اگر به تهدیدات مکرر این روزهای اردوغان در حمله شبه نظامیان کرد سوری در شرق فرات توجه کنیم میتوان این احتمال را مطرح کرد که ترامپ با طرح خروج نیروهای این کشور از سوریه و عدم برنامه واشنگتن برای همکاری و حمایت بلندمدت با کردها، بیشتر به دنبال کاهش خشم ترکیه و جلوگیری از اقدام غیرمنتظره اردوغان است
الوقت- تحولات سیاسی سوریه روند پرشتابی یافته است به صورتی که شاهد تحرکات گسترده بازیگران بینالمللی عمده تأثیرگذار بر بحران برای جهتبخشی به فرآیند سیاسی در انطباق هرچه بیشتر با منافع و اهداف سیاست خارجی خود هستیم. در همین راستا طی هفته های گذشته از طرف شاهد انجام مذاکراتی در مورد تعیین سازوکار تشکیل کمیته قانون اساسی در آستانه 11 و ژنو میان کشورهای ایران، روسیه و ترکیه با همراهی نماینده سازمان ملل بودیم و از طرف دیگر همزمان با اعلام جیمز جفری نماینده ویژه آمریکا در امور سوریه مبنی بر اینکه واشنگتن دیگر به دنبال براندازی دولت بشار اسد نیست دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا نیز اعلام کرده است که طی روزهای آینده (حداکثر تا 100 روز) نظامیان این کشور شمال سوریه ترک خواهند کرد.
راهبرد شکست خورده آمریکا در سوریه
اگرچه در بررسی بیشتر ادعای ترامپ در ادامه نوشتار به امکان تحقق و اهداف واشنگتن خواهیم پرداخت، اما ماهیت سخنان ترامپ و نماینده کاخ سفید در امور سوریه یک واقعیت کاملاً مشهود است و آن اعتراف مقامات آمریکایی به شکست راهبرد این کشور در سوریه میباشد. پس از هفت سال سیاست بحران آفرینی در سوریه از سوی غرب (به رهبری ایالات متحده) و متحدین عرب آنها در منطقه از طریق حمایت سیاسی، نظامی، مالی و اطلاعاتی کامل از تروریستها با صرف میلیاردها دلار و سپس اشغال غیرقانونی بخش هایی از این کشور به بهانه مبارزه با تروریسم خودساخته، اکنون این کشورها در مواجهه با شکست کامل طرحها و برنامههای خود در سوریه با تن دادن به امر واقع، ناتوانی خود در سرنگونی نظام دمشق و تجزیه این کشور را به صورت پذیرش تداوم حضور بشار اسد در قدرت توجیه می کنند. از همین رو باید گفت اعلام خروج نیروهای آمریکایی از سوریه نیز دقیقاً تن دادن مقامات کاخ سفید به امر واقع و پذیرش واگذاری گود رقابت به رقبا می باشد. به عبارت دیگر واشنگتن به این واقعیت واقف است که با تحدید سرزمینهای تحت اشغال تروریست ها در شرق سوریه از طریق پیشرویهای ارتش این کشور با همکاری روسیه، ایران و عراق، نیروهای ائتلاف مجبور هستند دیر یا زود سوریه را ترک کنند و تداوم حضور نظامی به بهانه مبارزه با داعش در آینده بلندمدت (با توجه به مخالفتهای گسترده روسیه، سوریه، ایران، و حتی چین و ترکیه) میسر نیست.
اهداف ترامپ از طرح خروج
اما علی رغم مسجل بودن شکست راهبرد آمریکا در سوریه، به دلیل تبعاتی که خروج نیروهای آمریکایی از سوریه به فوریتی که ترامپ اعلام کرد برای منافع این کشور و متحدان آن میتواند در پی داشته باشد چنانکه واکنشهای مخالفتبرانگیز متعددی طی ساعات گذشته از سوی سیاسیون داخلی و مقامات دولتهای متحد آمریکا از جمله رژیم صهیونیستی در پی داشته، این پرسش مطرح است که اهداف ترامپ از اعلام خروج یکباره از سوریه چیست؟
طبیعتاً خروج فوری نیروهای آمریکایی از سوریه همانطور که در مخالفت سناتورهای جمهوریخواه با این تصمیم بیان شده بدون هزینه برای واشنگتن نخواهد بود. کردهای سوریه این امر را به منزله خیانت بزرگ واشنگتن به خود قلمداد خواهند کرد چراکه تهدیدات ترکیه به صورت ملموستری قابلیت اجرایی خواهند یافت و کردها نیز هیچ شانسی در مقابل ارتش ترکیه نخواهند داشت و همین امر در کنار تجربه کردهای عراق از آسیبهای اتحاد با آمریکا، موجب سوق دادن کردها در منطقه به سوی روسیه به عنوان قدرتی خواهان نفوذ در منطقه خواهد شد. ضربه این اقدام به وجهه آمریکا در منطقه به عنوان متحدی غیر قابل اعتماد به عنوان بخش دیگری از تبعات خروج یکباره از سوریه قابل خوانش است.از سوی دیگر کشورهای عربی متحد آمریکا همچون عربستان و امارات و رژیم صهیونیستی از تبعاتی که این تصمیم در توسعه نقش آفرینی اردوغان در سوریه و از سوی دیگر تثبیت پیروزیهای دمشق و محور مقاومت در فرآیند سیاسی تعیین آینده سوریه خواهد داشت ناراضی هستند. در واقع آمریکا ابزار اصلی برای تأثیرگذاری بر روند تحولات را از دست خواهد داد.
لذا با در نظر گرفتن این تبعات و همچنین یادآوری این واقعیت که ترامپ پیشتر نیز طرح خروج فوری نیروهای آمریکایی را مطرح کرده بود که عملیاتی نشد و صرفاً از آن برای باجگیری کلان از کشورهای عربی استفاده کرد تا هزینههای نظامی واشنگتن در سوریه را تأمین کند، می توان در اجرایی شدن خروج تمامی نیروهای آمریکایی از سوریه در بازه زمانی چند هفتهای تردید کرد. در این زمینه باید یادآور شد که آمریکا طی یکسال اخیر پایگاههای متعددی در شمال سوریه تأسیس کرده و حتی طی هفتههای گذشته اخباری مبنی بر اقدام آمریکا در تأسیس پایگاهی در غرب عراق و در جوار مرزهای شرقی سوریه نیز به چشم میخورد. با این حال اگر به تهدیدات مکرر این روزهای اردوغان در حمله شبه نظامیان کرد سوری در شرق فرات توجه کنیم میتوان این احتمال را مطرح کرد که ترامپ با طرح خروج نیروهای این کشور از سوریه و عدم برنامه واشنگتن برای همکاری و حمایت بلندمدت با کردها، بیشتر به دنبال کاهش خشم ترکیه و جلوگیری از اقدام غیرمنتظره اردوغان است چنانکه روز گذشته وزارت خارجه آمریکا از اعلام رضایت خود مبنی بر فروش سامانه پاتریوت به ترکیه خبر داد.