از ریاست دفتر تا ولیعهدی پدر
محمدبن سلمان، ولیعهد جدید عربستان ۳۱ سال دارد و در چند سال اخیر قدرتمندترین فرد در خاندان پادشاهی عربستان به شمار می‌رود. او متولد ۱۹۸۵ در جده، فرزند ملک سلمان از همسر سوم و بزرگ ترین فرزند در بین خواهرها و برادرهایش است. محمد فارغ‌التحصیل رشته حقوق از دانشگاه ملک سعود ریاض است. در سال ۲۰۰۹ به عنوان مشاور ویژه پدرش سلمان که در آن زمان فرماندار ریاض بود، منصوب شد.
در سال ۲۰۱۳ زمانی که پدرش سلمان ولیعهد عربستان شد، محمد بن سلمان ریاست دفتر پدرش را برعهده گرفت. وی در آوریل ۲۰۱۴ عضوی از کابینه شد و پس از مرگ ملک عبدالله در ژانویه ۲۰۱۵ و رسیدن ملک سلمان به پادشاهی، به سرعت ارتقا جایگاه یافت. محمد بن سلمان نخستین ولیعهد در میان خاندان پادشاهی عربستان است که نوه ملک سعود بنیانگذار عربستان و از نسل سوم خاندان سعودی است. پس از مرگ ملک عبدالعزیز، همه پادشاهان و ولیعهدها از میان فرزندان او بودند.
رسانه‌های وابسته به عربستان تلاش دارند تا از محمد بن سلمان به عنوان مبتکر سند چشم‌انداز ۲۰۳۰ یاد کنند. طرحی که گفته شده در صورت اجرای موفقیت‌آمیز در آینده اقتصادی و اجتماعی این پادشاهی تا سال ۲۰۳۰ تاثیرگذار خواهد بود. او به عنوان رئیس شورای امور اقتصادی و توسعه در حکومت عربستان این برنامه را در خرداد ۱۳۹۵ اعلام کرد.
با این حال میل روز افزون محمدبن سلمان به تمرکز قدرت به صورت فردی، بسیاری از ناظران را ناامید از انجام هرگونه تحول اجتماعی از داخل هیئت حاکمه کرده است. بسیاری معتقدند درحالی که بن سلمان باوجود سمت ولیعهدی، معاون نخست‌وزیر و وزیر دفاع عربستان نیز به شمار می‌رود چگونه می‌توان به تحول و پیشرفت اجتماعی از درون هیئت حاکمه عربستان به ویژه با قدرت یابی محمد بن سلمان امید داشت.
ذاتی جنگ طلب، پشت چهره ای خندان
از محمد بن سلمان به عنوان معمار مداخله نظامی و جنگ عربستان سعودی در یمن یاد می‌شود. جنگی که تاکنون مطابق گزاشرهای سازمان ملل حداقل 8 هزار کشته و موجی از مرگ و میر بر اثر شیوع وبا را دربر داشته است. این درحالی است که وی اخیرا به واشنگتن سفر کرد، سفری که زمینه‌های سفر ترامپ به عربستان سعودی و معامله کلان تسلیحاتی با آمریکا را فراهم کرد.
همچنین پس از سفر ترامپ به عربستان، به صورت بی‌سابقه‌ای شاهد ایجاد شکاف در میان اعضای عرب حاشیه منطقه خلیج فارس بودیم. محاصره و قطع ارتباط عربستان و چند کشور عربی دیگر با قطر تنها چند روز پس از سفر ترامپ به ریاض صورت گرفت و برخی از کارشناسان یکی از دلایل عزل ولیعهد سابق را موضع مخالف وی در موضوع قطر عنوان کرده‌اند. موضوعی که حالا یکی از بهانه‌های لازم و موردنیاز ملک سلمان برای خلع ولیعهد سابق و تعیین فرزند خود به عنوان جانشین شاه بوده است.
بن سلمان همچنین چهره ایران ستیز در دستگاه پادشاهی عربستان سعودی به شمار می‌رود و در سخنان خود بارها ایران را هدف حملات لفظی قرار داده است. به عنوان مثال در جریان گفتگوی تلویزیونی اخیر خود به طور علنی اعلام کرد که می‌بایست جنگ به داخل مرزهای ایران کشیده شود. تنها دو روز پس از این اظهارات بود که داعش برای نخستین بار طی چهار سال گذشته در عملیاتی ناتمام برخی اماکن عمومی و دولتی ایران را هدف قرار داد. ادعای ضدایرانی بن سلمان در آن زمان باعث شد تا انگشت اتهامات اقدام تروریستی داعش در تهران در نخستین نگاه‌ها متوجه عربستان سعودی شود.
در واقع قدرت گیری بیشتر بن سلمان در دستگاه آل سعود به معنی آن است که برای طولانی مدت ، سیاست خصمانه عربستان در قبال ایران ادامه خواهد یافت همچنین احتمالاً تعارضات و درگیری ها در منطقه خاورمیانه شدت گرفته و راه مذاکره را در رابطه با بحرانهای یمن و سوریه خواهد بست.
اصلی ترین متحد اسرائیل
در دوره ملک سلمان، عربستان شاهد اتفاقات نادری در سیاست خارجی خود بوده است که از جمله آن علنی شدن برخی روابط غیررسمی ریاض-تل‌آویو می باشد. این موضوع تنها در پرتو تلاش‌های بن سلمان برای نزدیکی به صهیونیست‌ها صورت گرفته است. در این ارتباط مجتهد کاربر ناشناس عربستانی در حساب توئیتری‌اش فاش کرد که فرزند شاه سعودی در پی جلب رضایت اسرائیل است تا با استفاده از لابی صهیونیست‌ها در آمریکا حمایت واشنگتن از پادشاهی خود در عربستان را مسجل کند.
این کاربر فضای مجازی درباره تلاش محمد بن سلمان برای گسترش روابط با اسرائیل می نویسد: یکی از اهداف بن سلمان از رابطه با اسرائیل به کارگیری لابی صهیونیسم در آمریکا برای این است که واشنگتن از پادشاهی بن سلمان علیه محمد بن نایف، ولیعهد سابق عربستان حمایت کند. این افشاگری مجتهد حال با برکناری بن نایف از قدرت و به دست گیری پست ولایتعهد پادشاه توسط محمد بن سلمان تقریبا ثابت شده به نظر می‌رسد.
از دیگر اقدامات محمدبن سلمان در دوره وزارت دفاع برای نزدیکی به تل‌آویو تاسیس کارخانه مونتاژ پهپادهای اسرائیلی در خاک عربستان بود که توسط وزارت دفاع این کشور پیگیری و دنبال شد. با این حال با هدف جلوگیری از شدت گرفتن حساسیت‌های داخلی و منطقه‌ای، قرار شد قطعات پهپادهای خریداری شده تحت عنوان واردات از آفریقای جنوبی وارد گمرک عربستان شود. این موضوع را مجتهد در توئیتر خود نیز تائید وعنوان کرد پهپادهای اسرائیلی تحت پوشش نام افریقای جنوبی خریداری و به صورت قطعات پیش‌مونتاژ به کشور سعودی منتقل و سپس در خاک این کشور مونتاژ می شود.
با این حال عزل دومین ولیعهد توسط بن سلمان و به دست گیری قدرت توسط محمد بن سلمان نمی تواند نوید بخش اوضاع چندان باثباتی در صحنه داخلی عربستان باشد. به ویژه آنکه همزمان با اعلام خبر ولیعهدی محدبن سلمان، برخی خبرگزاری‌های عربی از انتشار نامه هشدارآمیز تعدادی از شاهزادگان به ملک سلمان درباره انتصاب محمد بن سلمان به عنوان ولیعهد خبر دادند. هشداری که نشانه وجود اختلافات داخلی پنهان و عمیق در دستگاه خاندان پادشاهی سعودی است که حال ممکن است پس از سال‌ها تنش پشت پرده، علنی و آشکار شود. چرا که بعید است ولیعهد معزول و جناح وی ساکت بنشینند و نظاره گر صحنه باشند. بویژه اینکه شکل عزل بن نایف و کنار گذاشتن ناگهانی او از ولایت عهدی و دیگر مسئولیتها ،بسیار متکبرانه و از طرف دیگر، تحقیر آمیز بود.
