الوقت- تلاش برای تشکیل دولت جدید لبنان با انتخاب حسام دیاب از سوی جناح اکثریت پارلمان وارد مرحله جدیدی شده است. او هفته گذشته توانست از مجموع 128 نماینده پارلمان رای 69 نفر را به دست اورد. دیاب چهارمین نامزد پشت نخست وزیری از اکتبر گذشته و پس از استعفا حریری است. نخستین گزینه محمد الصفدی وزیر پیشین اقتصاد بود که توسط معترضان عصبانی رد شد. گزینه دوم بهیج طباره وزیر سابق دادگستری بود که به دلیل سن بالا رد صلاحیت شد و سپس تاجر معروف سمیر الخطیب مجبور شد نامزدی خود را پس بگیرد پس از انکه فهمید سعد حریری او را تأیید نمی کند.
با این حال علی رغم تاکید چندین باره دیاب بر تشکیل دولتی تکنوکراتیک، متخصص و غیرسیاسی و تلاش برای خارج کردن لبنان از بحران موجود، سعد الحریری نخست وزیر پیشین و رئیس جریان المستقبل که دارای ۱۸ کرسی در پارلمان می‌باشد از عدم مشارکت جریان متبوعش در کابینه دیاب و مخالفت با کابینه تحت رهبری او خبر داده است. حریری، دیاب را گزینه جبران باسیل و جریان رقیب یعنی ۸ مارس دانسته و تاکید کرده است که در هیچ دولتی که باسیل رهبر جریان آزاد ملی حضور و نفود داشته باشد مشارکت نخواهد کرد.
این موضع گیری حریری که می تواند، هم بواسطه حضور هواداران وی در خیابان‌ها و هم به سبب همراه کردن بخش دیگری از فراکسیون های پارلمانی همانند قوات لبنانی به رهبری سمیر جعجع و سوسیالیست ترقی خواه به رهبری ولید جنبلاط علیه، کار تشکیل کابینه توسط دیاب را با چالش مواجه سازد با مواضع گذشته او در مورد عدم تمایل به نخست وزیری مجدد و حمایت از تشکیل دولت تکنوکراتیک همخوانی ندارد. لذا این سوال مطرح است که چرا حریری با دیاب که پیشتر یکی از اعضا کابینه حریری بوده مخالفت می‌کند؟
تغییر معادلات سیاسی لبنان
پس از جنگ داخلی 15 ساله، هندسه و شبکه مناسبات قدرت در لبنان بر اساس توافقنامه طائف تنظیم شده است که بر مبنای تعیین سهم تمامی اقوام و مذاهب از قدرت سیاسی و مناصب حکومتی می باشد. در این تقسیم بندی پست نخست وزیری به اهل سنت لبنان واگذار شده است که وظیفه تشکیل کابینه را عهده‌دار خواهد بود. در این میان جریان المستقبل به عنوان لیدر گروه‌های مختلف سیاسی اهل سنت همواره نقش اصلی و تعیین کننده را در تشکیل کابینه ها ایفا کرده است. اکنون اما با انتخاب حسان دیاب در پی نقش آفرینی محوری جریان 8 مارس و حزب الله، حریری و جریان المستقبل خطر به حاشیه رفتن در تحولات آتی لبنان را حس می‌کنند بویژه اگر دیاب موفق به تشکیل کابینه و انجام اصلاحات اقتصادی لازم شود.
در واقع حریری با توجه به جایگاه خوانوادگی و طایفه‌ای خود (به عنوان فرزند رفیق حریری) خود را به عنوان زعیم اهل سنت لبنان می شناسد و انتظار دارد که هر انتخابی برای نخست وزیری از دریچه تایید وی انجام شود.
از طرف دیگر وی ترس دارد که دیاب دست به تحولات گسترده ی اداری بزند و خیلی از هواداران نخست وزیر مستعفی را در وزارت خانه ها، نهادها و ادارات دولتی تسویه کند.
بر همین مبنا جنبش المستقبل ادعا می‌کند که تنها حریری قادر به دریافت 11 میلیارد دلار کمک‌های بین‌المللی است که در آوریل سال 2018 در کنفراس سیدر توسط وام دهندگان در فرانسه به لبنان تعهد شده است. این کمک ها بارها به تعویق افتاد ، زیرا وام دهندگان بین المللی اصرار داشتند که تنها در صورتی مبلغ را در اختیار لبنان قرار می دهند که دولت به یک سلسله اصلاحات سیاسی و اقتصادی عمده دست بزند. این وام و شروط کشورهای وام دهنده اما از نظر بسیاری برای لبنان که یکی از مقروض ترین کشورهای جهان است نه تنها مفید نخواهد بود بلکه به نوعی دخالت خارجی در سیاست داخلی محسوب می شود.
سناریوی در دام انداختن 8 مارس
در بعدی دیگر همچنین می توان انتظار داشت که اعلام عدم مشارکت در دولت دیاب و همچنین عدم مخالفت با تشکیل کابینه توسط وی، از سوی المستقبل و گروه های وابسته و نزدیک به آن ممکن است دامی برنامه ریزی شده برای جریان 8 مارس باشد. نباید از یاد برد که نوک پیکان اعتراضات مردمی در ابتدا به عملکرد دولت حریری بود که به استعفا او انجامید. اکنون می‌توان این سناریو را محتمل دانست که با توجه به دشواری حل مشکلات اقتصادی لبنان، ۱۴ مارس با کناره‌گیری از فرآیند تشکیل دولت، به دنبال شکست دولت منتخب در ماه‌های ابتدایی پس از تشکیل است. در همین چارچوب کاخ سفید نیز با تداوم و حتی افزایش تحریمها به بدتر شدن شرایط کمک خواهند کرد. در نتیجه با ناتوانی دولتی که از آن تلقی نمایندگی حزب‌الله در جامعه ایجاد شده، مردم به خیابان‌ها بازمی‌گردند و این‌بار شعارها به سمت هشت مارس نشانه میرود.
