الوقت- مقامات کاخ سفید در حال رایزنی با هیئت حاکمه عربستان برای ترتیب دادن دیدار جو بایدن، رئیس جمهور این کشور و محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی هستند که در صورت موافقت ریاض، این دیدار طی هفته های آینده انجام خواهد شد. این دیدار در زمانی رخ می دهد که بایدن به تبعیت از سیاستهای حزبی خود در کارزار انتخاباتی، در واکنش به قتل جمال خاشقچی، روزنامه نگار منتقد سعودی، این جنایت را پیراهن عثمان کرده بود و با انتقادهای گسترده اینگونه وانمود می کرد که واشنگتن در بحث حقوق بشری حتی در مقابل متحدانش هم مماشات نخواهد کرد اما اکنون تیغ حقوق بشری بایدن کند شده و برای دیدار با بن سلمان تقلا می کند. بنابراین، له له زدن بایدن برای دیدار با ولیعهد سعودی نشان داد که آمریکاییها اگر منافعشان ایجاب کند حاضر هستند از خون خاشقچی هم عبور کنند، که زمانی با موج سواری روی آن می خواستند آبروی برباد رفته آمریکا را بازگردانند.
تصمیم بایدن برای دیدار با بن سلمان از این زاویه قابل بررسی است که پس از جنگ اوکراین، غربیها تلاش می کنند با قطع نفت و گاز روسیه از بازار انرژی، این کشور را در جهان منزوی کنند و عربستان سعودی به عنوان بزرگترین صادر کننده نفت در جهان در شرایط کنونی برای آمریکا اهمیت ویژه ای دارد.
آمریکا از زمان شروع جنگ اوکراین، تلاش کرده تا ریاض را به افزایش تولید نفت در سازمان اوپک مجاب کند تا در صورت قطع صادرات نفتی روسیه، از افزایش قیمت در بازارهای انرژی جلوگیری کند اما سعودیها به خاطر ملاحظاتی که در روابط با مسکو دارند، با این درخواست موافقت نکرده اند و لذا واشنگتن درصدد است با نزدیکی به عربستان، این کشور را در تنبیه جهانی روسیه با خود همراه کند.
در کنار این مسئله، افزایش قیمت سوخت در داخل آمریکا هم نکته مهم دیگری است که بایدن را به بازنگری در روابط با ریاض وادار کرده است. از آنجا که قیمت سوخت به ویژه بنزین در این کشور در سه ماه گذشته به شدت افزایش یافته است، واشنگتن تلاش می کند تا بخشی از نیازهای خود را از طریق عربستان جبران کند و قیمت سوخت را کاهش دهد.
باتوجه به اینکه آمریکا اخیرا لایحه 40 میلیارد دلاری کمک نظامی به اوکراین را تصویب کرده است، به کمک کشورهای ثالث نیاز دارد که بخشی از هزینه های جنگ را برعهده بگیرند. عربستان همواره برای آمریکا همچون «گاو شیرده» بوده که در زمانهای سخت به داد این کشور رسیده است و با امضای قراردادهای چند میلیارد دلاری برای خرید تسلیحات، توانسته میلیاردها دلار به آمریکا تزریق کند. اکنون نیز آمریکا می داند که ادامه جنگ در اوکراین با هدف شکست استراتژیک روسیه، هزینه های سرسام آوری را روی دوش مقامات آمریکایی خواهد گذاشت. لذا کاخ سفید تلاش می کند تا با ترمیم روابط با ریاض و احتمالا امضای قراردادهای چند ده میلیارد دلاری، بتواند بخشی از هزینه های نظامی اوکراین را که پایانی برای آن متصور نیست، از جیب سعودیها تامین کند.
اینکه چرا روابط استراتژیک آمریکا و عربستان در سالهای اخیر تیره آلود شده است، بیش از آنکه ناشی از رویکرد انتقادی واشنگتن در قبال سیاستهای حقوق بشری ریاض باشد به افول جایگاه آمریکا در جهان ارتباط دارد. خود آمریکاییها به ویژه جمهوریخواهان بارها گفته اند که این کشور دیگر قدرت سابق خود را ندارد و هیچ کشوری از واشنگتن حساب نمی برد و همین دیدگاه در بین حاکمان سعودی هم به وضوح قابل مشاهده است. فرار شبانه آمریکا از افغانستان و شکست سیاستهای واشنگتن در عراق و سوریه، سبب شده تا رژیمهای عربی منطقه هم برای سیاستهای واشنگتن تره خرد نکنند.
شکست سیاستهای آمریکا و تضعیف هژمونی این کشور در جهان، به زمان فعلی محدود نخواهد شد و در آینده نیز این شکستها ادامه خواهد یافت و جایگاه آمریکا به مراتب ضعیف تر از قبل خواهد شد. اینکه بن سلمان با قلدری جواب تلفن بایدن را نمی دهد، نشان می دهد سعودیها دیگر آمریکا را به عنوان قدرت بلامنازع در عرصه جهانی درنظر نمی گیرند. به خصوص اینکه پس از جنگ اوکراین و ناتوانی آمریکا در برابر روسیه، بسیاری از متحدان آمریکا اعتمادشان به این کشور در مواقع بحرانی سلب شده است و در پی تجدیدنظر در روابطشان با واشنگتن هستند. بنابراین، تلاش بایدن برای ترمیم روابط با عربستان، همچون آب در هاون کوبیدن است که نمی تواند روابط مستحکم گذشته بین دو طرف را احیا کند و سعودیها به دولت دموکرات آمریکا برای عبور از مشکلاتش در برهه کنونی کمکی نخواهند کرد. چرا که سعودیها به این جمع بندی رسیده اند که با جمهوریخواهان در کاخ سفید بهتر می توانند تعامل کنند تا دموکراتها و از هم اکنون بن سلمان نیز برای پیروزی مجدد دونالد ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا سرمایه گذاری کرده است.
تقلای بایدن برای دیدار با بن سلمان نشان داد که هیاهوی حقوق بشری آمریکا علیه عربستان تنها جنبه تبلیغاتی داشته و دولتمردان کاخ سفید اگر منافعشان ایجاب کند ردای حقوق بشری را درآورده و با دیکتاتورها هم وارد معامله می شوند.