به گزارش الوقت جنگ فضایی و به طور کلی تبدیل شدن فضا به محلی برای رقابت و درگیری میان کشورها عمدتاً در فیلم‌های علمی- تخیلی و صنعت سینمایی مشاهده و تصور شده است و با اینکه چنین نگرشی در مورد فعالیت‌های فضایی در برهه کنونی عمومیت ندارد اما در این میان با برنامه ریزی های رو به گسترش قدرت‌ها برای توسعه در زمینه ساخت ابزارهای پیشرفته بهره‌گیری بیشتر از فضا، روز به روز ایده رقابت فضایی به واقعیت نزدیک‌تر می‌شود.
در هفته گذشته (30 اوت/ 8 شهریور) دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا، مرکز فرماندهی جنگ فضایی را افتتاح کرد. این مرکز درحالی راه‌اندازی شده که پیشرفت‌های چین و روسیه در این زمینه باعث نگرانی مقامات ارشد نظامی آمریکا شده است.
به گفته مقامات آمریکایی این مرکز بر دفاع از منافع آمریکا در فضا، از جمله صدها ماهواره‌ای که برای برقراری ارتباط و نظارت استفاده می‌شود، متمرکز است. ترامپ گفته "اسپیسکام (مرکز فرماندهی فضایی) باعث می‌شود تا برتری آمریکا در فضا هرگز مورد تهدید قرار نگیرد."
ایران رقیب جدید آمریکا در فضا
تاکنون تعداد کشورهایی که قابلیت و دانش پرتاب موفقیت آمیز ماهواره به خارج از جو را به دست آورده اند از تعداد انگشتان دو دست فراتر نمی روند. اتحادیه جماهیر شوروی به عنوان پیشرو در زمینه فناوری های ماهواره ای، نخستین ماهواره خود را با نام "Sputnik 1" در سال 1957 از پایگاه فضایی "بایکونور" به مدار زمین ارسال کرد. این اقدام روسیه، سایر کشورهای دنیا را نیز به فکر ساخت و ارسال ماهواره به فضا انداخت. اکنون 10 کشور در دنیا به چنین سطح از پیشرفت تکنولوژیکی دست یافته اند که جمهوری اسلامی ایران هم در زمره این 10 عضو باشگاه فضایی جهان محسوب می‌شود.
بخش زیادی از جهش علمی ایران در صنعت فضایی در دهه 80 شمسی روی داد که با ساخت انواع ماهواره های تحقیقاتی و کاربردی سنجش از دور همراه بود که به فرستادن موجود زنده به فضا و باز گرداندن سالم آن به زمین انجامید تا ایران اولین کشور اسلامی در این زمینه لقب گیرد.
سرعت خیره کننده پیشرفت ایران در صنعت فضایی به گونه ای بود که برخی از پیشگامان این صنعت را پشت سر نهاد. در مهر ماه 1397 مرتضی براری رئیس سازمان فضایی ایران در یک نشست خبری به مناسبت هفته جهانی فضا گفت پیشرفت برنامه فضایی ایران ۷۸ درصد اعلام شده، درحالی‌که بسیاری از کشورها ازجمله هند متوسط پیشرفت برنامه‌های فضایی ۵۰ درصد را محقق کرده‌اند که این امر نشان از تلاش دانشمندان و متخصصان ایرانی برای در مدار قرار دادن ماهواره‌های عملیاتی و اجرای برنامه‌ها دارد.
این دستاوردهای ماهواره ای در عصر ارتباطات که اکثر کشورهای صنعتی به آن توجه نشان می دهند، در کنار پیشرفت های هسته ای، موشکی و توسعه صنایع مختلف مخابراتی، خودروسازی، فولادسازی، نفت وگاز و پتروشیمی و... نشان داد که جمهوری اسلامی، به باشگاه کشورهای توسعه یافته جهان وارد شده و این دستاوردهای جمهوری اسلامی، می تواند ضمن تقویت استقلال کشورهای اسلامی از فناوری های کشورهای صنعتی غرب، مانع سلطه جویی، ماجراجویی و دخالت های آمریکا و ایادی آن در کشورهای خاورمیانه، اسلامی و درحال توسعه شود و نظام سلطه را با چالش مواجه کند.
در همین زمینه روز گذشته ژنرال جوزف دانفورد رئیس ستاد مشترک ارتش آمریکا در سخنرانی در جمع هیاتی در شورای روابط خارجی آمریکا در شهر واشنگتن دی سی خاطر نشان کرد: «در دهه 1990 زمانی که ما قابلیت‌های فراوانی را در حوزه فضا به میدان آوردیم این فرض را داشتیم که حوزه فضا یک عرصه بلامنازع برای ما است اما امروز حوزه فضا تبدیل به عرصه رقابت شده است». او خاطرنشان کرد: «رقبای ما در این حوزه شامل کره شمالی، روسیه، چین و همچنین ایران به شکلی در حال توسعه، محسوب می‌شوند و همگی قابلیت‌هایی به دست آورده‌اند که قابلیت‌های فضایی کشور ما را تهدید می‌کنند».
نام بردن از ایران به عنوان یکی از منابع تهدید علاوه بر اینکه نشان دهنده تأیید مقامات آمریکایی به سرعت چشمگیر رشد ایران در صنعت فضایی می باشد از طرف دیگر به معنای برنامه ریزی و سیاست گذاری واشنگتن به منظور مانع تراشی و سنگ اندازی در این مسیر خواهد بود.
تحریم صنعت فضایی ایران به بهانه موشکی
وزارت خزانه‌داری آمریکا در بیانیه‌ای روز سه‌شنبه (12 شهریور) از تحریم سازمان فضایی، مرکز تحقیقات فضایی و پژوهشگاه هوافضای ایران خبر داد. مایک پامپئو، وزیر خارجه آمریکا در بیانیه‌ای مدعی شده ایران از سازمان‌های فضایی خود برای پیشبرد برنامه موشک‌های بالیستیک خود استفاده می‌کند. وی همچنین در این بیانیه نوشته است: «ایالات متحده به ایران اجازه نخواهد داد از برنامه فضایی خود به عنوان پوشش برای پیشبرد برنامه موشک‌های بالیستیک خود استفاده کند.»
وزیر ارتباطات در واکنش به تحریم سازمان فضایی ایران توسط آمریکا اعلام کرد: «نمی‌توانم آمریکا را حتی در این تصویر بیابم، چه برسد به اینکه فضا را تحریم کند، جهان و آینده روشن متعلق به همه است نه یک عده محدود».
با این حال تحریم صنعت فضایی ایران به بهانه فعالیت های نظامی پوششی است برای سنگ اندازی‌ها و دشمنی‌های مداوم آمریکا با ملت ایران و مسیر رو به رشدی که این ملت در پیش گرفته است. برای فهم این موضوع تنها کافی است که نگاهی به فعالیت های نهادهایی فضایی که آمریکا آن را تحریم کرده است انداخته شود.
مرکز تحقیقات فضایی، در سال ۱۳۹۰ به عنوان یکی از زیرمجموعه‌های پژوهشــگاه فضایی ایران فعالیت خود را در حوزه‌های ماموریتی «مخابرات فضایی»، «علوم و اکتشافات فضایی» و «سنجش از دور» آغاز نمود. این مرکز، نهادی دانش بنیان و نوآور است که در زمینه دستیابی به فناوری‌های نوین، به تحقیق بر پایه توسعه داخلی (از ایده تا محصول)، مشارکت در فعالیت‌های مشترک و همچنین انتقال فناوری می پردازد.
عمده ترین وظایف این مرکز عبارتند از:
در حوزه سنجش از دور
- طراحی و پیاده‌سازی سامانه تشخیص و جداسازی سطوح زیر کشت اراضی کشاورزی
- طراحی و پیاده‌سازی سامانه پایش پارامترهای کمی گیاهان زراعی
- طراحی و پیاده‌سازی سامانه شناسایی بیماری‌های گندم
در حوزه ICT و اینترنت اشیاء (IoT)
- امکان‌سنجی و پیاده‌سازی ایده اینترنت اشیاء در حوزه کشاورزی
- پایش سلامت دام و تحقق دامداری هوشمند با به‌کارگیری فناوری اینترنت اشیاء
- طرح پایلوت پایش آلودگی هوا با به‌کارگیری فناوری اینترنت اشیاء
در حوزه اکتشافات فضایی
- بومی‌سازی طراحی مفهومی، طراحی اولیه، طراحی دقیق و ساخت سامانه رادیوتلسکوپ
در حوزه زیرساختی
- طراحی و پیاده‌سازی سامانه مشاهده و استخراج موقعیت ماهواره (استخراجTEL)
بر همین اساس آذری جهرمی 11 شهریور و در واکنش به اتهامات واهی و ساختگی مقامات آمریکایی علیه برنامه فضایی ایران برخی از فعالیت‌های پژوهشگاه فضایی ایران در حوزه کاربردی کردن فناوری فضایی ایران را برشمرد و گفت: یک‌قلم از اموری که پژوهشگاه در این حوزه پیش برد، بحث علمی و دقیق برآورد خسارت ناشی از سیل ابتدای امسال بود که باعث صرفه‌جویی ۱۵۰۰ میلیارد تومانی در موضوع پرداخت خسارت سیل شد.
از سوی دیگر در واکنشی دیگر «محمد جواد ظریف» وزیر امور خارجه ایران خطاب به وزیر امورخارجه آمریکا گفت: پرتاب ماهواره بر فضایی و یا آزمایش موشکی توسط ایران، قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت را نقض نمی‌کند، بلکه این آمریکاست که قطعنامه های شورای امنیت سازمان ملل متحد را نقض کرده است.
اما با وجود تحریم های آمریکا، تصمیم تهران برای دستیابی به پیشرفت‌های بزرگتر در صنعت فضایی جدی است.
ایران در مرداد ماه از تکمیل مراحل ساخت و آزمایش نخستین ماهواره مخابراتی خود با عنوان «ناهید1» خبر داد و اعلام کرد که به زودی این ماهواره به مدار زمین پرتاب خواهد شد.
در این میان یک اتفاق موجب شد تا توجهات جهانی به ساخت این ماهواره در ایران جلب شود. دونالد ترامپ هفته گذشته با انتشار عکسی در توییتر خود مدعی شد که در سکوی پرتاب ماهواره ناهید انفجاری روی داده و این ماهواره از بین رفته است. این موضوع که با فضاسازی گسترده رسانه ای از سوی غربی همراه شد موجب گردید تا وزیر ارتباطات ایران برای از بین بردن شایعات عکسی جدید از ماهواره ناهید1 منتشر کند که کاملاً سالم است.
اگرچه ترامپ در پی آن بود تا با شانتاژ خبری پیشرفت تکنولوژیکی و بومی بودن صنعت فضایی ایران را زیر سوال ببرد اما واقعیت آن است که ایران در حال طی کردن مسیر برای تبدیل شدن به یک قدرت فضایی است و تحریم‌ها نیز نمی تواند در دستیابی ایران به این هدف شود چنانکه علی رغم وجود تحریم ها اکنون ایران یکی در موضوع پهبادی و موشکی از قدرت های نظامی مهم جهان محسوب می شود.
