت جنگی خواهد داشت اما آمریکا و اروپا تسلیحات گلچین شده را به کییف تحویل خواهند داد. طبق توافقات انجام شده، قرار است 14 فروند تانک لئوپارد 2 از آلمان و 31 تانک آبرامز 1 از آمریکا به اوکراین ارسال شود اما هنوز بر سر ارسال تانکها تردید وجود دارد و آلمان و آمریکا گفتهاند تا چند ماه آینده این اقدام عملی نخواهد شد.
نشریه پولیتیکو در این باره نوشته است که تحویل تانکهای آبرامز به اوکراین شاید سالها زمان ببرد، چرا که تعدادی از کشورها در سالهای اخیر به آمریکا سفارش تولید آنرا دادهاند و اولویت تحویل با خریداران قبلی است و در حال حاضر هم آمریکا توان تولید انبوه را ندارد. بر اساس این گزارش، آمریکا تانکهای جدید را قرار است از صنایع تسلیحاتی خریداری کرده و پس از نوسازی به اوکراین تحویل دهد و به همین خاطر این تانکها با توجه به محدودیتهای صنعتی برای به روزرسانی آنها احتمالا تا ماهها و شاید سالها وارد میدان جنگ نشوند.
تداوم ارسال تسلیحات به اوکراین با نبود دورنمای روشن از پایان درگیریها، آمریکا و متحداشن را در شرایط سختی قرار داده است. از اواسط جنگ اوکراین اخباری از کاهش ذخایر تسلیحاتی آمریکا و اروپاییها منتشر شد و در این مدت مقامات غربی بارها به این مسئله اشاره کردهاند. بسیاری از سلاحهایی که آمریکا به اوکراین داده، اکنون در داخل آمریکا با کمبود مواجه شده است و به گفته کارشناسان نظامی، برای جایگزین کردن و تولید تسلیحات جدید سه سال زمان لازم است. اعضای ناتو به این نتیجه رسیدهاند که درگیریها در اوکراین به این زودی تمام نخواهد شد و اگر بخواهند همه تسلیحاتشان را در اختیار کییف قرار دهند در آینده با چالشهای جدی مواجه خواهند شد.
مأیوس از پیروزی اوکراین
با اینکه زلنسکی مدعی است که اگر تسلیحات قدرتمندی در اختیار داشته باشد، در آینده نزدیک میتوانند روسها را شکست دهند اما اربابان غربی آن، چندان به این وعدهها اعتقادی ندارند. غربیها تاکنون بیش از 100 میلیارد دلار به اوکراین کمک کردهاند و دهها میلیارد دلار هم قرار است تا ماههای آینده ارسال شود اما با این حال هیچ تغییری در روند تحولات میدانی به وجود نیامده و اوکراین 15 درصد از سرزمین خود را از دست داده است.
از سوی دیگر، درحال حاضر اوکراین بسیاری از نیروهای نظامی خود را از دست داده و از این حیث در وضعیت بدتری قرار دارد اما در مقابل، روسیه 300 هزار نیروی ذخیره خود را بکار گرفته تا موقعیت خود را در برابر دشمن تقویت کند. همچنین به گفته روسها، کارخانههای تسلیحاتی روسیه سه شیفت کار میکنند تا تسلیحات مورد نیاز جبهه را تامین کنند و از این رو برآوردهای غربیها در مورد محبور شدن مسکو به عقبنشینی در صورت ادامه یافتن جنگ غلط از آب درآمده است.
روسیه گفته تانکهای آمریکا و اروپا را قبل از اینکه به کییف برسند منهدم خواهد کرد و روش مقابله با آنها را هم طراحی کرده است. حتی یک شرکت سازنده تسلیحات شیمیایی روسیه برای نخستین سربازی که تانکهای آبرامز و لئوپارد را نابود کرده یا به غنیمت بگیرند، ۷۰ هزار دلار جایزه تعیین کرده است. مقامات کرملین گفتهاند که در شرایط کنونی که غربیها بر طبل جنگ با مسکو میکوبند، حرف زدن از صلح و نشستن پشت میز مذاکره معنایی ندارد.
ارسال مداوم تسلیحات به اوکراین هم بر این اساس انجام میشود که از ابتدا وعده داده بودند کییف را در برابر روسها تجهیز خواهند کرد هر چند این جنگ سالها ادامه داشته باشد. از اینرو، سیل گسترده کمکهای نظامی با هدف شکست روسیه انجام نمیشود و رهبران کاخ سفید تلاش میکنند تا از این بحران خودساخته برای بالا بردن هزینههای روسیه استفاده کنند. به باور غربیها، تداوم درگیریها همزمان با تحریمهای گسترده، به مرور سبب تضعیف قدرت نظامی و اقتصادی روسیه خواهد شد و این پیروزی بزرگی برای اعضای ناتو است.
جلوگیری از جنگ جهانی سوم
غربیها از این نگران هستند که اوکراین از تسلیحات آنها برای حمله به خاک روسیه استفاده کند و دلیل اصلی مخالفت آلمان با ارسال تانک هم این مسئله بود و رئیس جمهور فرانسه هم گفته که کییف نباید با تسلیحات ما به روسیه حمله کند. روسیه تحویل تسلیحات جدید را به عنوان مشارکت مستقیم ناتو در جنگ تلقی میکند و گفته که اوکراین به نیابت از ناتو با روسها میجنگد. روسیه بارها هشدار داده است که که حمله به تمامیت ارضی این کشور عبور از خط قرمزها است که با پاسخ کوبنده مواجه خواهد شد.
آمریکا و متحدانش میدانند که اگر موشکهای بالستیک و جنگندههای پیشرفته را در اختیار اوکراین قرار دهند، ممکن است سطح درگیریها بالا گرفته و روسیه را به اتخاذ تصمیمات جدید وادار کند. روسیه بارها هشدار داده که ارسال تسلیحات نه تنها کمکی به روند صلح نخواهد کرد بلکه تنشها را تشدید میکند. روسها تهدید کردهاند که تلاش ناتو برای شکست این کشور عواقب ناگواری را خواهد داشت و ممکن است برای مقابله با این تهدیدات به سلاح هستهای متوسل شوند. دیمیتری مدودف، معاون رئیس شورای عالی امنیت روسیه گفته که قدرتهای هستهای در هیچ جنگی شکست نخوردهاند. روسها حتی با یادآوری حملات ناپلئون بناپارت و آدولف هیتلر به خاک روسیه که به شکست این امپراتوریها منجر شد، به آمریکا و اروپا هشدار دادهاند که در سومین نبرد هم پیروز خواهند شد.
باتوجه به مواضع هشدارآمیز روسها و ترس از افزایش تنشها، غربیها سعی دارند تا از وقوع جنگ جهانی سوم که با ورود سلاحهای هستهای به بازی، هیچ برندهای در آن وجود نخواهد داشت جلوگیری کنند و ناتو هم بارها گفته که دنبال رویارویی مستقیم با مسکو نیست. مقامات و ناظران غربی هم تاکید دارند که نباید روسیه را گوشه رینگ بیندازند، زیرا ممکن است مثل گربه گیر افتاده به همه چیز چنگ بیندازد.